Theo Newsweek, một giải pháp mới đang được quốc hội Ukraine (Verkhovna Rada) cân nhắc là huy động phụ nữ tham gia nghĩa vụ quân sự. Đây là bước đi táo bạo, đánh dấu sự thay đổi lớn trong quan niệm về vai trò của phụ nữ trong xung đột quân sự.

Bước đi mới trong chính sách quân sự

Vào ngày 3.12, dự luật 12076 đã được quốc hội Ukraine thông qua lần đầu, cho phép phụ nữ đáp ứng các yêu cầu về sức khỏe và độ tuổi tham gia nghĩa vụ quân sự với tư cách lính nghĩa vụ. Nếu được thực thi, dự luật sẽ cho phép phụ nữ tham gia lực lượng quân sự Ukraine, hoàn thành khóa huấn luyện cơ bản và thậm chí gia nhập quân dự bị.

Dmytro Razumkov, một đại biểu quốc hội Ukraine, đã lên tiếng kêu gọi xóa bỏ điều khoản này trong lần đọc thứ hai của dự luật. Tuy nhiên, theo nhiều nhà phân tích, việc huy động phụ nữ không chỉ giải quyết vấn đề thiếu hụt quân đội mà còn đánh dấu sự chuyển biến quan trọng trong chính sách quốc phòng của Ukraine.

Cuộc chiến với Nga đã khiến Ukraine rơi vào tình trạng khan hiếm nhân lực quân sự. Với hàng chục nghìn binh sĩ thiệt mạng và bị thương, quân đội Ukraine đang gặp khó khăn trong việc duy trì lực lượng ở các mặt trận. Bà Mariana Bezuglaya, một đại biểu quốc hội, lập luận rằng việc huy động phụ nữ sẽ giúp giảm áp lực lên nam giới, đồng thời cân bằng nghĩa vụ quân sự giữa hai giới.

Theo bà Bezuglaya, phụ nữ có thể đảm nhiệm các vai trò "hậu phương" như nhân viên văn phòng, sĩ quan nhân sự và đơn vị an ninh. Điều này sẽ giải phóng lực lượng nam giới để tập trung vào các nhiệm vụ chiến đấu.

“Chiến tranh không thể là chuyện của những người được chọn. Để bảo vệ đất nước, cần có sự kháng cự chung từ toàn dân tộc”, bà nhấn mạnh.

Vai trò của phụ nữ trong quân đội Ukraine

Ukraine không phải quốc gia đầu tiên cân nhắc việc huy động phụ nữ trong xung đột quân sự. Trong Thế chiến II, Liên Xô đã sử dụng hàng trăm nghìn phụ nữ trong các vai trò chiến đấu, bao gồm bắn tỉa, phi công và chỉ huy xe tăng. Israel, quốc gia có nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với cả nam và nữ, cũng đã chứng minh rằng phụ nữ có thể đóng vai trò quan trọng trong các cuộc xung đột hiện đại. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi được đào tạo và trang bị đúng cách, phụ nữ có thể trở thành lực lượng mạnh mẽ và đáng tin cậy trong quân đội.

Phụ nữ Ukraine không xa lạ gì với chiến tranh. Kể từ khi Nga đơn phương sáp nhập Crimea vào năm 2014, họ đã tự nguyện tham gia vào các hoạt động quân sự. Theo thống kê, tính đến tháng 1.2024, có 62.000 phụ nữ phục vụ trong lực lượng vũ trang Ukraine, chiếm 7,3% tổng quân số. Trong đó, hơn 45.000 người giữ các vị trí quân sự, và hơn 4.000 người tham gia trực tiếp vào chiến đấu.

Vai trò của phụ nữ trong quân đội Ukraine cũng đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. Trước đây, họ chủ yếu đảm nhiệm các công việc như y tế, kế toán và truyền thông. Tuy nhiên, hiện nay, phụ nữ đã tham gia vào các vai trò chiến đấu quan trọng, từ lái xe tăng, xạ thủ súng máy, bắn tỉa cho đến chỉ huy các đơn vị trinh sát.

Để hỗ trợ phụ nữ trong những vai trò này, thiết bị quân sự cũng được điều chỉnh. Năm 2023, Bộ Quốc phòng Ukraine đã phê duyệt áo chống đạn và quân phục được thiết kế riêng cho phụ nữ, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc thích nghi với nhu cầu của lực lượng nữ.

Các chuyên gia quân sự cho rằng, trong một cuộc chiến sống còn như ở Ukraine, sự tham gia của toàn dân là yếu tố quyết định. Nguyên tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Ukraine Valerii Zaluzhnyi, từng nhấn mạnh rằng: "Việc đưa phụ nữ vào quân đội không chỉ là để bảo vệ Ukraine mà còn là cách để cứu châu Âu khỏi chiến tranh".

Ngoài ra, phụ nữ tham gia quân đội còn giúp nâng cao hình ảnh của Ukraine trên trường quốc tế. Việc xây dựng một quân đội toàn diện, nơi cả nam và nữ đều đóng góp quan trọng, không chỉ thể hiện sự tiến bộ mà còn tạo ra nguồn cảm hứng mạnh mẽ.

Thách thức của việc huy động phụ nữ

Dù có tiềm năng, chính sách huy động phụ nữ vẫn gặp nhiều ý kiến trái chiều. Một số người lo ngại rằng việc này có thể tạo ra gánh nặng mới cho phụ nữ trong xã hội, nhất là khi họ đã phải đảm nhiệm nhiều vai trò trong gia đình và công việc.

Ban Khoa học và Chuyên gia chính của Verkhovna Rada (quốc hội Ukraine) đã cảnh báo rằng, việc đưa phụ nữ vào nghĩa vụ quân sự ngay từ đầu mà không có kế hoạch chi tiết có thể dẫn đến những bất cập.

Ngoài ra, việc bắt buộc phụ nữ tham gia nghĩa vụ quân sự cần được xử lý khéo léo để tránh gây bất bình trong xã hội. Một số ý kiến cho rằng, nếu thực hiện không đúng cách, chính sách này có thể bị coi là phân biệt đối xử hoặc ép buộc.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước đây đã phản đối lệnh bắt buộc nhập ngũ đối với phụ nữ, nhưng việc thiếu hụt nhân lực có thể buộc ông phải cân nhắc lại. “Tôi sẽ không ký lệnh động viên bắt buộc đối với phụ nữ”, ông nói.

Hiện tại, Ukraine cần một kế hoạch dài hạn để tích hợp phụ nữ vào lực lượng vũ trang một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc đảm bảo các điều kiện đào tạo, trang thiết bị và môi trường làm việc phù hợp, cũng như thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của phụ nữ trong quân đội.

Việc huy động phụ nữ vào quân đội Ukraine không chỉ là giải pháp trước mắt cho tình trạng thiếu hụt nhân lực mà còn là bước đi chiến lược để xây dựng một lực lượng vũ trang toàn diện và hiện đại. Trong cuộc chiến với Nga, mỗi cá nhân, bất kể giới tính nào, đều có thể đóng góp vào sự tồn tại và bảo vệ của đất nước.

Dù còn nhiều thách thức, quyết định này có tiềm năng trở thành một phần quan trọng trong lịch sử quân sự Ukraine, đánh dấu sự đoàn kết của toàn dân tộc trong những thời khắc khắc nghiệt nhất. Với sự thay đổi này, Ukraine không chỉ tạo dựng một lực lượng mạnh mẽ hơn mà còn khẳng định vai trò không thể thiếu của phụ nữ trong mọi khía cạnh của xã hội.

Hoàng Vũ