Thiếu nguồn cung bất động sản cho người thu nhập thấp

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản ngày 24.10, những tháng đầu năm 2024, nguồn cung của thị trường bất động sản mặc dù có những chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn khá hạn chế.

Cơ cấu sản phẩm nhà ở phần lớn tập trung về phân khúc nhà ở trung-cao cấp, nhà ở cho người thu nhập thấp thiếu, cơ cấu sản phẩm bất động sản bình dân giảm dần. Trong đó, nhà ở thương mại (chung cư, nhà ở riêng lẻ) đang triển khai xây dựng 939 dự án với quy mô khoảng 426.158 căn; có 33 dự án với quy mô khoảng 9.101 căn đã hoàn thành; 60 dự án với quy mô khoảng 31.673 căn được cấp phép mới.

Tính đến ngày 31.8.2024, dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản đạt 1.274.233 tỉ đồng (tăng 29,18% so với cùng kỳ năm trước).

Đáng chú ý, báo cáo cũng cho hay trong quý 3/2024, giá bất động sản tại một số địa phương vẫn có xu hướng tăng, đặc biệt tại Hà Nội, TP.HCM và các đô thị lớn...

Tại một số địa phương, khu vực có hiện tượng đấu giá quyền sử dụng đất với kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm, rồi có thể bỏ cọc sau khi trúng đấu giá đất nhằm mục đích thiết lập mặt bằng giá ảo tại khu vực để kiếm lời...

“Giá bán bất động sản tăng một phần do biến động tăng đối với chi phí liên quan đến đất đai gần đây, cũng như tác động khi áp dụng phương pháp tính và bảng giá đất mới”, báo cáo nêu.

Về nhà ở xã hội, đến nay, các địa phương đã quy hoạch 9.757ha đất làm nhà ở xã hội, có 622 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 565.177 căn (hoàn thành 79 dự án với quy mô 40.679 căn; đã khởi công xây dựng 131 dự án với quy mô 111.687 căn; đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 412 dự án với quy mô 411.076 căn).

Tuy nhiên, mới có 83 dự án tại 63 tỉnh, thành phố đủ điều kiện vay vốn ưu đãi từ gói tín dụng 120.000 tỉ đồng. Trong đó, 15 dự án được cam kết cấp tín dụng 4.200 tỉ đồng, 57 dự án chủ đầu tư không có nhu cầu vay vốn và có 6 dự án đang được thẩm định, 5 dự án không đáp ứng điều kiện cho vay.

Người mua nhà tại 32/83 dự án nhà ở xã hội đã được vay vốn theo cả chương trình 120.000 tỉ đồng với tổng dư nợ là 2.099 tỉ đồng với 5.236 khách hàng, trong đó dư nợ phát sinh chủ yếu tại Ngân hàng Chính sách xã hội (2.019 tỉ đồng) do lãi suất cho vay ưu đãi hơn.

Báo cáo của Bộ Xây dựng nhận định cơ chế, chính sách và nguồn vốn tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa đủ hấp dẫn. Nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội từ ngân sách còn hạn chế. Thủ tục mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội còn phức tạp, nhất là việc xác nhận các giấy tờ chứng minh về điều kiện nhà ở, thu nhập và cư trú.

Cần giải quyết tình trạng tạo giá ảo, thổi giá

Theo Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Đức Tâm, nếu tháo gỡ thị trường bất động sản thì có thể tạo động lực tăng trưởng cho khoảng 60 ngành, nghề liên quan. Hai nội dung địa phương cần triển khai sớm là phê duyệt quy hoạch, chương trình phát triển nhà ở để triển khai các dự án nhà ở trên địa bàn; chuẩn bị thực hiện nghị quyết của Quốc hội về thí điểm cơ chế chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án.

Theo Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Minh Ngân, để hạ nhiệt thị trường bất động sản cần có giải pháp tổng thể để tăng cả cung và cầu về thủ tục hành chính xây dựng, tín dụng ưu đãi, giá nguyên vật liệu… chứ không chỉ có chính sách về giá đất.

Ông Ngân đề nghị giải quyết hiện tượng tạo giá ảo, thổi giá, đấu giá đất cao gấp nhiều lần giá khởi điểm để trục lợi.

Trong khi đó, Phó thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho rằng ngân hàng và các doanh nghiệp bất động sản phải gặp nhau theo nguyên tắc "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" để khơi thông thị trường bất động sản.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Nội vụ để nghiên cứu, đề xuất, lấy ý kiến các bộ ngành, địa phương về phương án sắp xếp, kiện toàn Ban Chỉ đạo trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản với các tiểu ban, tổ công tác liên ngành trực thuộc.

Trước mắt, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ LĐ-TB-XH, Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính hoàn thiện đề án, chương trình nhà ở cho người có công cần sửa chữa hoặc xây mới, bố trí phân bổ kinh phí để thực hiện trong năm 2025.

"Đối tượng người có công phải được quan tâm, ưu tiên khi điều tiết thực hiện các chương trình hỗ trợ nhà ở mục tiêu", Phó thủ tướng nói.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu đánh giá thực chất tình hình thị trường bất động sản tại các địa phương, nơi nào thiếu nhưng không làm, nơi nào thừa mà không bán được, cũng như trách nhiệm của bộ ngành, địa phương trong dự báo cung cầu, điều tiết cơ cấu các phân khúc sản phẩm bất động sản.

Theo Phó thủ tướng, một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến cung cầu thị trường bất động sản là vướng mắc từ các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, bản án, vì vậy, các địa phương phải khẩn trương rà soát toàn bộ, phân loại và đề xuất nhóm giải pháp xử lý thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của trung ương, của địa phương.

Phó thủ tướng cũng nhấn mạnh cần đề xuất những quyết sách, biện pháp mới, đủ mạnh, mấu chốt để khơi thông thị trường bất động sản.

Lam Thanh