Chủ tịch Hội đồng Nobel Vật lý Ellen Moons phát biểu tại lễ công bố: “Học tập là năng lực hấp dẫn của não người. Chúng ta có thể nhận dạng hình ảnh, lời nói và liên kết chúng với ký ức cùng kinh nghiệm trong quá khứ. Hàng tỷ tế bào thần kinh được kết nối với nhau mang lại cho chúng ta khả năng nhận thức độc đáo. Mạng lưới thần kinh nhân tạo được lấy cảm hứng từ mạng lưới tế bào thần kinh này trong não. John Hopfield và Geoffrey Hinton đã sử dụng các khái niệm vật lý thống kê cơ bản để thiết kế mạng lưới thần kinh nhân tạo hoạt động như trí nhớ liên tưởng, tìm ra mô thức trong các tập dữ liệu lớn. Mạng lưới thần kinh nhân tạo đã được sử dụng để thúc đẩy nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực vật lý như vật lý hạt, khoa học vật liệu, vật lý thiên văn. Chúng cũng trở thành một phần trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta, ví dụ trong nhận dạng khuôn mặt và phiên dịch ngôn ngữ”.

“Khám phá lẫn phát minh của 2 nhà khoa học đoạt giải tạo nền tảng cho học máy, hỗ trợ con người đưa ra quyết định nhanh hơn và đáng tin cậy hơn, chẳng hạn khi chẩn đoán tình trạng bệnh lý. Nhưng song song với lợi ích to lớn, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ này cũng làm dấy lên mối lo ngại về tương lai của chúng ta. Nhìn chung con người có trách nhiệm sử dụng công nghệ mới theo cách an toàn và có đạo đức vì lợi ích lớn nhất của nhân loại”, bà Moons nói thêm.

Tiến sĩ Hopfield sinh năm 1933 tại Mỹ, hiện công tác tại Đại học Princeton; Tiến sĩ Hinton sinh năm 1947 tại Anh, là giáo sư Đại học Toronto.

Tiến sĩ Hinton rất ngạc nhiên khi được tin báo ông được nhận giải Nobel. Ông nhận định học máy sẽ có ảnh hưởng tương đương cách mạng công nghiệp: “Năng suất sẽ được cải thiện, nhưng chúng ta cần lo lắng về một số hậu quả xấu tiềm tàng, đặc biệt nếu công nghệ vượt khỏi tầm kiểm soát”.

Nobel Vật lý là một trong 6 hạng mục được trao hằng năm, bên cạnh y sinh, hóa học, văn học, hòa bình và kinh tế. Vào ngày 7.10, giải Nobel Y sinh 2024 đã thuộc về hai nhà khoa học Victor Ambros và Gary Ruvkun nhờ việc phát hiện ra microRNA và vai trò của nó trong quá trình điều chỉnh gien.

Cẩm Bình