Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết thiệt hại do thiên tai gây ra năm 2021 là thấp nhất trong vòng 20 năm qua, nhưng nếu không có sự ứng phó tốt, dự báo tốt thì dù thiên tai nhỏ cũng có thể gây thiệt hại rất lớn.
Ngày 20.1, Phó thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì hội nghị tổng kết công tác chỉ đạo điều hành năm 2021 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2022 của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống thiên tai và Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.
108 người chết, 95 người bị thương do thiên tai
Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp, năm 2021, trong nước đã xảy ra 4.061 trận thiên tai, tai nạn, sự cố (chưa tính tai nạn giao thông đường bộ, đường sắt), trong đó đã xảy ra 841 trận với 18/22 loại hình thiên tai. Đặc biệt là siêu bão số 9 (Rai) hoạt động trên Biển Đông và liên tiếp 6 đợt mưa lớn từ giữa tháng 9 đến đầu tháng 12.2021 ở khu vực miền Trung với tổng lượng phổ biến 2.000-3.500 mm gây lũ gần ở mức lịch sử trên các sông ở Bình Định, Phú Yên, ngập lụt trên diện rộng, sạt lở ở nhiều nơi.
Thiên tai làm làm 108 người chết, mất tích, 95 người bị thương, thiệt hại về kinh tế trên 5.200 tỉ đồng.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, thiên tai diễn ra ngày càng bất thường, đặc biệt là bão mạnh, mưa lớn cục bộ, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất trên diện rộng. Các sự cố ngày càng đa dạng về loại hình, mức độ nghiêm trọng, có nguy cơ gây thiệt hại và ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế, xã hội.
Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành nêu rõ, năm 2022 được dự báo nhiệt độ toàn cầu sẽ tiếp tục tăng, có thể cao hơn 1,09 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp (1850-1900).
“Với xu thế nóng lên toàn cầu như vậy thì nguy cơ cao xuất hiện các thiên tai bất thường, nguy hiểm ở các khu vực trên thế giới, trong đó có Việt Nam”, ông Thành nói.
Theo ông Thành, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới dự báo ở mức tương đương trung bình nhiều năm (12-14 cơn bão trên Biển Đông, ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền khoảng từ 4-6 cơn). Có khả năng xuất hiện áp thấp nhiệt đới/bão sớm ảnh hưởng tới Bắc Bộ. Xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long ở mức cao hơn trung bình nhiều năm nhưng không nghiêm trọng như mùa khô 2019-2020. Tháng 2-3.2022, thời tiết ẩm ướt, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn và sương mù gia tăng so với thời kỳ này hằng năm ở khu vực Bắc Bộ.
Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ NN-PTNT) Trần Quang Hoài cho rằng, các số liệu về phòng chống thiên tai, lụt bão đòi hỏi kịp thời, nhanh chóng, chính xác. Do đó, nếu không áp dụng khoa học công nghệ thì sẽ không đạt được yêu cầu. Hiện nay, đã có bộ cơ sở dữ liệu với trên 30.000 đầu mối nhưng so với nhu cầu thực tiễn còn xa hơn rất nhiều.
Từ đó ông Trần Quang Hoài mong muốn “có Đề án chuyển đổi số trong phòng chống thiên tai, và cần có 1 hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai để tổng kết toàn diện”.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho biết sẽ làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng cường chuyển đổi số trong lĩnh vực phòng chống thiên tai.
“Nếu chúng ta có hệ thống tích hợp các điểm đỏ về thiên tai trong nhiều năm liên tục thì chúng ta sẽ phát hiện ra những vùng gặp rủi ro thiên tai nhiều nhất. Từ đó, chúng ta tập trung chỉ đạo đối với những vùng thường xuyên xảy ra thiên tai, để có các giải pháp công trình và phi công trình cho các vùng đó”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.
Thiệt hại do thiên tai năm 2021 thấp nhất trong 20 năm qua
Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết thiệt hại do thiên tai gây ra năm 2021 là thấp nhất trong vòng 20 năm qua. “Nếu không có sự phối hợp tốt, ứng phó tốt, triển khai tốt, dự báo tốt thì dù thiên tai nhỏ nhưng cũng có thể gây thiệt hại rất lớn”, ông Thành nêu.
Phó thủ tướng cũng cho rằng công tác dự báo, cảnh báo thiên tai đã có rất nhiều cố gắng, tiến bộ, chất lượng dự báo ngày càng được cải thiện tốt hơn. Nhiều trận bão hiện nay cơ quan dự báo đã có thể cảnh báo từ trước 5 ngày (trước đây chỉ tối đa 3 ngày) ngay từ khi bão còn ở phía đông của Philippines và liên tục được cập nhật để thông tin chính xác hơn.
Ngoài ra, hệ thống tuyên truyền, các cơ quan báo chí đã vào cuộc tích cực, giúp người dân kịp thời nắm bắt thông tin về diễn biến thiên tai và các biện pháp phòng chống. “Nhiều khi, các địa phương dù chưa nhận được văn bản chính thức mà nghe đài báo là đã tổ chức họp ngay”, Phó thủ tướng chia sẻ.
Tuy nhiên, theo ông Thành, công tác phòng chống thiên tai, ứng phó sự cố, tìm kiếm cứu nạn còn một số tồn tại, hạn chế cần tiếp tục tập trung khắc phục trong thời gian tới.
Phó thủ tướng lưu ý 2 vấn đề là quy định, quy chế và việc điều hành hồ chứa. “Nếu quy định, quy chế không tốt thì mệnh lệnh sai, điều hành sai”. Do đó, cần rà soát lại hệ thống quy định, quy chế. Cho rằng việc xả lũ không đúng thời điểm thì sẽ ảnh hưởng đến người dân, Phó thủ tướng nhấn mạnh, “cần hết sức chú ý, rà soát lại quy trình, bảo đảm không để vì xả lũ mà gây thiệt hại tính mạng của người dân”.
Trước dự báo tình hình thời tiết sẽ diễn biến phức tạp, Phó thủ tướng yêu cầu, “tuyệt đối không được chủ quan, cần tập trung cao cho công tác phòng chống thiên tai, triển khai đồng bộ các giải pháp cho năm 2022, phấn đấu giảm thiểu thiệt hại do thiên tai đến mức thấp nhất”. Trong đó, lưu ý không để xảy ra các trường hợp đáng tiếc, “ví dụ, có trận bão nhỏ mà làm chết người”.
Ngoài ra, Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần ưu tiên nguồn lực để tập trung đầu tư cho công tác phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai và cứu hộ, cứu nạn, trong đó cần tiếp tục đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, phương tiện, trang thiết bị thiết yếu.
“Nếu chúng ta dự báo được, tiến hành xả nước trước vài ba ngày thì sau trận bão, trận mưa đó, lượng nước trong hồ vẫn đạt mức theo thiết kế, không ảnh hưởng đến sản xuất thủy điện và không ảnh hưởng đến vùng hạ du”, Phó thủ tướng nêu.