Washington Post (Mỹ) nhận định về bối cảnh chính trị quốc tế, từ khả năng ông Donald Trump tái nhậm chức đến những thay đổi trên chiến trường, đang làm thay đổi cục diện và các chiến lược của cả Mỹ và Ukraine.

Vị thế lung lay của Ukraine

Theo các nguồn tin từ Washington Post, Ukraine đang ở vào "vị thế yếu nhất trong gần ba năm". Với tổn thất ngày càng gia tăng và Nga giành lại một số khu vực chiến lược như Kursk, áp lực buộc Kyiv phải ngồi vào bàn đàm phán đang ngày một gia tăng. Sự thay đổi trong thái độ của Nhà Trắng và các đồng minh châu Âu cũng phản ánh nhận thức rằng một giải pháp hòa bình, dù khó khăn, có thể là lựa chọn duy nhất.

Tổng thống Joe Biden đã nỗ lực hỗ trợ Ukraine bằng cách cung cấp vũ khí hiện đại, bao gồm tên lửa ATACMS và các loại mìn chống bộ binh gây tranh cãi. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ thừa nhận rằng những động thái này không phải để giúp Ukraine giành chiến thắng hoàn toàn, mà là để cung cấp cho họ "vị thế mạnh nhất có thể" trước khi bước vào các cuộc đàm phán tiềm năng với Moscow.

Với việc ông Donald Trump tái nhậm chức vào tháng 1.2025, tình hình của Ukraine càng trở nên bấp bênh. Nhiều quan chức Nhà Trắng và châu Âu lo ngại rằng một khi ông Trump trở lại, viện trợ quân sự và tài chính từ Mỹ sẽ giảm đáng kể. Điều này sẽ làm suy yếu khả năng của Ukraine trong việc đối đầu với Nga trên cả bàn đàm phán lẫn chiến trường.

Không chỉ Mỹ, sự thất vọng cũng lan rộng trong giới lãnh đạo châu Âu, những người chỉ trích Washington vì đã không cung cấp vũ khí quan trọng sớm hơn. Theo họ, việc hỗ trợ Ukraine khi nước này còn ở thế mạnh lẽ ra có thể thay đổi cục diện chiến tranh, thay vì phải chấp nhận tình thế phòng thủ như hiện nay.

Phản ứng của Nga

Nga không đứng ngoài cuộc. Tổng thống Vladimir Putin đã ra lệnh triển khai tên lửa siêu thanh Oreshnik – một vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân – để tấn công vào các cơ sở quân sự của Ukraine. Trong khi đó, lực lượng Nga cũng đang gia tăng áp lực tại các khu vực phía đông và khu vực biên giới Kursk, nơi Ukraine phải đối mặt với tổn thất nặng nề.

Mặc dù ông Biden đã bật đèn xanh cho Kyiv sử dụng ATACMS để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga, các quan chức lo ngại rằng điều này có thể khiến Moscow phản ứng mạnh mẽ hơn. Quyết định của Biden không chỉ nhằm đối phó với Nga mà còn gửi thông điệp tới Triều Tiên – quốc gia được cho là đã gửi hàng nghìn binh sĩ để hỗ trợ Moscow.

Một trong những lý do khiến ông Biden do dự trong việc cung cấp vũ khí mạnh hơn cho Ukraine là nguy cơ leo thang xung đột với Nga. Nhà Trắng lo ngại rằng bất kỳ hành động nào bị Moscow coi là khiêu khích đều có thể dẫn đến phản ứng liều lĩnh, bao gồm cả việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, sự thận trọng này đôi khi bị các đồng minh châu Âu chỉ trích là làm suy yếu khả năng phản công của Ukraine.

Các chuyên gia cho rằng chiến lược của ông Biden là: Vừa muốn tránh leo thang với Nga, vừa muốn đảm bảo rằng Ukraine không bị buộc phải nhượng bộ quá nhiều trên bàn đàm phán. Đây là lý do tại sao các loại vũ khí như ATACMS chỉ được cung cấp sau nhiều tháng cân nhắc, ngay cả khi Ukraine đã khẩn thiết yêu cầu từ lâu.

Tương lai Ukraine

Những thay đổi trên chiến trường và áp lực chính trị từ Mỹ và châu Âu đang đẩy Ukraine đến gần các cuộc đàm phán hơn bao giờ hết. Nhiều quan chức thừa nhận rằng để đạt được hòa bình, Ukraine có thể phải chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ. Điều này đã từng là điều cấm kỵ trong các cuộc thảo luận công khai nhưng giờ đây đang dần trở thành một thực tế không thể tránh khỏi.

Tại châu Âu, các nhà lãnh đạo đang cân nhắc những đảm bảo an ninh mà Ukraine có thể nhận được để đổi lại việc ngăn chặn Nga khỏi các cuộc tấn công trong tương lai. Đồng thời, một số quốc gia NATO đã chuyển hướng hỗ trợ quân sự từ Mỹ sang các bộ chỉ huy châu Âu để đảm bảo sự liên tục trong trường hợp chính quyền ông Trump không duy trì viện trợ.

Đàm phán với Nga không chỉ là một thách thức quân sự mà còn là một bài toán địa chính trị phức tạp. Ukraine sẽ cần đảm bảo rằng bất kỳ nhượng bộ nào cũng đi kèm với các đảm bảo an ninh mạnh mẽ từ phương Tây. Đồng thời, các cuộc đàm phán cũng đặt ra câu hỏi về sự đoàn kết của NATO và khả năng duy trì áp lực lên Moscow.

Về phía Nga, Moscow có thể coi bất kỳ thỏa thuận nào như một chiến thắng, củng cố vị thế của ông cả trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Nga cũng phải đối mặt với những rủi ro từ một nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt và sự bất mãn ngày càng gia tăng trong nước.

Khi xung đột Ukraine - Nga tiến gần hơn đến giai đoạn quyết định, mọi sự quan tâm đều đổ dồn vào Kyiv và Washington. Tổng thống Biden đang chạy đua với thời gian để củng cố vị thế của Ukraine trước khi ông Trump có thể làm thay đổi toàn bộ cục diện chính trị. Nhưng dù ông Biden có nỗ lực đến đâu, áp lực từ chiến trường, chính trị quốc tế và nội bộ phương Tây đang khiến tương lai của Ukraine trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Hoàng Vũ