Bùng nổ trái phiếu doanh nghiệp: Nhà đầu tư cần cẩn trọng

Theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán và các thành viên thị trường, trong nửa đầu năm 2019 đã có khoảng 3 tỉ USD trái phiếu doanh nghiệp được phát hành, trong đó ngân hàng và bất động sản là 2 chủ thể chính. Cuộc đua phát hành trái phiếu được đẩy nhanh không chỉ gia tăng về quy mô, mà mức lãi suất cũng lên cao đột biến.

Đáng chú ýtrong khi phát hành, lãi suất trái phiếu của các ngân hàng chỉ dao động quanh 7-8%thì trái phiếu những doanh nghiệp bất động sản chào lãi suất 11-13%, cá biệt có những đợt phát hành gần 14,5%. Phần lớn được thực hiện bằng hình thức riêng lẻ, không chuyển đổi, không tài sản đảm bảo. Mức này cao hơn đáng kể so với lãi suất huy động từ 6,6-7,3%/năm đối với các kỳ hạn tương tự tại các ngân hàng.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) thông tin, trong bối cảnh Nhà nước tiếp tục siết tín dụng vào các ngành rủi ro, để tìm nguốn vốn thay thế, các doanh nghiệp bất động sản thời gian qua đã ồ ạt phát hành trái phiếu để huy động vốn trên thị trường. Đặc biệt, mức lãi suất huy động trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản rất cao, hơn gần gấp đôi so với lãi suất tiền gửi ngân hàng.

Số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho thấytrong nửa đầu năm có gần 70.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp đã được phát hành, trong đó 1/3 là từ các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.

Trước tình trạng doanh nghiệp ồ ạt phát hành trái phiếu, ngày 19.11, Bộ Tài chính đã đưa ra khuyến nghị cho các nhà đầu tư. Theo Bộ Tài chính, với đặc thù trái phiếu doanh nghiệp là công cụ nợ do doanh nghiệp phát hành, theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ. Khả năng trả nợ của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào tình hình tài chính và kết quả kinh doanh, nên nhà đầu tư cần phải cân nhắc, đánh giá được rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu.

Một số rủi ro nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có thể gặp phải là doanh nghiệp không thực hiện được các điều kiện, điều khoản của trái phiếu do mất khả năng thanh toán; doanh nghiệp không thanh toán được đầy đủ, đúng hạn gốc, lãi trái phiếu; doanh nghiệp không thực hiện được cam kết với nhà đầu tư về mua lại trái phiếu trước hạn...

Do đó, Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân không mua trái phiếu doanh nghiệp chỉ vì lãi suất cao. Trường hợp mua trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cần phải nắm rõ các thông tin gồm: trái phiếu do doanh nghiệp nào phát hành, mục đích phát hành; có tài sản đảm bảo hay không có tài sản đảm bảo; cam kết của chủ thể phát hành đối với trái phiếu; kỳ hạn và phương thức trả nợ gốc, lãi; tình hình tài chính và việc sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu của doanh nghiệp phát hành.

Thông lệ thị trường tài chính cho thấy trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu phát hành theo hình thức riêng lẻ chỉ phù hợp với các nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư chuyên nghiệp, không phù hợp với nhà đầu tư cá nhân không có khả năng phân tích, đánh giá rủi ro. Đối với nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ không có năng lực tài chính và kinh nghiệm đầu tư nên tham gia đầu tư qua các quỹ đầu tư chuyên nghiệp để đảm bảo việc đầu tư an toàn, hiệu quả.

Phan Thị Diệu