Thẩm phán liên bang James Donato tại thành phố San Francisco (Mỹ) đã lắng nghe các chuyên gia công nghệ cùng luật sư của Epic Games (nhà sản xuất game Fortnite) và Google về các cải cách được đề xuất trong vụ kiện chống độc quyền đình đám này.

James Donato tỏ ra thiếu kiên nhẫn với những lời phản đối của Google về chi phí và khó khăn trong việc thực hiện nhiều đề xuất từ Epic Games. James Donato ám chỉ rằng ông sẽ ban hành phán quyết nhằm tối đa hóa sự linh hoạt của người dùng và nhà phát triển trong việc tải xuống và phân phối ứng dụng bên ngoài Google Play Store.

"Các bạn sẽ phải trả giá để làm cho thế giới trở nên công bằng sau khi đã bị xác định là công ty độc quyền", James Donato tuyên bố.

Ông nói phán quyết của mình sẽ dài khoảng ba trang và đảm bảo Google biết "quy tắc là gì".

Ngoài ra, James Donato tiết lộ sẽ ra phán quyết những tuần tới và thành lập một ủy ban tuân thủ và kỹ thuật gồm ba người để thực hiện, giám sát lệnh này.

"Google đã ngăn chặn sự cạnh tranh trong nhiều năm. Bây giờ, chúng tôi đang mở cửa và để các đối thủ cạnh tranh tham gia", thẩm phán liên bang Mỹ này tuyên bố.

Google và Epic Games từ chối bình luận về phiên điều trần.

Vụ kiện của Epic Games cáo buộc Google độc quyền cách người tiêu dùng truy cập ứng dụng trên thiết bị Android và cách họ thanh toán cho các giao dịch trong ứng dụng.

Epic Games (có trụ sở tại thành phố Cary, bang Bắc Carolina, Mỹ) đã thuyết phục bồi thẩm đoàn vào tháng 12.2023 rằng Google đã kìm hãm sự cạnh tranh bất hợp pháp thông qua việc kiểm soát việc phân phối và thanh toán ứng dụng.

Epic Games đã đề nghị James Donato buộc Google tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dùng Android tải xuống ứng dụng từ các cửa hàng bên thứ ba, chẳng hạn của Epic Games và từ các nguồn internet khác. Hãng game nổi tiếng này cũng muốn tòa án cấm Google tự động cài đặt Play Store của mình trên các thiết bị Android.

Google phủ nhận việc gây tổn hại đến sự cạnh tranh và nói với James Donato rằng các đề xuất của Epic Games sẽ khiến đơn vị Alphabet này "gần như không thể" cạnh tranh, gây tổn hại đến quyền riêng tư và bảo mật của người tiêu dùng.

Glenn Pomerantz, luật sư của Google, nói với James Donato hôm 14.8 rằng Google không nên bị buộc phải phân phối các cửa hàng ứng dụng của đối thủ. "Cạnh tranh sẽ tệ hơn nếu bạn áp đặt một nghĩa vụ phải giải quyết với đối thủ cạnh tranh của mình", Glenn Pomerantz nói.

Gary Bornstein, luật sư của Epic Games, thúc giục tòa chỉ đạo Google hành động nhanh chóng để thực hiện lệnh của mình.

Google phải đối mặt một mối đe dọa khác với các hoạt động kinh doanh của mình trong vụ kiện từ chính phủ Mỹ riêng biệt, thách thức công cụ tìm kiếm thống trị của công ty.

Hôm 5.8, thẩm phán Amit Mehta ra phán quyết rằng Google đã vi phạm luật chống độc quyền, chi hàng tỉ USD để tạo ra thế độc quyền bất hợp pháp và trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên toàn thế giới.

Đây là chiến thắng lớn đầu tiên của chính quyền liên bang Mỹ nhằm vào sự thống trị thị trường của các hãng công nghệ lớn.

Phán quyết này mở đường cho phiên tòa thứ hai để xác định các giải pháp khắc phục tiềm năng, có thể bao gồm việc chia tách khỏi Alphabet (công ty mẹ của Google), điều này sẽ thay đổi cảnh quan của thế giới quảng cáo trực tuyến mà Google đã thống trị trong nhiều năm.

Phán quyết trên cũng là tín hiệu đèn xanh cho các cơ quan thực thi luật chống độc quyền của Mỹ trong việc truy tố các hãng công nghệ lớn.

"Tòa án đưa ra kết luận sau: Google là công ty độc quyền và đã hành động như một công ty độc quyền để duy trì thế độc quyền của mình", thẩm phán Amit Mehta cho hay. Gã khổng lồ công cụ tìm kiếm Mỹ kiểm soát khoảng 90% thị trường tìm kiếm trực tuyến và 95% trên smartphone.

Alphabet cho biết có kế hoạch kháng cáo phán quyết của Amit Mehta. "Quyết định này thừa nhận rằng Google cung cấp công cụ tìm kiếm tốt nhất, nhưng kết luận rằng chúng tôi không nên được phép cung cấp nó một cách dễ dàng", Google cho biết trong một tuyên bố.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ - Merrick Garland gọi phán quyết này là "chiến thắng lịch sử cho người dân Mỹ", đồng thời nói thêm rằng "không có công ty nào, bất kể lớn hay có ảnh hưởng đến đâu, có thể đứng trên luật pháp".

Thẩm phán Amit Mehta lưu ý rằng Google đã trả 26,3 tỉ USD chỉ riêng trong năm 2021 để đảm bảo rằng công cụ tìm kiếm của họ là mặc định trên hầu hết smartphone và trình duyệt, đồng thời giữ vững thị phần thống lĩnh của mình.

"Vị trí mặc định trên các thiết bị hoặc trình duyệt là tài sản cực kỳ có giá trị... Dù có sản phẩm tốt có thể đủ sức cạnh tranh để trở thành lựa chọn mặc định khi hợp đồng hiện tại hết hạn, một công ty mới chỉ có thể làm được điều đó nếu sẵn sàng trả cho các đối tác một khoản tiền lớn và bù đắp cho bất kỳ tổn thất doanh thu nào mà họ gặp phải do sự thay đổi này", Amit Mehta viết.

Ông cho biết thêm: "Tất nhiên Google thừa nhận rằng việc mất vị trí mặc định sẽ ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận ròng của mình. Ví dụ, Google đã dự đoán rằng việc mất vị trí mặc định trên Safari sẽ dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về truy vấn và hàng tỉ USD doanh thu bị mất".

Phán quyết này là quyết định quan trọng đầu tiên trong hàng loạt vụ kiện liên quan đến cáo buộc độc quyền với các hãng công nghệ lớn. Do chính quyền Trump đệ trình cách đây vài năm, vụ kiện này đã được đưa ra trước một thẩm phán từ tháng 9 đến tháng 11.2023.

"Nếu buộc phải thoái vốn khỏi mảng kinh doanh tìm kiếm, Alphabet sẽ bị cắt đứt khỏi nguồn doanh thu lớn nhất của mình. Ngay cả việc mất đi khả năng đạt được các thỏa thuận là công cụ tìm kiếm mặc định độc quyền cũng có thể gây bất lợi cho Google", nhà phân tích cấp cao Evelyn Mitchell-Wolf của hãng Emarketer nhận định. Bà cho biết một quá trình pháp lý kéo dài sẽ trì hoãn mọi tác động tức thời với người tiêu dùng.

Một biện pháp khắc phục tiềm năng để Google tránh các hành động chống độc quyền có thể liên quan đến việc chấm dứt thỏa thuận với Apple, khiến công cụ tìm kiếm của họ không còn là mặc định trên các thiết bị Apple, các nhà phân tích Phố Wall cho biết.

Theo các nhà phân tích từ tập đoàn tài chính Morgan Stanley, Google từng trả cho Apple trên dưới 20 tỉ USD hàng năm, tương đương khoảng 36% số tiền mà họ kiếm được từ quảng cáo tìm kiếm thông qua trình duyệt Safari, để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định.

Các nhà phân tích ước tính rằng nếu thỏa thuận bị hủy bỏ, Apple có thể phải chịu mức giảm 4 - 6% lợi nhuận.

Thỏa thuận với Google có hiệu lực đến ít nhất là tháng 9.2026 và Apple có quyền đơn phương gia hạn thêm hai năm nữa, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông hồi tháng 5.2024, trích dẫn một tài liệu do Bộ Tư pháp Mỹ đệ trình trong vụ kiện chống độc quyền.

"Kết quả có khả năng xảy ra nhất hiện nay là thẩm phán phán quyết Google không còn phải trả tiền cho vị trí mặc định hoặc các công ty như Apple phải chủ động nhắc nhở người dùng chọn công cụ tìm kiếm thay vì đặt mặc định và cho phép họ g thay đổi cài đặt nếu muốn", theo các nhà phân tích của công ty nghiên cứu và tư vấn tài chính Evercore ISI.

"Thông điệp ở đây là nếu bạn có vị thế thống lĩnh thị trường với một sản phẩm, tốt hơn hết là bạn nên tránh sử dụng các thỏa thuận độc quyền và đảm bảo rằng bất kỳ thỏa thuận nào mà bạn thực hiện đều cho phép người mua tự do lựa chọn thay thế", Herbert Hovenkamp, ​​giáo sư luật tại Đại học Pennsylvania, bình luận.

Chắc chắn giai đoạn "khắc phục" có thể kéo dài, sau đó là các kháng cáo tiềm tàng lên Tòa phúc thẩm Mỹ, Tòa án quận Columbia và Tòa án tối cao Mỹ. Cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến năm 2026.

Nếu thỏa thuận với Google bị hủy bỏ, Apple sẽ có một số lựa chọn để cung cấp cho khách hàng giải pháp thay thế như Microsoft Bing hoặc có khả năng là sản phẩm tìm kiếm mới do OpenAI cung cấp.

Các nhà phân tích đồng ý rằng phán quyết này sẽ đẩy nhanh động thái của Apple hướng tới các dịch vụ tìm kiếm hỗ trợ AI. Gần đây, Apple đã thông báo sẽ tích hợp chatbot AI ChatGPT của OpenAI vào các thiết bị của mình.

Trong động thái chuyển hướng khỏi các thỏa thuận độc quyền giúp tránh được sự giám sát của cơ quan quản lý, Apple cho biết đang đàm phán với Google để thêm chatbot Gemini và lên kế hoạch thêm các mô hình AI khác vào các thiết bị của mình.

Apple cũng đang cải tiến Siri bằng AI, giúp trợ lý kỹ thuật số này xử lý các tác vụ mà nó từng gặp khó khăn trong quá khứ như viết email và tương tác với tin nhắn.

Dù dự kiến ​​sẽ không mang lại nhiều tiền trong những năm tới, nỗ lực này có thể giúp Apple chuẩn bị tốt hơn cho sự phát triển và áp dụng công nghệ mới trong tương lai.

Gadjo Sevilla, nhà phân tích tại hãng Emarketer, cho biết: "Apple có thể coi đây là một trở ngại tạm thời, đặc biệt là khi hãng này kiếm được rất nhiều tiền từ thỏa thuận tìm kiếm với Google, nhưng đây cũng là cơ hội để họ chuyển sang các giải pháp AI cho tìm kiếm".

Trong 4 năm qua, các cơ quan quản lý chống độc quyền liên bang Mỹ cũng đã kiện Meta Platforms (công ty mẹ Facebook và Instagram), Amazon và Apple, cáo buộc các công ty này đã duy trì độc quyền bất hợp pháp. Tất cả các vụ kiện đó đều bắt đầu dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump.

Khi được đệ trình năm 2020, vụ kiện Google là lần đầu tiên trong một thế hệ chính phủ Mỹ cáo buộc tập đoàn lớn độc quyền bất hợp pháp. Chính phủ Mỹ cho rằng Google độc quyền bất hợp pháp trong lĩnh vực tìm kiếm. Vụ kiện tập trung vào các thỏa thuận mà Google thực hiện với các nền tảng và nhà sản xuất thiết bị để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định của họ. Thỏa thuận lớn nhất trong số đó là giữa Apple với Google.

Apple tạo ra gần 400 tỉ USD doanh thu vào năm 2024, nên thỏa thuận trị giá 20 tỉ USD có vẻ không phải quá lớn với họ. Dù Google có bị thay thế bởi một đối thủ cạnh tranh như Bing hay Google tiếp tục hợp tác với Apple nhưng theo các điều khoản khác, nhà sản xuất iPhone, iPad vẫn có khả năng kiếm được rất nhiều tiền từ việc đối tác muốn trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên trình duyệt Safari.

Tuy nhiên, thỏa thuận hiện tại với Google là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh dịch vụ của Apple. Việc tăng doanh thu dịch vụ có biên lợi nhuận cao đã trở nên quan trọng với Apple khi hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty là bán iPhone chậm lại hoặc suy giảm. Trong quý 2/2024, doanh thu phần cứng của Apple tăng 1 tỉ USD và dịch vụ tăng đến 3 tỉ USD.

Sơn Vân