Quản lý dược đối với chất tạo nạc Salbutamol rất lỏng lẻo

Trao đổi với phóng viên báo điện tử Một Thế Giới về điều này, PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức - Đại học Y dược TP.HCM nói rằng vấn đề quản lý dược đối với chất tạo nạcSalbutamol trong thời gian vừa qua là rất lỏng lẻo.

“Tôi mong Bộ Y tế, trong đó có Cục Quản lý Dược chặt chẽ và đề cao trách nhiệm của mình trong công tác quản lý các khâu trong sản xuất, lưu thông phân phối các thuốc. Đặc biệtlàm tốt công tác răn đe và phòng ngừa, không đợi sự cố nghiêm trọng xảy ra mới bàn chuyện đối phó kiểu “mất trâu mới tính chuyện làm chuồng”, ông Đức kiến nghị.

Theo ông, Salbutamol dùng trong chăn nuôi gây tác hại như thế nào đối với sức khỏe người tiêu dùng khi sử dụng thức ăn chăn nuôi đó?

- Salbutamol nếu dùng tùy tiện như đểlàm chất tạo nạc sẽgây các tác dụng phụ có hại nghiêm trọng gọi là hội chứng ngộ độc (cho heo và cả cho người ăn thịt heo chứa chất tạo nạc): tim đập nhanh, tăng hoặc hạ huyết áp, run tay chân, đau cơ, buồn nôn, ói, gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, gây nhiễm trùng hô hấp…

Salbutamol dùng trong dược phẩm có tác dụng chữa bệnh nhưng sao dùng trong thức ăn chăn nuôi lại gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng, thưa ông?

- Salbutamol là thuốc phải tuyệt đối dùng đúng liều lượng. Liều lượng Salbutamol dùng đểtạo nạc trong chăn nuôi không lường được, nếu trộn vào thức ăn chăn nuôi bừa bãi không khác nào đầu độc người dùng. Người dùng thịt heo bị nhiễm Salbutamol sẽ có nguy cơ tích lũy trong cơ thể và bị ngộ độc. Hiện nay nhiều nơi ở ta, người ta dùng chất tạo nạc salbutamol khi phát hiện vớihàm lượnggấp nhiều lần cho phép (có nơi đo đến 500%).

Ngoài chất cấm trong chăn nuôi là Salbutamol được dùng trong lĩnh vực dược; còn có 2 loại chất cấm khác trong chăn nuôi là Clenbuterol, Ractopamin, không biết 2 loại chất cấm này có sử dụng trong lĩnh vực dược và nguy hại đến sức khỏe của người tiêu dùng như thế nào khi dùng trong chăn nuôi?

- Có 3 chất Salbutamol, Clenbuterol và Ractopamin là chất cấm dùng làm chất tạo nạc trong chăn nuôi. Cả 3 đều là hóa chất hoàn toàn được tổng hợp thuộc nhóm chủ vận bêta (bêta-agonist), tức có tác dụng kích thích thụ thể bêta làm giãn cơ trơn phế quản, do đó có thuốc được dùng làm thuốc giãn phế quản, điều trị hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhờ làm cho người bệnh bị khó thở sẽ thở dễ dàng hơn.

Hiện nay chỉ có Salbutamol được dùng làm thuốc cho người. Còn Clenbutarol và Ractopamin từ lâu không còn dùng làm thuốc cho người nữa mà chỉ dùng trong thú y. Trong thú y, một thời gian khá lâu Clenbuterol được dùng làm thuốc dãn phế quản trị bệnh cho heo tức làm thuốc chữa bệnh cho heo chứ không dùng làm chất tạo nạc.

Salbutamol được dùng trong lĩnh vực dược nhưng lại có thể tuồn ra thị trường một cách dễ dàng để bán cho những người chăn nuôi không được phép dùng. Với tư cách là một chuyên gia về lĩnh vực dược, ông nghĩ gì về điều này?

- Đối với heo, salbutamol có thể giúp nuôi mau lớn, giúp chuyển hóa làm tiêu mỡ, giúp tăng khối lượng cơ (gọi là “siêu nạc” tức có nhiều thịt nạc hơn so với bình thường), làm màu thịt đỏ tươi hơn, nhưng tác hại gây ra cho người tiêu thụkhó lường hết được. Vì lợi nhuận bất chính và sự kiểm soát quản lý thuốc men quá sơ hở mà trong thời gian qua, người ta đã tuồn Salbutamol được dùng trong lĩnh vực dược bán ra thị trường cho những người chăn nuôi dùng một cách bất hợp pháp.

Hồ Quang (thực hiện)