Sự thật về người đầu tiên mang vi rút HIV vào nước Mỹ

Năm 1981, cácbác sĩ người Mỹ đãghi nhậnmột vụ bùng phát nhiễm trùng lạ như ung thư da bất thường trong cộng đồng người đồng tính nam tại những thành phố lớn của Mỹ như Los Angeles, New York và San Francisco. Tại thời điểm ấy, y học vẫn chưa hay biết gì về vi rút HIV lẫn phương thức mà nólây truyền. Họ tạm gọi đó là "bệnh ung thư đồng tính" (gay cancer).Sau đó, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ(CDC) đã dựa trên những dữ liệu ban đầu mà cho rằng những bệnh nhân bị ung thư da xuất phát từ một tác nhân và đây cũngchính là triệu chứng lâm sàn.

Mãi đến năm 1984, một cuộc nghiên cứu chính thức mới được công bố. Theo đó,Gaetan Dugas (sinh năm 1953),một tiếp viên hàng không người Mỹ gốc Canada, chính là kẻđã lây lan căn bệnh này cho 3 người đàn ông khác.Các nhà khoa học khẳng định vi rút HIV có liên quan đến hoạt động tình dục và gọi Dugas là "bệnh nhân số 0" trong nghiên cứu.Trong cuốn sách nổi tiếngAnd the Band Played On xuất bản năm 1987, tác giảRandy Shilts viết: "Vai trò quan trọng củaDugas trong việc lây lan vi rút mới này trong ngườiMỹ là điều không thể phủ nhận được".

Chính vì điều này, Gaetan Dugas và gia đình đã bị miệt thị nặng nề trong nhiều thập kỷ. Họ cho rằng Dugas phải chịu trách nhiệm cho 1,2 triệu ca nhiễm bệnh hiện naytại Mỹ cùng hàng triệu người đã bỏ mạng vì HIV/AIDS. Không dừng lại ở đó, định kiến dành cho người đồng tính trong xã hội Mỹcũng trở nên tồi tệhơn bao giờ hết. Rất nhiều chính trị gia đã sử dụng sự việc này như một chiêu bài vận động tranh cử. Họban hành những quy định gây bất lợi đối với người đồng tính và hầu hết trong số đó vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Nổi tiếng nhất có thể kể đến quy địnhcấm người đồng tính nam hiến máu.

Tuy nhiên, theo một nghiên cứuvề HIV/AIDS mới được công bố trên tạp chí Nature,Gaetan Dugas không phải là nguồn gốc của đại dịch. Richard McKay,nhà sử học tại Đại học Cambridge và đồng tác giả cuộc nghiên cứu,cho biết giới truyền thông đã hiểu sai. Cụ thể, "bệnh nhân 0" ở đây không phải là "người đầu tiên nhiễm bệnh" mà là "bệnh nhân O" với chữ "O" ám chỉ là "bên ngoài tiểu bang California".

Các nhà khoa họcđã khẳng định vi rút HIV từ châu Phi vào Mỹ thông qua biển Caribbean vào năm 1967, tới thành phố New York năm 1976 rồi lan ra khắp cả nước. Khi ấy, Dugas chỉ là một cậu nhóc và tất nhiên chưa biết tình dục là gì.

Nhóm nghiên cứu đãthí nghiệm hơn2.000 mẫu huyết thanh của người đồng tính nam từ những năm 1978 đến 1979. Thông qua phương pháp xét nghiệm di truyền tinh vi, kết quả đã cho thấynhững chủng HIV được tìm thấy trong thập niên 70 tại Mỹ trùng với chủng HIV xuất hiệntrong khu vựcbiển Caribbean. Sau khi vào Mỹ, vi rút này đã nhiều lần biến đổi.

"Thành phố New York đóng vai trò then chốt trong việc lây lan vi rút HIV sang bờ Tây nước Mỹ và cuối cùng là Tây Âu, Úc, Nhật Bản, Nam Mỹ và nhiều quốc gia khác nhau",Michael Worobey,đồng tác giả cuộcnghiên cứu đến từĐại học Arizonacho biết.

"Gaetan Dugas là một trong những bệnh nhân bị thù ghét nhất trong lịch sử. Ông còn là cái cớ cho nhiều cá nhân và tổ chức sử dụng để thực hiện ý đồ xấu của mình", Richard McKay nói. "Thế nhưng sự thật là anh ta đơn giản chỉ là một trong hàng ngàn người bị nhiễm bệnh trước khi vi rút HIV được nhận diện".