Sự sụp đổ bất ngờ của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad vào ngày 8.12 đã gây chấn động Syria, mở ra một khoảng trống quyền lực lớn tại quốc gia vốn đã bị tàn phá bởi nội chiến kéo dài và sự can thiệp của nhiều thế lực quốc tế. Chỉ trong vòng hai tuần, các nhóm đối lập, bao gồm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) và Quân đội Syria Tự do (FSA), đã tiến công chớp nhoáng và kiểm soát các thành phố lớn, khiến chính quyền Assad cùng các đồng minh không kịp trở tay.

Trong bối cảnh này, Liên Hợp Quốc kêu gọi khẩn cấp thiết lập đối thoại và một cơ cấu chuyển tiếp để ngăn chặn nguy cơ bạo lực leo thang. Tuy nhiên, tình hình trở nên phức tạp hơn khi các nhóm cực đoan như Nhà nước Hồi giáo (IS) có thể tận dụng khoảng trống quyền lực để gia tăng hoạt động. Bên cạnh đó, việc bảo đảm an toàn cho các kho vũ khí hóa học tại Syria trở thành mối ưu tiên hàng đầu của cộng đồng quốc tế, nhằm ngăn chặn chúng rơi vào tay các phe phái không kiểm soát.

Cùng với sự rút lui của quân đội chính phủ, cựu Tổng thống Bashar al-Assad và gia đình đã được Nga cấp quyền tị nạn, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử chính trị Syria. Sự kiện này không chỉ lật đổ hơn 50 năm cầm quyền của gia đình Assad mà còn đặt đất nước vào một giai đoạn chuyển giao đầy thử thách.

Trong bối cảnh đó, Ủy ban Đàm phán Syria (SNC), được thành lập năm 2015 theo sáng kiến của Liên Hợp Quốc, nổi lên như một lực lượng chính trị trung tâm, đảm nhận vai trò định hướng chiến lược cho tương lai Syria. Với trách nhiệm nặng nề là định hình trật tự mới, SNC không chỉ phải đối phó với thách thức nội bộ mà còn phải đối diện với những mâu thuẫn và toan tính của các thế lực quốc tế.

Nga - đối tác chiến lược cho tái thiết

Phát biểu trên kênh RT, ông Anas al-Abda, Chủ tịch Ủy ban đàm phán Syria (SNC) thuộc liên minh nhóm nổi dậy, đã bày tỏ mong muốn thiết lập một mối quan hệ bền vững với Nga. Ông cho rằng sự hợp tác này không chỉ mang ý nghĩa chiến lược mà còn là yếu tố quyết định để tái thiết đất nước bị chiến tranh tàn phá. Nga, với tư cách là một cường quốc toàn cầu, có khả năng hỗ trợ Syria trên nhiều phương diện, từ cung cấp viện trợ nhân đạo đến xây dựng lại cơ sở hạ tầng.

"Chúng ta cần duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nga, và tôi hoàn toàn tin tưởng rằng điều này rất quan trọng đối với cả hai quốc gia", ông al-Abda nhấn mạnh.

Ông Anas al-Abda cũng chỉ ra rằng sự phá hủy nặng nề về cơ sở hạ tầng và tình trạng di dời của hàng triệu người dân Syria đòi hỏi một chiến lược hợp tác quốc tế. Nga, với kinh nghiệm và nguồn lực, là đối tác không thể thiếu trong việc giúp Syria vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Trong phát biểu của mình, ông al-Abda thừa nhận vai trò quan trọng của Nga tại Trung Đông và trên trường quốc tế. Nga không chỉ đóng vai trò là nhà bảo trợ chính trị cho Syria trong suốt cuộc nội chiến mà còn duy trì các căn cứ quân sự chiến lược như Khmeimim và Tartus, giúp đảm bảo sự ổn định khu vực.

"Nga là một nước có vai trò rất quan trọng trên thế giới, ở cả bình diện khu vực và quốc tế", ông al-Abda khẳng định.

Mối quan hệ với Nga không chỉ đảm bảo an ninh quốc gia mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các nỗ lực ngoại giao của Syria nhằm thu hút sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Syria đang cố gắng tối đa hóa số lượng bạn bè và giảm thiểu số lượng kẻ thù trên trường quốc tế.

"Chúng tôi đang trong quá trình tối đa hóa số lượng bạn bè và giảm thiểu số lượng kẻ thù," ông al-Abda tuyên bố.

Nga đối mặt với thách thức bảo vệ lợi ích tại Syria

Dù phe đối lập Syria cam kết hợp tác với Nga, Moscow vẫn đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc bảo vệ lợi ích chiến lược của mình tại quốc gia này. Sau khi các lực lượng đối lập giành quyền kiểm soát nhiều khu vực, Nga đã phải tăng cường các biện pháp bảo vệ công dân và các phái đoàn ngoại giao tại Syria.

Sergei Naryshkin, Giám đốc Cơ quan Tình báo đối ngoại Nga, cho biết Moscow đang tập trung vào việc đảm bảo an toàn cho nhân viên đại sứ quán và các cơ sở quân sự tại Syria. Đây là ưu tiên hàng đầu của Nga trong bối cảnh chính trị đang thay đổi nhanh chóng.

Trước thông tin về việc Bashar al-Assad được cấp quyền tị nạn tại Nga, Dmitry Peskov, người phát ngôn Điện Kremlin, đã bác bỏ mọi tuyên bố chính thức. Ông khẳng định rằng mọi quyết định liên quan sẽ cần sự đồng ý của Tổng thống Vladimir Putin, đồng thời từ chối tiết lộ chi tiết về nơi ở của ông Assad.

Dù tình hình chính trị tại Syria còn nhiều bất ổn, cả phe đối lập và Nga đều bày tỏ mong muốn duy trì mối quan hệ tích cực. Theo ông al-Abda, hai quốc gia có thể khám phá nhiều con đường hợp tác mới để thúc đẩy quan hệ song phương. Các lĩnh vực tiềm năng bao gồm xây dựng cơ sở hạ tầng, năng lượng, giáo dục và viện trợ nhân đạo.

Nga, với vai trò là một trong những đồng minh chính của chính phủ Syria trong suốt cuộc nội chiến, có cơ hội củng cố vị thế của mình thông qua các thỏa thuận hợp tác mới. Tuy nhiên, để đạt được điều này, Moscow cần duy trì sự cân bằng giữa các lợi ích chiến lược và việc đáp ứng nhu cầu của Syria.

Syria, sau nhiều năm chiến tranh, đang đứng trước cơ hội xây dựng lại một quốc gia ổn định và phát triển. Mối quan hệ với Nga, nếu được duy trì dựa trên sự tôn trọng và lợi ích chung, có thể là chìa khóa để đạt được những mục tiêu lớn lao này.

Hoàng Vũ