Tác giả 'Rừng Na-Uy' tiếp tục lỗi hẹn với giải Nobel Văn học

Có thể nói, trong danh sách đề cử giải Nobel Văn học năm nay thì Haruki Murakami chính là cái tên nổi tiếng nhất và được độc giả Việt Nam biết đến nhiều nhất. Hầu hết các tác phẩm của ông đều được dịch sang tiếng Việt.

Haruki Murakami bắt đầu viết văn khi 29 tuổi, khá trễ. Tuy sinh ra và lớn lên tại Nhật, ông lại bị ảnh hưởng rất nhiều bởi văn hóa và âm nhạc phương Tây. Điều đó khiến Haruki trở nên khác biệt so với các đồng nghiệp tại quê nhà. Vẻ đẹp ngôn từ tạm thời bị xem nhẹ và thay vào đó là cách kể chuyện khá thoáng đãng và uyển chuyển.

Những tiểu thuyết của Haruki Murakami thường bị các nhà phê bình Nhật Bản chỉ trích là "văn học bình dân", mang tính siêu thực và tập trung quá nhiều vào sự ham muốn, nỗi cô đơn và khao khát tình yêu. Mặc dù vậy, độc giả lại đón nhận rất nồng nhiệt, đặc biệt là giới trẻ. Họ cho rằng ông đã khắc họa thành công khoảng trống trong tâm hồn của con người và vẽ nên một Nhật Bản hoàn toàn khác so với những gì người ta thường biết đến. 

Đây cũng chính là lý do chính khiến nhà văn 65 tuổi này ít khi chạm được vào những giải thưởng mang tính hàn lâm. Khi được hỏi về việc này, Haruki đã phát biểu: "Tôi không quan tâm đến bất kỳ giải thưởng nào. Giải thưởng đích thực dành cho tôi chính là độc giả - những người đang mong chờ tác phẩm kế tiếp của tôi. Tôi trân trọng sự thủy chung và quan tâm của họ".

Vài năm đổ lại đây, cùng với sự ra đời của những cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất, Haruki Murakami vẫn luôn nằm trong tốp đầu những cái tên xứng đáng đoạt giải Nobel Văn học nhất. Tuy nhiên, ông lại không mong mỏi danh hiệu cao quý này: "Tôi không muốn nó. Bởi khi đoạt được rồi thì cũng giống như bạn đã kết thúc mọi chuyện vậy". Năm ngoái, Haruki thua về tay Alice Munro và năm nay là Patrick Modiano, bất chấp tỷ lệ cá cược dành cho ông là cao nhất với 4/1.

Quả thật, trong lịch sử hơn 100 năm của giải Nobel Văn học, hầu hết những người chiến thắng đều đã cao tuổi khi nhận huân chương và gần như ngưng sáng tác. Danh hiệu cao quý nhất vừa là ánh hào quang vừa là áp lực khi họ ra mắt những tác phẩm sau đó.

Tại Việt Nam, tác phẩm gây chú ý nhất của Haruki Murakami có thể kể đến "Rừng Na Uy", được xuất bản lần đầu bằng tiếng Nhật vào năm 1987 và gần 10 năm sau mới có bản dịch tiếng Việt. Đạo diễn Trần Anh Hùng cũng đã đưa cuốn tiểu thuyết lên màn ảnh rộng vào năm 2010.