Ông Rutte, 57 tuổi, kế nhiệm Jens Stoltenberg, người đã giữ chức vụ này trong một thập niên. Với 32 quốc gia thành viên, NATO là liên minh quân sự lớn nhất thế giới, do Mỹ dẫn đầu, và đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với các thách thức an ninh toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh xung đột tại Ukraine vẫn đang tiếp diễn.

Vị tân lãnh đạo NATO sẽ phải đối mặt với nhiệm vụ duy trì sự thống nhất trong liên minh và đảm bảo các mục tiêu chiến lược, bao gồm hỗ trợ Ukraine chống lại Nga, một ưu tiên mà ông đã khẳng định ngay khi nhậm chức.

Chiến lược hỗ trợ Ukraine

Phát biểu trước các phóng viên, Rutte khẳng định NATO cần đảm bảo Ukraine tồn tại và phát triển như một quốc gia có chủ quyền, độc lập và dân chủ.

Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine vào tháng 2 năm 2022, NATO đã đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vũ khí và hỗ trợ quân sự cho Kyiv. Theo số liệu thống kê, NATO đã cung cấp tới 99% tổng số vũ khí từ nguồn viện trợ nước ngoài cho Ukraine. Tại hội nghị thượng đỉnh NATO - Ukraine vào tháng 7 vừa qua, liên minh cũng đồng ý gia tăng trách nhiệm trong việc hỗ trợ Kyiv lâu dài.

Bên cạnh đó, ông Rutte cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc tăng cường sản xuất công nghiệp quốc phòng phương Tây và phát triển quan hệ với các đối tác ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Điều này phản ánh sự thay đổi trong chiến lược của NATO nhằm đối phó với các thách thức toàn cầu ngày càng phức tạp, không chỉ ở châu Âu mà còn tại các khu vực khác.

Mối quan hệ Mỹ - NATO

Với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đang đến gần, nhiều nhà phân tích lo ngại về khả năng hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine có thể thay đổi, đặc biệt nếu cựu Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng. Trump, trong nhiệm kỳ trước, đã gây áp lực để các nước thành viên NATO tăng chi tiêu quốc phòng và có dấu hiệu không ưu tiên mối quan hệ an ninh với Ukraine.

Tuy nhiên, Rutte tỏ ra tự tin về khả năng làm việc với bất kỳ ai đắc cử. Ông đã từng hợp tác với Trump trong quá khứ và cho rằng những quan điểm của Trump về chi tiêu quốc phòng NATO là hợp lý. Điều này nhấn mạnh sự tự tin của Rutte trong việc duy trì quan hệ đồng minh xuyên Đại Tây Dương, bất chấp những thay đổi tiềm tàng trong bối cảnh chính trị Mỹ.

Thách thức toàn cầu

Ngoài Ukraine, Rutte cũng cho biết NATO sẽ theo dõi sát tình hình tại Trung Đông, đặc biệt là ở Lebanon, nơi xung đột giữa Israel và Hezbollah đang leo thang. Những cuộc xung đột khu vực này có nguy cơ làm gia tăng bất ổn ở Trung Đông, một khu vực vốn đã đầy bất định do cuộc chiến Gaza - Israel và các yếu tố địa chính trị khác.

Sự đa dạng và phức tạp của các mối đe dọa an ninh toàn cầu đang đặt NATO vào một vị thế quan trọng. Đối mặt với những xung đột này, Rutte có nhiệm vụ phải duy trì sự thống nhất trong liên minh NATO và điều hướng qua những bất đồng, đặc biệt là từ các thành viên như Hungary, quốc gia đã nhiều lần lên tiếng phản đối các biện pháp trừng phạt Nga và viện trợ quân sự cho Ukraine.

Sự gia nhập của Ukraine

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ngay lập tức gửi lời chúc mừng đến Rutte và bày tỏ hy vọng về sự hợp tác hiệu quả để tiến tới việc Ukraine gia nhập NATO, một mục tiêu mà Kyiv đã theo đuổi từ lâu. Tuy nhiên, Nga đã coi việc mở rộng NATO đến gần biên giới của mình là một "ranh giới đỏ" và điều này có thể dẫn đến những phản ứng mạnh mẽ hơn từ Moscow.

Rutte sẽ phải sử dụng kinh nghiệm và kỹ năng ngoại giao của mình để dẫn dắt NATO qua những thử thách này, đảm bảo duy trì sự hỗ trợ cho Ukraine trong khi tránh làm leo thang xung đột với Nga. Điện Kremlin đã tuyên bố không mong đợi bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách của NATO dưới sự lãnh đạo của Rutte, cho thấy cuộc đối đầu giữa Nga và NATO có thể tiếp tục diễn ra căng thẳng trong thời gian tới.

Trong buổi lễ nhậm chức của người kế nhiệm, Jens Stoltenberg, người đã giữ vai trò tổng thư ký NATO trong 10 năm qua, không giấu được sự xúc động khi chia tay vị trí của mình. Ông đã khen ngợi Rutte vì nền tảng chính trị vững chắc, khả năng thỏa hiệp và xây dựng sự đồng thuận, những kỹ năng quan trọng để dẫn dắt NATO trong giai đoạn đầy thách thức sắp tới.

Nhìn chung, ông Mark Rutte sẽ phải đối mặt với những thách thức không nhỏ khi đảm nhận vị trí lãnh đạo NATO trong bối cảnh xung đột và căng thẳng gia tăng ở nhiều khu vực trên thế giới. Với Ukraine là ưu tiên hàng đầu, ông sẽ cần duy trì sự hỗ trợ từ các quốc gia thành viên NATO, đồng thời quản lý mối quan hệ với các cường quốc như Mỹ và Nga để đảm bảo an ninh khu vực và toàn cầu.

Theo các chuyên gia, sự linh hoạt và quyết đoán của Rutte trong vai trò mới này sẽ quyết định không chỉ tương lai của NATO mà còn ảnh hưởng đến cục diện địa chính trị toàn cầu trong những năm tới.

Hoàng Vũ