Khoảng 7 năm trước, Intel đã có cơ hội mua cổ phần của OpenAI, khi đó là tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận mới thành lập hoạt động trong một lĩnh vực ít được biết đến có tên trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh, 4 người hiểu biết trực tiếp về các cuộc thảo luận đó nói với Reuters.

Nhiều tháng vào năm 2017 và 2018, các lãnh đạo hai công ty đã thảo luận về nhiều lựa chọn khác nhau, gồm cả việc Intel mua 15% cổ phần OpenAI với giá 1 tỉ USD tiền mặt, theo 3 người trong số những nguồn tin của Reuters. Hai bên cũng thảo luận về việc Intel sẽ nắm giữ thêm 15% cổ phần OpenAI nếu gã khổng lồ chip Mỹ sản xuất phần cứng cho công ty khởi nghiệp với giá gốc, hai nguồn tin của Reuters cho biết.

Intel cuối cùng đã quyết định không thực hiện thỏa thuận, một phần vì giám đốc điều hành khi đó là Bob Swan không nghĩ rằng các mô hình AI tạo sinh sẽ được đưa ra thị trường trong tương lai gần nên không thể hoàn vốn đầu tư cho Intel, theo ba nguồn tin của Reuters, tất cả đều yêu cầu giấu tên để thảo luận về các vấn đề bí mật.

OpenAI quan tâm đến khoản đầu tư từ Intel vì điều đó sẽ giúp họ giảm sự phụ thuộc vào chip Nvidia và cho phép công ty khởi nghiệp này xây dựng cơ sở hạ tầng của riêng mình, theo hai nguồn tin. Thỏa thuận thất bại vì đơn vị trung tâm dữ liệu của Intel không muốn sản xuất sản phẩm theo giá gốc, những nguồn tin này nói thêm.

Một phát ngôn viên Intel không trả lời các câu hỏi về thỏa thuận bị bỏ lỡ với OpenAI. Bob Swan không phản hồi câu hỏi của Reuters và OpenAI từ chối bình luận.

Quyết định không đầu tư vào OpenAI của Intel trước đây chưa từng được công khai. OpenAI đã ra mắt chatbot AI ChatGPT mang tính đột phá vào cuối năm 2022 và hiện có giá trị khoảng 80 tỉ USD.

Đây là một trong một loạt sai lầm về mặt chiến lược khiến Intel (từng đi đầu trong lĩnh vực chip máy tính vào những năm 1990 và 2000) vấp ngã trong kỷ nguyên AI, theo các cuộc phỏng vấn của Reuters với 9 người hiểu rõ vấn đề này, gồm cả các cựu lãnh đạo Intel và chuyên gia trong ngành.

Tuần trước, việc Intel báo cáo kết quả kinh doanh quý 2/2024 không như mong đợi khiến giá cổ phiếu giảm hơn 1/4 giá trị trong một ngày giao dịch tồi tệ nhất kể từ năm 1974.

Lần đầu tiên sau 30 năm, hãng công nghệ Mỹ này có giá trị dưới 100 tỉ USD. Ngôi sao thị trường một thời, với khẩu hiệu tiếp thị Intel Inside từng đại diện cho tiêu chuẩn vàng về chất lượng, vẫn đang gặp khó khăn trong việc đưa một sản phẩm chip AI đột phá ra thị trường.

Intel hiện bị lấn át bởi Nvidia (có vốn hóa thị trường 2.660 tỉ USD), công ty đã chuyển từ đồ họa game sang chip AI cần thiết để xây dựng, đào tạo và vận hành các mô hình AI tạo sinh lớn như GPT-4 của OpenAI cũng như Llama của Meta Platforms. Intel cũng tụt hậu so với AMD (có vốn hóa thị trường 217 tỉ USD).

Khi được hỏi về tiến trình AI của Intel, phát ngôn viên đã nhắc đến những bình luận gần đây của Giám đốc điều hành Pat Gelsinger, cho biết chip AI Gaudi thế hệ thứ ba của công ty, dự kiến ​​ra mắt vào quý 3/2024, sẽ vượt trội hơn các đối thủ.

Pat Gelsinger nói Intel có hơn 20 khách hàng cho chip Gaudi thế hệ thứ hai và thứ ba, còn chip AI Falcon Shores thế hệ tiếp theo sẽ ra mắt vào cuối năm 2025.

"Chúng tôi đang tiến gần đến việc hoàn thành tốc độ đổi mới công nghệ thiết kế và quy trình lịch sử. Intel cảm thấy khích lệ bởi dòng sản phẩm mà chúng tôi đang xây dựng để nắm bắt một phần lớn hơn của thị trường AI trong tương lai", người phát ngôn công ty nói với Reuters.

Nhận định sai lầm về GPU

Được Microsoft bắt đầu đầu tư từ năm 2019, OpenAI đang trở thành công ty hàng đầu ở kỷ nguyên AI nhờ phát hành ChatGPT gây sốt vào cuối năm 2022 và thúc đẩy các công ty lớn nhất thế giới triển khai AI.

Nhìn lại thì việc từ chối thỏa thuận của OpenAI là cơ hội lớn bị bỏ lỡ với Intel. Song hơn 10 năm qua, Intel đã dần dần tụt lại phía sau trong cuộc đua giành vị trí hàng đầu lĩnh vực AI, theo nhận định của các cựu giám đốc công ty và chuyên gia.

"Intel đã thất bại trong AI vì không trình bày một chiến lược sản phẩm gắn kết cho khách hàng của mình", Dylan Patel, người sáng lập nhóm nghiên cứu chất bán dẫn SemiAnalysis, cho biết.

Trong hơn hai thập kỷ, Intel tin rằng CPU (bộ xử lý trung tâm cung cấp năng lượng cho máy tính để bàn và máy tính xách tay) có thể xử lý hiệu quả hơn các tác vụ xử lý cần thiết để xây dựng và chạy mô hình AI, theo 4 cựu giám đốc Intel có hiểu biết trực tiếp về các kế hoạch của công ty.

Các kỹ sư Intel coi kiến trúc của chip GPU, thường được sử dụng trong game và được các đối thủ cạnh tranh như Nvidia hay AMD áp dụng, là không được hấp dẫn hoặc kém ưu việt so với các công nghệ khác mà hãng đang phát triển, theo Reuters.

Tuy nhiên, đến giữa những năm 2000, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chip GPU hiệu quả hơn nhiều so với CPU trong việc xử lý dữ liệu chuyên sâu cần thiết để xây dựng và đào tạo các mô hình AI lớn. Vì được thiết kế cho đồ họa game, GPU có thể thực hiện một số lượng lớn các phép tính song song.

Các kỹ sư Nvidia đã dành nhiều năm kể từ đó để sửa đổi kiến ​​trúc GPU, điều chỉnh chúng cho mục đích sử dụng AI và xây dựng phần mềm cần thiết để khai thác các khả năng này.

"Khi AI xuất hiện, Intel không có bộ xử lý phù hợp vào đúng thời điểm", Lou Miscioscia, nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư Daiwa (Nhật Bản), bình luận.

Mua Nervana Systems và Habana Labs

Kể từ năm 2010, Intel đã thực hiện ít nhất bốn lần thử để sản xuất chip AI khả thi, gồm cả việc mua lại hai công ty khởi nghiệp và ít nhất hai nỗ lực lớn ở Mỹ. Không nỗ lực nào giúp Intel có thể cạnh tranh với Nvidia hoặc AMD trên thị trường đang mở rộng nhanh chóng và sinh lợi, theo ba người có hiểu biết trực tiếp về các hoạt động nội bộ của công ty.

Toàn bộ hoạt động kinh doanh trung tâm dữ liệu của Intel dự kiến ​​sẽ tạo ra doanh thu 13,89 tỉ USD trong năm 2024. Trong khi các nhà phân tích dự báo ​​Nvidia sẽ tạo ra doanh thu trung tâm dữ liệu là 105,9 tỉ USD.

Năm 2016, Intel với giám đốc điều hành thời đó là Brian Krzanich đã tìm cách gia nhập mảng kinh doanh AI bằng cách mua lại Nervana Systems với giá 408 triệu USD. Các giám đốc Intel bị thu hút bởi công nghệ của Nervana Systems, tương tự như chip xử lý tensor (TPU) do Google sản xuất.

Được thiết kế riêng để xây dựng hoặc đào tạo các mô hình AI tạo sinh, TPU đã loại bỏ các tính năng hữu ích của GPU thông thường cho game và tập trung hoàn toàn vào việc tối ưu hóa các phép tính AI.

Nervana Systems đã đạt được một số thành công với các khách hàng, gồm cả Meta Platforms, cho bộ xử lý của mình, nhưng không đủ để ngăn Intel chuyển hướng và từ bỏ dự án.

Năm 2019, Intel đã mua công ty khởi nghiệp chip thứ hai là Habana Labs với giá 2 tỉ USD trước khi dừng các nỗ lực của Nervana Systems vào năm 2020.

Brian Krzanich không trả lời câu hỏi của Reuters về chủ đề trên.

Intel trên bờ vực sống còn

Hôm 2.8, Intel mất hơn 30 tỉ USD vốn hóa thị trường trong đợt bán tháo cổ phiếu tồi tệ nhất kể từ năm 1974, sau khi công ty Mỹ tạm dừng trả cổ tức và cắt giảm lực lượng lao động quy mô lớn hỗ trợ cho đợt phục hồi tốn kém trong hoạt động sản xuất chip của mình.

Trả lời trang The Verge, Intel nói con số cắt giảm "cao hơn mức 15.000 nhân viên". Reuters ước tính 15% tương đương 17.500 người, trong khi The Verge cho rằng số nhân viên phải nghỉ việc có thể lên đến 19.000 người.

"Theo quan điểm của chúng tôi, các vấn đề của Intel đang đến mức sống còn", nhà phân tích Stacy Rasgon của Bernstein nhận định. Bernstein là một trong những công ty phân tích tài chính hàng đầu thế giới, nổi tiếng với các báo cáo nghiên cứu sâu sắc và chi tiết về thị trường chứng khoán, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ.

Trong những hoàn cảnh khác, sẽ có những cuộc thảo luận về "vấn đề hoạt động kinh doanh đang đi xuống" nhưng Intel có thể bổ sung 40 tỉ USD tiền mặt vào bảng cân đối kế toán vào cuối năm 2025 cũng như các khoản trợ cấp và đóng góp của đối tác, theo Stacy Rasgon.

"Intel sẽ tồn tại dưới một hình thức nào đó để tiếp tục cuộc chiến", Stacy Rasgon nói thêm.

"Việc loại bỏ cổ tức có thể gây áp lực lên giá cổ phiếu vì sẽ loại Intel khỏi bất kỳ ETF (quỹ hoán đổi danh mục), chỉ số và chiến lược quỹ nào chỉ bao gồm các công ty trả cổ tức", Michael Schulman, Giám đốc đầu tư của hãng Running Point Capital, bình luận.

Quỹ hoán đổi danh mục là một loại quỹ đầu tư được giao dịch trên sàn chứng khoán, giống như cổ phiếu. Quỹ hoán đổi danh mục là một công cụ đầu tư hấp dẫn cho những nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục và tiếp cận các thị trường toàn cầu với chi phí thấp. Tuy nhiên, trước khi quyết định đầu tư, bạn nên tìm hiểu kỹ về các loại quỹ hoán đổi danh mục khác nhau và tham khảo ý kiến của chuyên gia.

"Intel là một trong những kỵ sĩ bị lãng quên của ngành công nghệ trong vài thập kỷ qua, không bao giờ vượt qua mức đỉnh cao năm 2000 và đang vật lộn để đưa thu nhập trở lại mức trước cuộc cách mạng AI", Michael Schulman nói thêm.

Mảng kinh doanh chip máy chủ của Intel đã bị ảnh hưởng trong vài năm qua khi các công ty ưu tiên chi tiêu cho chip AI, nơi họ tụt hậu so với Nvidia. Nvidia đã trở thành một trong những công ty có giá trị nhất thế giới nhờ nhu cầu bùng nổ với chip AI của mình.

Để lấy lại lợi thế sản xuất, Intel đang lên kế hoạch chi 100 tỉ USD trên khắp 4 bang của Mỹ nhằm xây dựng và mở rộng các nhà máy sau khi nhận được 19,5 tỉ USD tiền tài trợ cùng khoản vay của liên bang.

Kế hoạch xoay chuyển tình thế của Intel phụ thuộc vào việc thuyết phục các công ty bên ngoài sử dụng dịch vụ sản xuất chip của mình. Thế nhưng, các nhà phân tích cho biết việc thúc đẩy hoạt động sản xuất chip theo hợp đồng có thể mất nhiều năm mới hiệu quả. Hiện tại, việc này đang làm tăng chi phí của Intel và gây áp lực lên lợi nhuận.

Sơn Vân