Theo Washington Post, trong bối cảnh này, chính phủ Ukraine đang cân nhắc hạ độ tuổi nhập ngũ từ 25 xuống 18. Đây là quyết định nhạy cảm và gây tranh cãi, không chỉ vì những hậu quả xã hội mà còn do các áp lực từ Hoa Kỳ, quốc gia luôn nhấn mạnh rằng nhân sự quân sự là yếu tố quan trọng để duy trì khả năng phòng thủ.

Tình thế bấp bênh của Ukraine

Kể từ khi cuộc chiến nổ ra năm 2022, Ukraine đã phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng, đặc biệt là trong các trận chiến tiêu hao kéo dài. Nga, với lực lượng quân đội lớn hơn và chiến lược dồn dập, đã chiếm ưu thế trên nhiều mặt trận. Trong khi đó, Ukraine, mặc dù nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ các đồng minh phương Tây, vẫn gặp khó khăn trong việc duy trì một đội quân đủ sức chiến đấu lâu dài.

“Ngay cả khi có tiền và vũ khí, vẫn cần có nhân sự trên tiền tuyến để đối phó với Nga”, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh gần đây. Lời tuyên bố này không chỉ là sự công nhận những thách thức hiện tại của Ukraine mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ từ Washington yêu cầu Kyiv nhanh chóng tăng cường lực lượng quân đội.

Lựa chọn hạ độ tuổi nhập ngũ

Hiện tại, độ tuổi nhập ngũ tối thiểu của Ukraine là 25, cao hơn so với nhiều quốc gia khác. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Kyiv muốn bảo vệ thế hệ trẻ, coi họ là tương lai của đất nước. Tuy nhiên, áp lực từ chiến trường và nhu cầu nhân sự ngày càng tăng đang buộc Kyiv phải cân nhắc lại.

Hạ độ tuổi nhập ngũ xuống 18 có thể giúp tăng nhanh số lượng binh lính. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng điều này có thể gây tổn thất lớn về lâu dài. Tướng Valery Zaluzhny, cựu tổng tư lệnh quân đội Ukraine, từng khẳng định: “Chúng ta cần Ukraine tồn tại trong 20-30 năm tới. Những người hiện 18 tuổi chính là tương lai đó”.

Bên cạnh đó, các yếu tố nhân khẩu học cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định này. Theo Oleksandr Gladun, Phó giám đốc Viện Nhân khẩu học và nghiên cứu xã hội Ptoukha của Ukraine, thế hệ hiện tại ở độ tuổi dưới 30 là một trong những thế hệ nhỏ nhất trong lịch sử Ukraine hiện đại. Tỷ lệ sinh giảm mạnh sau sự sụp đổ của Liên Xô vào năm 1991 và tiếp tục giảm trong giai đoạn kinh tế suy thoái những năm 2000. Huy động lực lượng từ nhóm nhân khẩu này có thể gây tổn hại không thể khắc phục đối với cơ cấu dân số và tương lai của đất nước.

Quan điểm từ các đồng minh phương Tây

Quyết định giữ độ tuổi nhập ngũ ở mức cao đã khiến một số đồng minh phương Tây của Ukraine, bao gồm Mỹ, bối rối. Các nghị sĩ Mỹ nhiều lần đặt câu hỏi tại sao Ukraine không mở rộng lực lượng bằng cách tuyển dụng thanh niên từ 18 tuổi. Đại tá Roman Kostenko, một nghị sĩ Ukraine từng phục vụ trong quân đội, thừa nhận rằng ông khó giải thích được lý do Kyiv duy trì chính sách này, đặc biệt khi các lực lượng Ukraine đang gặp nhiều thách thức lớn trên chiến trường.

Dù vậy, một số quan chức Mỹ như Dân biểu Ritchie Torres lưu ý rằng, việc hạ độ tuổi nhập ngũ có thể không giải quyết được vấn đề cốt lõi. “Vấn đề quan trọng hơn nằm ở vũ khí và huấn luyện”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng các cơ quan như Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Hoa Kỳ (SEC) hay quốc hội Mỹ có thể tác động lớn hơn đến viện trợ quân sự cho Ukraine.

Phản ứng của xã hội

Xã hội Ukraine vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về việc động viên thanh niên trẻ tuổi. Một số người cho rằng việc bảo vệ thế hệ trẻ là điều quan trọng hàng đầu, đặc biệt khi cuộc chiến đã khiến nhiều người yêu nước và tài năng nhất của Ukraine thiệt mạng.

Đáng chú ý, một số nhà hoạt động và quan chức quân sự đề xuất giải pháp khác, chẳng hạn như tuyển dụng phụ nữ tham gia quân đội hoặc áp dụng nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ 18 tuổi nhưng chỉ cho phép tham gia chiến đấu khi đạt 23 tuổi sau quá trình huấn luyện kéo dài. Chỉ huy Yuriy Fedorenko thuộc lữ đoàn 92 của Ukraine nhấn mạnh rằng nghĩa vụ quân sự bắt buộc sẽ giúp xây dựng một lực lượng dự bị sẵn sàng và giảm thiểu rủi ro khi chiến tranh nổ ra.

Tuy nhiên, chính sách nghĩa vụ quân sự toàn diện cũng đối mặt với sự phản đối vì lo ngại gây chia rẽ xã hội. Một số người cho rằng việc động viên đồng loạt trong thời bình có thể làm gia tăng sự bất mãn và làm giảm tinh thần của dân chúng.

Tổng thống Zelensky đã thực hiện một số điều chỉnh trong chính sách động viên. Tháng 4 vừa qua, ông đã hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25 và loại bỏ một số miễn trừ nhằm tăng số lượng binh sĩ. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn hạn chế. Dự kiến, Ukraine sẽ tuyển thêm 200.000 quân vào cuối năm nay, nhưng các chuyên gia cho rằng con số này có thể không đủ để bù đắp tổn thất trên chiến trường.

Các binh sĩ Ukraine tại tiền tuyến cũng bày tỏ sự thất vọng với tốc độ tuyển quân chậm chạp, đồng thời kêu gọi chính phủ nhanh chóng ban hành luật giải ngũ cho những người đã chiến đấu từ đầu cuộc chiến.

Quyết định hạ độ tuổi nhập ngũ có thể là một bước đi cần thiết trong bối cảnh tình hình chiến sự leo thang. Tuy nhiên, nó cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây tổn thất lâu dài cho nguồn lực con người của Ukraine.

Trong bối cảnh này, quan hệ giữa Kyiv và Washington cũng sẽ đóng vai trò quyết định. Tổng thống đắc cử Donald Trump, người cam kết sẽ chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến, có thể gây áp lực buộc Ukraine phải đưa ra những nhượng bộ trong đàm phán hòa bình. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về cách Ukraine sẽ bảo vệ chủ quyền và duy trì khả năng phòng thủ mà không làm suy yếu cấu trúc xã hội và kinh tế của mình.

Ukraine đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, khi mỗi quyết định đều có thể ảnh hưởng lớn đến tương lai của quốc gia. Trong khi chiến trường tiếp tục khốc liệt, việc cân bằng giữa nhu cầu ngắn hạn và chiến lược dài hạn sẽ là bài toán khó mà Kyiv phải giải quyết.

Hoàng Vũ