'Siêu dự án' trên sông Hồng chỉ có lợi cho Trung Quốc

Thời gian gần đây, "siêu sự án" tỉ đô dọc sông Hồng của bầu Thụy đang làm nóng dư luận. Xoay quanh dự án này có hàng loạt vấn đề về tính khả thi, hiệu quả kinh tế, đặc biệt là các tác động đến môi trường... đang được đặt ra.

Phóng viên báo điện tử Một Thế Giớitiếp tục có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long để có cái nhìn sâu hơn về tác động của dự án này.

Công ty TNHH Xuân Thiện - công ty con của Thai Group do bầu Thụy làm chủ vừa trình Thủ tướng xin làm Dự án Giao thông đường thuỷ xuyên Á và xây đậpthuỷ điện trên sông Hồng,tổng vốn đầu tư 1,1 tỉ USD. Quan điểm của ông về dự án này như thế nào?

- Theo tôi, tính khả thi của dự án này rất thấp, hậu quả xảy ra rất lớn cho nên phải thận trọng vì không bao giờ người ta lấy lại nguồn thu bằng kinh phí tàu bè đi lại và chi phí điện. Vì thế, hiện nay đã có rất nhiều ý kiến phản đối dự án này.

Tuy nhiên, dự án này mới dừng ở đề xuất, sơ bộ, chưa có trong quy hoạch hay hồ sơ chính thức về dự án, mới chỉ là chủ trương đang trong quá trình nghiên cứu. Cho nên lúc này, tôi mong muốn giới khoa học, thủy lợi, thủy điện phải xây dựng đề án, tính toán chặt chẽ và lên tiếng mạnh mẽ

Nếuđược thực hiện, theo ông, ưu điểm và nhược điểm của dự án là gì?

- Tôi chưa thấy ưu điểm gì ở dự án, thực chất chỉ là “bánh vẽ” thôi. Theo đó, trong việc kiểm định, Việt Nam cần phải làm chu đáo, thận trọng. Minh chứng rõ nhất là dự án đường sắt trên cao của nội đô, một bài học nhãn tiền, đội vốn lên rất lớn, gây hậu quả về ách tắc đường, mất mỹ quan, gây thiệt hại không biết bao nhiêu. Cho nên, tất cả các phương án làm cần phải có sự thẩm định. Nếu năng lực trong nước chưa đủ thì mời cả chuyên gia nước ngoài.

Còn mặt trái của dự án này thì rất rõ, ai cũng có thể thấy được, chính là vốn đầu tư của dự án này rất thấp, chỉ khoảng 30%, còn 70% là đi vay. Tôi thấy rằng, dự án này chỉ có lợi cho Trung Quốc thôi, chứ Việt Nam không có lợi gì.

- Chủ đầu tư cho rằng dự án này sẽ giúp tăng cường giao lưu thương mại, vận tải xuất nhập khẩu giữa Việt Nam - Vân Nam (Trung Quốc). Theo ông, tuyên bố này có phải đang đi ngược với những cố gắng của Việt Nam là thoát khỏi sự lệ thuộc vào Trung Quốc không?

Trung Quốc là nước nhập siêu rất lớn nên Dự án Đường thủy Xuyên Á sẽ tạo điều kiện thông thương giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Tôi nghĩ rằngmình không nên kỳ thị, cũng không nên quá phản đối việc buôn bán với Trung Quốc vì hiện nay mình cần đa phương. Tuy nhiên, vẫn phải hết sự thận trọng vì điều kiện kinh tế của Việt Nam rất gần với Trung Quốc, chưa có rào cản gì khó khăn, trong khi nếu được thông qua thì dự án này chỉ có lợi cho Vân Nam (Trung Quốc) nên phải có sự thẩm định kỹ càng.

Cụ thể, những yếu tố cần thẩm định và xem xét hàng đầu chính là: nguồn vốn như vậy thì đã hợp lý chưa? Việc dự án có tác động tới dòng sông và ảnh hưởng tới người dân như: mất đất, gây nên thủy triều như thế nào và rất nhiều vấn đề khác nữa. Đó chính là những yếu tố quan trọng.

Mặt khác, yếu tố cần xem xét thêm là đằng sau tập đoàn này có ai chống lưng hay không? Đây cũng chính là một câuhỏi lớn. Vì trên thực tế, khi dự án nổi lên thì các cơ quan chức năng đều khen. Khen là một chuyện nhưng cũng phải xem xét là các cơ quan chức năng đã có đầy đủ cơ sở chưa vì họ không phải là những nhà khoa học thực thụ mà những nhà khoa học trong lĩnh vực này thì họ đã có những chính kiến rất cụ thể.

Cuối cùng, đừng vì lợi ích nhỏ của mình mà hi sinh quyền lợi của dân tộc, của đất nước.

- Với tư cách là một chuyên gia nghiên cứu về kinh tế, ông có nghĩ rằng dự án này nên được thông qua hay không?

Với tư cách là một chuyên gia nghiên cứu về kinh tế thì tôi thấy rằng những chuyên gia trong lĩnh vực này đã nói rất có căn cứ, rất thuyết phục nên phải dựa vào đó. Hiện nay, có 2 luồng ý kiến, một là từ các cơ quan chức năng (quan điểm của họ là bảo vệ dự án này), hai là ý kiến từ các chuyên gia (họ là những người phản đối). Vậy theo lẽ thường tình thì phải căn cứ vào chuyên môn của những người trong lĩnh vực đó.

Cám ơn ông!

Tuyết Nhung(Thực hiện)