Quan hệ căng thẳng đang đe dọa cuộc gặp an ninh Mỹ-Trung

Hai nguồn tin ngoại giao ở Bắc Kinh cho biết lẽ ra Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis sẽ đến Bắc Kinh trong tháng 10 để dự Đối thoại an ninh-ngoại giao Mỹ -Trung Quốc, từng được tổ chức lần đầu ở Washington hồi năm 2017.

Nhưng cả hai nguồn tin nói nay có thể cuộc gặp này không diễn ra. Một nguồn cho biết: “Có nhiều sự bất ổn vì sự hỗn loạn trong quan hệ này”. Nguồn tin thứ hai nói Trung Quốc đã cáu gắt, khi Mỹ trừng phạt quân đội Trung Quốc (PLA) mua vũ khí Nga. Và PLA hiện rất không hài lòng với Mỹ, do Mỹ ủng hộ Đài Loan, vừa phê duyệt cho Đài Loan mua thêm vũ khí mới.

Hai nguồn tin đều yêu cầu giấu tên vì chưa công bố chuyến đi Trung Quốc của hai quan chức Mỹ. Họ cũng cẩn trọng nói có thể vẫn diễn ra cuộc gặp, và chưa có quyết định cuối cùng nào.

Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Trung Quốc đều ra tuyên bố, nêu từ lâu hai nước vẫn duy trì tiếp xúc về đối thoại an ninh-ngoại giao. Sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh và Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận. Bộ Quốc phòng Mỹ nói không công bố kế hoạch công tác của lãnh đạo.

Bắc Kinh-Washington đang có chiến tranh thương mại, với nhiều vòng áp thuế ngày càng mạnh lên hàng hóa nhập khẩu của mỗi bên. Nhưng xung đột giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới nay đã không chỉ là thương mại.

Ngày 26.9, Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Trung Quốc toan tính can thiệp vào cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ giữa kỳ (sẽ tổ chức ngày 6.11 tới). Ông nói Bắc Kinh không muốn ông hoặc đảng Cộng hòa của ông đạt kết quả tốt, do chính sách thương mại cứng rắn của ông.

Các quan chức Mỹ nói với Reuters rằng giai đoạn mới trong chiến dịch của Mỹ là ngày càng tăng sức ép lên Trung Quốc.

Trung Quốc nói ông Trump vu khống, nhưng chưa có động thái trả đũa. Nhưng trước khi ông Trump cáo buộc, Bắc Kinh đã hủy các cuộc đối thoại quân sự với Mỹ, do chuyện PLA bị Mỹ cấm vận, sau đó Trung Quốc đã cấm tàu tấn công đổ bộ Wasp của hải quân Mỹ thăm Hồng Kông trong tháng 10.

Ông Đồ Tân Tuyền, một chuyên gia thương mại ở Đại học Kinh tế-Ngoại thương Bắc Kinh và là cố vấn của chính phủ Trung Quốc, nói: “Tôi chọn chữ ly dị. Nay ai cũng tin Trump đang toan tính kìm cương Trung Quốc. Nhiều quan chức chính phủ nghĩ theo hướng này”.

Ngày 28.9, Ngoại trưởng Vương Nghị trấn an “không việc gì phải hoảng loạn” từ xung đột Mỹ-Trung, nhưng ông cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ không bị tống tiền, không đầu hàng trước sức ép thương mại. Trung Quốc đã cố gắng giảm lệ thuộc công nghệ của nước ngoài, qua chương trình “Made in China 2025”.   

Tuần trước, chủ tịch tập đoàn thương mại điện tử Alibaba (Trung Quốc), ông Jack Ma nói cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung có thể kéo dài 20 năm, và Alibaba sẽ không thể giữ lời hứa tạo ra 1 triệu việc làm ở Mỹ.

Bảo Vĩnh (theo Reuters)