Chuyên gia chất vấn EVN về thang giá điện như “đường cong mềm mại“

Bàn về 3 phương án giá điện trong Đề án cải tiến cơ cấu biểu giá điện do EVN đề xuất mới đây, GS.TSKH Trần Đình Long, Phó chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam cho rằng, về cơ bản, ông đồng tình với những ý tưởng mà EVN đưa ra, tuy nhiên cần phải xem xét, cải tiến 2 vấn đề chính trong các phương án. 

Theo đó, ông Long cho biết, vấn đề thứ nhất là trong phương án đầu tiên giữ nguyên 6 bậc thang như trước thì nên gộp 2 bậc đầu tiên làm một do chênh lệch giữa hai bậc này không nhiều, chỉ khoảng 49 đồng và giá gần nhau, gần 1.500 đồng/kWh.

Vấn đề thứ hai cần phải làm rõ là bước nhảy giữa các bậc thang tuân theo quy luật nào? Bởi theo tính toán của ông Long, giữa bậc 1, 2 có khoảng cách là 49 đồng/kWh, nhưng bậc 2 và 3 khoảng cách lại là 253 đồng. 

Đến bậc 3 và 4 bỗng dưng vọt lên 456 đồng/kWh và bậc 4 và 5 lại giảm còn 261 đồng/kWh. Khoảng cách giữa bậc 5 và 6 lại chỉ còn 84 đồng/kWh.

"Nếu áp theo quy luật dùng càng nhiều, bị đánh càng mạnh thì cũng không theo quy luật đó. Tôi cho rằng ít nhất là phải giữ tỷ lệ bước nhảy cố định, có thể là 200 hay 250 đồng. Phải chăng ở đây có một cái gì đó uốn lượn như đường cong mềm mại mà tôi không hiểu? Tôi không biết người thiết kế biểu giá này có định gì?", ông Long đặt câu hỏi với EVN.

Trên cơ sở đó, ông Long cho rằng EVN cần phải hạ mức chênh lệch giá giữa các bậc để phù hợp với mức sống của đa số người dân. 

“Tôi cho rằng với số bậc càng nhiều và khoảng cách giá giữa các bậc thấp vừa phải thì chất lượng điều tiết giá mới càng tốt và số lượng người bị thiệt sẽ ít đi. Suy cho cùng, biểu giá điện bao nhiêu bậc thì tổng doanh thu của EVN cũng không thay đổi. Doanh thu bán điện của EVN vẫn bằng giá bán điện sinh hoạt bình quân 1.747 đồng/kWh nhân với lượng điện năng bán lẻ cho khách hàng”, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam đề xuất.

Trong khi đó, giải thích thêm về giá bán lẻ điện và các yếu tố cấu thành giá bán điện hiện nay, ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) cho biết, giá thành sản xuất điện hiện nay được hình thành trên cơ sở của 4 khâu: thứ nhất là khâu phát điện, thứ hai là khâu truyền tải, thứ ba là khâu phân phối bán lẻ và thứ tư là khâu phụ trợ và chi phí ngành.

Trong 4 khâu thì chi phí phát điện là khâu chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiếm khoảng 78%, còn lại là 3 khâu khác.

"Việc tính toán giá thành điện đơn thuần hiện nay dựa trên báo cáo sản xuất kinh doanh điện của EVN, trong báo cáo này thì EVN không được đưa vào các chi phí quản lý hoạt động ngoài ngành cũng như hoạt động không sản xuất kinh doanh điện như chi phí xây sân tenis, bể bơi... vào trong giá thành", ông Tuấn nói.

Ngoài ra, ông Tuấn cũng cho biết, hiện nay việc xem xét cơ cấu điều chỉnh biểu giá điện phải tổng hòa 4 yếu tố: chênh lệch tỷ giá, cơ cấu nguồn huy động, giá nguyên liệu va chi phí mua điện. Trong đó, tỷ giá chỉ là một trong 4 yếu tố cấu thành, nên với việc EVN hay TKV kêu lỗ rồi dư luận cho rằng sắp tới sẽ điều chỉnh giá điện là chưa chính xác.

Ông Hoàng Văn Tùy, Phó Trưởng Ban Tài chính – Kế toán EVN cũng giải thích thêm về điều này. Theo đó, đại diện của EVN cho biết, Tập đoàn này có sử dụng nguồn vốn vay ngoại tệ rất lớn để đầu tư các nhà máy điện. Khi tỷ giá được điều chỉnh tăng dẫn đến chênh lệch tỷ giá và phát sinh số lỗ tương đối lớn.

Để giảm áp lực tăng chi phí đột ngột, EVN đã báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Thủ tướng cho phép phân bổ chênh lệch tỷ giá được đánh giá lại cuối năm 2011, năm 2012 còn tồn lại và đến hết năm 2015 để giảm chi phí sản xuất kinh doanh điện, tránh dồn vào một vài năm gây áp lực quá lớn vào chi phí và giá điện.