Quân đội Israel thừa nhận đập tan lò phản ứng hạt nhân của Syria

Việc Israel lần đầu tiên công khai thừa nhận vụ không kích ngày 6.9.2007 vào cơ sở hạt nhân Al-Kubar đang xây dở gần thành phố Deir al-Zor, tiếp sau quân đội nước này bỏ lệnh cấm các quan chức đề cập vụ này.

Chiến dịch không kích tối mật

Lúc 5 giờ sáng 21.3, Quân đội Israel (IDF) đã công bố các tài liệu “tối mật” gồm hình ảnh, phim và tin tình báo về vụ đánh bom này, cho thấy lúc lò phản ứng bị trúng bom, và nêu chi tiết một hoạt động tình báo đã dẫn đến vụ tấn công.

Tình báo Israel đã lập báo cáo, kết luận lò phản ứng đang được xây với sự giúp đỡ của CHDCND Triều Tiên, và chỉ còn vài tháng nữa là đi vào hoạt động.

Chiến dịch không kích được tiến hành, sau khi IDF nhận nhiều tin tình báo, nêu lò phản ứng là “mối đe dọa tiềm tàng cho Israel và khu vực, dưới dạng một lò phản ứng đang được xây ở Syria”.

Một số tài liệu “tối mật” đã được IDF biên tập trước khi giải mật, gồm một báo cáo đề ngày 30.3.2007, nêu “Syria đã xây một lò phản ứng hạt nhân trong lãnh thổ để sản xuất plutonium, thông qua Triều Tiên, qua đó kết luận ban đầu rằng lò này có thể hoạt động trong năm kế tiếp. Theo chúng tôi kết luận thì Syria nhắm có một loại vũ khí hạt nhân”.

Tình báo Israel cũng dự báo lò phản ứng đáng ngờ này “sẽ đi vào hoạt động từ cuối năm 2007”.

IDF mô tả chi tiết các sự kiện dẫn đến đêm 5.9 rạng sáng 6.9.2007, 8 chiến đấu cơ F-16 cất cánh từ các căn cứ không quân Ramon và Hatzerim và bay đến vùng Deir al-Zor vốn cách thủ đô Damascus của Syria 450km về phía tây bắc.

Nhiệm vụ phá hủy lò phản ứng hạt nhân bắt đầu lúc 23 giờ 30 đêm 5.9 và kết thúc với các chiến F-16 trở về căn cứ an toàn lúc 2 giờ 30 sáng 6.9. IDF báo cáo lò phản ứng “hoàn toàn bị phá hủy, tổn thất không thể nào khắc phục”.

Tài liệu “tối mật” được công bố có đề tựa “trước cuộc tấn công” và cho thấy một khối nhà hộp hình vuông trên bãi sa mạc, vài tòa nhà nhỏ hơn bao quanh.

Những đoạn phim vidéo trăng đen quay trên mục tiêu cho thấy tòa nhà chính, và một giọng nam đếm ngược 3 giây, rồi một cột khói đen xuất hiện từ trung tâm tòa nhà bị nổ. Vidéo khác chiếu hậu quả cuộc tấn công là một hố lớn trên mặt đất.

Một vidéo của Trung tâm kiểm soát không quân-dưới quyền Thiếu tướng IDF Eliezer Shkedi-chiếu một nhóm phi công rạng rỡ, hoan hô khi được cập nhật chiến tích.

Trong các thư được biên tập và giải mật gởi tướng Shkedi, hai ông Ehud Olmert-Ehud Barak (lúc đó là Thủ tướng-Bộ trưởng Quốc phòng Israel) đã khen chiến dịch.

Nhưng khi ấy, IDF quyết định không công bố chiến công và ra lệnh cấm các quan chức bàn luận vụ này từ đó đến nay. Syria công bố sự việc đầu tiên và Reuters khi ấy tường thuật rằng đầu giờ sáng 6.9.2007, hệ thống phòng không Syria đã bắn các chiến đấu cơ IDF.

Israel giải mật tài liệu để yêu cầu Mỹ cứng rắn hơn với Iran

Việc giải mật được thực hiện, trước khi cựu Thủ tướng Olmert xuất bản một cuốn hồi ký. Một trợ lý của ông cho Reuters biết: cuốn sách của ông Olmert chứa nhiều thông tin về vụ không kích lò phản ứng của Syria.

Trong tuyên bố ngày 21.3, IDF lưu ý khu vực quanh Deir al-Zor từng bị quân Nhà nước Hồi giáo (IS) chiếm sau khi nội chiến Syria bùng nổ năm 2011. IDF nói “Nếu còn lò phản ứng ở đó, nó có thể có tác động chiến lược liên lụy đến toàn Trung Đông cũng như Israel và Syria”.

Syria ký tham gia Hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) năm 1970, luôn phủ nhận có lò phản ứng xây với sự hợp tác của Triều Tiên.

Quyết định giải mật vụ phá hủy lò phản ứng tiếp sau những đề nghị của Thủ tướng Minister Benjamin Netanyahu trong vài tháng qua. Ông muốn Mỹ và cộng đồng quốc tế có hành động cứng rắn hơn với Iran, đồng minh của chính phủ Tổng thống Bassar Assad.

Hồi trung tuần tháng 2, khi lần đầu tiên dự Hội nghị an ninh Munich (Đức), Thủ tướng Netanyahu cảnh cáo “Iran không được phép tròng lọng khủng bố vào cổ chúng tôi”, và nói nếu cần thiết, Israel sẵn sàng hành động chống “đế quốc Iran nguy hiểm”.

Ông Netanyahu cũng giương một mảnh vỡ được cho là của chiếc máy bay không người lái (UAV) xâm nhập không phận Israel và bị IDF bắn rơi hôm 10.2 và thu hồi các mảnh vỡ.

Rồi ông Netayahu lên tiếng thách thức Ngoại trưởng Iran, Mohammad Javad Zarif, người cũng dự hội nghị và phát biểu sau Thủ tướng Israel: “Ông Zarif có nhận ra thứ này không? Ông phải nhận ra, vì nó là của các ông. Ông hãy đem về thông điệp của tôi gởi các độc tài ở Tehran: chớ thách thức tính kiên quyết của Israel!”.

Ngoại trưởng Iran nói phát biểu của Thủ tướng Israel là “trò xiếc hoạt hình không đáng để trả lời”.

Ông Zarif còn tuyên bố vụ chiến đấu cơ F-16 của không quân Israel bị trúng đạn phòng không Syria hôm 10.2 đã làm sụp đổ cái gọi là "huyền thoại bất bại của Israel”.

Vị Ngoại trưởng cáo buộc Israel "sử dụng chính sách hung hăng và gây hấn nhằm vào các láng giềng”, bằng cách cử quân "xâm nhập Syria và Lebanon mỗi ngày".

Ông cũng cáo buộc Mỹ lợi dụng hội nghị này để kích động “cơn cuồng loạn chống Iran”, và bác bỏ cáo buộc Tehran muốn làm bá chủ Trung Đông.

Trung Trực (theo Reuters)