Thấy gì từ chuyến thăm Kyiv bất ngờ và chớp nhoáng của Tổng thống Mỹ?

“Ông ấy đã muốn tới Ukraine vào năm ngoái nhưng bị cản trở bởi những cân nhắc về hậu cần và lo ngại an ninh”, một quan chức Mỹ giấu tên cho Politico biết hôm 20.2.

Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông Biden tới Kyiv kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra. Mặc dù một số quan chức Washington và các nhà lập pháp Mỹ đã tới Ukraine, nhưng việc đưa Tổng thống Biden vào và ra khỏi vùng chiến sự sẽ phức tạp hơn nhiều từ góc độ an ninh.

 Xuất bản

Trước khi ông Biden tới Kyiv, còi báo động phòng không đã được kích hoạt tại thủ đô Ukraine, song không có thông tin nào về các cuộc tập kích từ phía Nga.

Trong chuyến đi Ba Lan vào tháng 3 năm ngoái, ông Biden đã đi tới tận Rzeszow, cách biên giới Ukraine gần 100 km. Tại đây, ông than thở rằng mình không thể đi xa hơn nữa. “Tôi đã thất vọng về việc không thể tận mắt chứng kiến những gì đang xảy ra ở Ukraine”, ông Biden nói với báo giới tại thời điểm đó.

Sau khi “lên kế hoạch tỉ mỉ” trong vài tháng, ông Biden cuối cùng đã thực hiện chuyến thăm tới Kyiv. Đội ngũ của ông đã đưa ra một số lựa chọn ngoài Kyiv nhưng Biden đã quyết định thăm thủ đô của Ukraine vào phút cuối của kế hoạch hôm 17.2. Các quan chức Mỹ mô tả việc tới vùng chiến sự của một tổng thống Mỹ là "chưa từng có".

"Tôi có mặt ở Kyiv lúc này để gặp Tổng thống Zelensky và tái khẳng định cam kết vững chắc của chúng tôi với nền dân chủ, chủ quyền cùng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Đã một năm trôi qua và hiện Kyiv vẫn đang đứng vững. Nền dân chủ vẫn đứng vững. Nga đã hoàn toàn sai lầm khi nghĩ rằng Ukraine yếu đuối và phương Tây sẽ bị chia rẽ”, ông Biden phát biểu hôm 20.2 khi gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Bình luận về chuyến thăm, Jake Sullivan, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ nói với các phóng viên: “Khi đến Ukraine, Tổng thống đã tập trung vào việc đảm bảo rằng ông ấy tận dụng tối đa thời gian của mình trên thực địa. Ông ấy rất hào hứng khi thực hiện chuyến đi lần này”.

Theo Sullivan, Tổng thống Mỹ cảm thấy cần phải có mặt tại Ukraine để thể hiện thông điệp mạnh mẽ nhất. “Ông ấy đã được đội ngũ của mình trình bày đầy đủ về một kế hoạch đảm bảo an ninh cho chuyến thăm. Ông Biden hài lòng về việc rủi ro nằm trong tầm kiểm soát và cuối cùng đã đưa ra quyết định tới Ukraine”, ông Sullivan nói thêm.

Sullivan cũng tiết lộ, vài giờ trước khi ông Biden đến Ukraine, các quan chức Mỹ đã thông báo cho phía Nga về chuyến thăm “vì mục đích giảm xung đột” - một nỗ lực để tránh bất kỳ hình thức leo thang vô ý nào có thể đưa Mỹ - Nga vào xung đột quân sự trực tiếp.

Ngay cả sau khi Tổng thống Biden đã rời Kyiv một cách an toàn, các quan chức Nhà Trắng đã từ chối chia sẻ chi tiết về cách thức ông Biden đến đó ngay từ đầu, viện dẫn những lo ngại về an ninh đối với chuyến thăm bất ngờ của tổng thống Mỹ tại một vùng chiến sự đang hoạt động.

Sự hiện diện của Tổng thống Biden đã được các nhà lãnh đạo Ukraine ca ngợi là mang tính "biểu tượng" trước dịp kỷ niệm một năm xảy ra xung đột (24.2.2022). Tổng thống Ukraine Zelensky từng thăm Nhà Trắng và hội đàm với người đồng cấp Mỹ vào tháng 12 năm ngoái.

Chuyến thăm Kyiv của ông Biden nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân Ukraine. Một quan chức chính phủ Ukraine cho biết người dân Ukraine “đã yêu cầu Tổng thống Biden thăm nước này từ lâu”. Họ cho rằng chuyến thăm có ý nghĩa quan trọng đối với đất nước Ukraine.

Một số nhà phân tích nhận định rằng sau gần 1 năm xung đột Nga -Ukraine, Mỹ hiện đã điều chỉnh phản ứng của mình phù hợp với lập trường các đồng minh NATO khác cũng như tìm cách cân bằng giữa nhu cầu bảo vệ chủ quyền của Ukraine và những nguy cơ leo thang xung đột trực tiếp hơn với Nga.