Đây được xem là bước ngoặt trong nỗ lực tăng cường năng lực phòng thủ tầm xa của NATO, trong bối cảnh các cường quốc quân sự khác - đặc biệt là Nga và Trung Quốc - cũng đang chạy đua để thống lĩnh công nghệ này.

Vũ khí siêu thanh là gì và tại sao nó lại quan trọng?

Tên lửa siêu thanh là loại vũ khí có khả năng di chuyển với tốc độ ít nhất Mach 5 - tức gấp 5 lần tốc độ âm thanh, tương đương hơn 6.000km/giờ. Không giống như tên lửa đạn đạo truyền thống, vũ khí siêu thanh có thể cơ động linh hoạt khi đang bay, khiến chúng gần như bất khả xâm phạm trước các hệ thống phòng không hiện tại.

Điểm đặc biệt của công nghệ này không chỉ nằm ở tốc độ, mà còn ở khả năng phóng từ nhiều nền tảng khác nhau - từ mặt đất, tàu chiến cho đến máy bay - và khả năng tấn công chính xác các mục tiêu tầm xa chỉ trong vài phút.

Với những đặc tính này, vũ khí siêu thanh đang được ví như "thế hệ vũ khí chiến lược tiếp theo", có thể làm thay đổi hoàn toàn cán cân quân sự toàn cầu. Đây là lý do tại sao nhiều quốc gia lớn, bao gồm Nga, Trung Quốc, Mỹ, Anh và một số đối tác khác, đang đầu tư mạnh vào công nghệ này.

Anh và Mỹ đang làm gì?

Theo Newsweek, Bộ Quốc phòng Anh hôm 6.4 thông báo các nhà khoa học nước này đã hoàn thành thử nghiệm động cơ cho một mẫu tên lửa hành trình siêu thanh đang được phát triển. Động cơ này sử dụng công nghệ "động cơ đẩy không khí" - một hệ thống cho phép tên lửa hút không khí từ môi trường để tạo lực đẩy, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nhiên liệu tích trữ như tên lửa thông thường.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey gọi đây là một "bước ngoặt trong nghiên cứu siêu thanh", đánh dấu một giai đoạn hợp tác then chốt giữa Anh và Mỹ trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng tiên tiến.

Các cuộc thử nghiệm đã được tiến hành tại Trung tâm nghiên cứu Langley của NASA ở Virginia, Mỹ, với hơn 200 lần thử ở các tốc độ siêu thanh khác nhau. Phòng thí nghiệm nghiên cứu Không quân Mỹ cũng tham gia hỗ trợ kỹ thuật trong giai đoạn thử nghiệm kéo dài 6 tuần.

Thông tin này đến chỉ vài tháng sau khi Anh xác nhận sẽ đẩy nhanh quá trình phát triển tên lửa siêu thanh như một phần của AUKUS - liên minh an ninh ba bên giữa Anh, Mỹ và Úc được thành lập nhằm tăng cường hiện diện chiến lược tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. AUKUS không chỉ tập trung vào hợp tác tàu ngầm hạt nhân mà còn bao gồm nhiều lĩnh vực công nghệ quân sự cao cấp như trí tuệ nhân tạo, chiến tranh mạng và đặc biệt là vũ khí siêu thanh.

"Cột mốc này thể hiện bước tiến lớn trong năng lực quốc phòng của chúng tôi và củng cố vai trò của Anh trong liên minh phát triển vũ khí siêu thanh cùng các đối tác AUKUS", Paul Hollinshead, Giám đốc điều hành Phòng thí nghiệm khoa học và công nghệ quốc phòng Anh, phát biểu.

Cạnh tranh toàn cầu đang nóng lên

Nga đã đi trước trong cuộc đua phát triển vũ khí siêu thanh. Từ năm 2018, Tổng thống Vladimir Putin đã công bố hàng loạt "siêu vũ khí", bao gồm các tên lửa như Kinzhal và Tsirkon - được cho là có khả năng tấn công các mục tiêu với tốc độ siêu thanh.

Moscow đã nhiều lần sử dụng Kinzhal trong xung đột Ukraine, song phía Ukraine từng tuyên bố đã chặn được một số vụ phóng nhờ hệ thống phòng không Patriot do Mỹ cung cấp. Cùng lúc đó, Trung Quốc cũng được cho là đang đạt tiến bộ nhanh chóng trong công nghệ siêu thanh, khiến nhiều quốc gia phương Tây phải tăng tốc các chương trình nghiên cứu để không bị tụt lại phía sau.

"Chưa bao giờ việc đổi mới công nghệ và đi trước đối thủ lại quan trọng như lúc này. Chúng tôi cam kết trang bị cho lực lượng của mình các công nghệ phòng thủ tiên tiến nhất trong thế kỷ 21", Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey nhấn mạnh.

Mục tiêu trước mắt, theo Bộ Quốc phòng Anh, là phát triển một nguyên mẫu tên lửa trình diễn hoạt động hoàn chỉnh trước cuối thập kỷ này. Đây sẽ là bước thử nghiệm cuối cùng trước khi xem xét khả năng đưa vào sản xuất và trang bị cho quân đội. Các chuyên gia kỳ vọng rằng vũ khí siêu thanh do Anh - Mỹ hợp tác phát triển sẽ không chỉ có tính năng vượt trội mà còn đảm bảo tính tương thích với các hệ thống NATO hiện có.

Việc tăng cường khả năng phòng thủ trong không gian siêu thanh không chỉ là yếu tố răn đe quân sự mà còn giúp đảm bảo ưu thế công nghệ cho các quốc gia trong môi trường an ninh toàn cầu đang biến đổi nhanh chóng.

Hoàng Vũ