Theo Sở Y tế TP.HCM, tình trạng xuất hiện cục máu đông (huyết khối) sau tiêm vắc xin COVID-19 AstraZeneca đã từng được ghi nhận từ nhiều nguồn dữ liệu và có tỷ lệ rất thấp.

Theo công bố dữ liệu an toàn của nhà sản xuất, “hội chứng huyết khối kèm giảm tiểu cầu nghiêm trọng và rất hiếm gặp đã ghi nhận ở một số trường hợp sau khi lưu hành, các trường hợp này gồm huyết khối tĩnh mạch, kể cả huyết khối xoang tĩnh mạch não, huyết khối tĩnh mạch tạng, cũng như huyết khối động mạch”; đồng thời nhà sản xuất cũng đã khuyến cáo cần thận trọng khi sử dụng vắc xin, và nếu sau tiêm chủng có xuất hiện cục máu đông thì sẽ không chỉ định tiêm chủng cho những lần tiếp theo.

Tháng 4.2021, Cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu EMA (European Medicines Agency) đã tiến hành phân tích chuyên sâu các trường hợp có rối loạn đông máu sau khi tiêm vắc xin COVID-19 tại châu Âu. Theo đó, báo cáo trong cơ sở dữ liệu an toàn thuốc của EU (EudraVigilance) đến ngày 22.3.2021 cho thấy trong tổng số khoảng 25 triệu người đã được tiêm vắc xin thì có hơn 80 trường hợp xuất hiện cục máu đông.

Từ đó, Ủy ban an toàn của EMA đã kết luận rằng biến chứng rối loạn đông máu phải được liệt kê là sự cố bất lợi rất hiếm gặp sau tiêm chủng vắc xin AstraZeneca phòng COVID-19.

Một báo cáo của Bộ Y tế Australia công bố ngày 12.1.2024 cho biết, tỷ lệ xuất hiện cục máu đông kèm theo hội chứng giảm tiểu cầu sau tiêm vắc xin AstraZeneca từ 4 - 42 ngày sau liều đầu tiên với tỷ lệ là 2/100.000 người được tiêm chủng, sau liều thứ hai là 0,3/100.000 người được tiêm chủng; và cũng được nhận định đây là sự cố rất hiếm gặp.

Tình trạng xuất hiện cục máu đông kèm theo giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca (AZ) và Johnson & Johnson được ghi nhận trong các báo cáo của các Cơ quan quản lý dược và tổ chức giám sát an toàn vắc xin tại nhiều quốc gia.

Tổ chức Y tế thế giới đã yêu cầu cảnh giác, theo dõi, phát hiện sớm và xử trí kịp thời những biến cố hiếm gặp ở người sau tiêm vắc xin COVID-19 như: nghi ngờ giảm tiểu cầu cục máu đông miễn dịch, đông máu rải rác trong lòng mạch, cục máu đông tĩnh mạch não. Biểu hiện lâm sàng thường xảy ra 4 - 42 ngày sau khi tiêm vắc xin COVID-19.

Tỷ lệ đông máu sau tiêm vắc xin AstraZeneca ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20 - 29 tuổi. Sau tiêm vắc xin AstraZeneca, tỷ lệ đông máu dường như ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2/1 triệu liều tiêm đầu. Biến chứng đông máu sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng.

Tuy nhiên, cần phải khẳng định giá trị mang lại của vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca trong giai đoạn bùng phát dịch vừa qua, khi so sánh nguy cơ có 1 trường hợp xuất hiện cục máu đông trong số 1 triệu trường hợp được tiêm phòng vắc xin thì đó là lợi ích bảo vệ không để mắc bệnh nặng phải nhập viện và nguy cơ tử vong cao do COVID-19 gây ra.

Không chỉ sau tiêm chủng, tình trạng xuất hiện cục máu đông có thể gặp ở nhiều tình huống lâm sàng khác. Cụ thể là, bệnh COVID-19 cũng gây rối loạn đông máu nặng, xuất hiện những cục máu đông; biến chứng thuyên tắc phổi nặng khi đi máy bay đường dài (trên 12 giờ) cũng có thể xảy ra với tỷ lệ 5 trường hợp trên 1 triệu người ngồi máy bay.

Do đó, EMA kết luận chuẩn y tiếp tục sử dụng vắc xin này, cùng với xây dựng các khuyến cáo về tư vấn, phát hiện và điều trị các biến chứng có thể xảy ra.

Căn cứ trên các khuyến cáo của các tổ chức y tế trên thế giới về khả năng có biến chứng rối loạn đông máu sau tiêm vắc xin COVID-19, với đề xuất của Hội đồng chuyên môn, ngày 22.4.2021, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị hội chứng giảm tiểu cầu, cục máu đông sau tiêm vắc xin COVID-19.

Sở Y tế cho biết, TP đã triển khai nghiêm túc các quy định về an toàn tiêm chủng của Bộ Y tế, nhất là giám sát sự cố bất lợi sau tiêm chủng. Từ lúc bắt đầu tiêm vắc xin AstraZeneca (tháng 3.2021) đến hết tháng 6.2023, toàn TP đã tiêm hơn 9 triệu liều vắc xin AstraZeneca và không ghi nhận trường hợp nào xuất hiện cục máu đông sau tiêm chủng.

Do đó, Sở Y tế TP.HCM khẳng định, tình trạng xuất hiện cục máu đông là một sự cố bất lợi hiếm gặp sau khi tiêm vắc xin COVID-19, phần lớn xảy ra trong 28 ngày và một số ít trường hợp xảy ra sau 42 ngày. Tình trạng này hoàn toàn có thể điều trị. Do đó việc lo lắng bị rối loạn đông máu do đã từng tiêm vắc xin COVID-19 là không có cơ sở.

Tiêm chủng vắc xin COVID-19 nói riêng và tiêm chủng phòng bệnh nói chung vẫn là biện pháp hiệu quả để bảo vệ cá nhân, cộng đồng trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Việc tuân thủ các quy định về an toàn tiêm chủng, giám sát chặt chẽ sự cố bất lợi sau tiêm chủng có vai trò quan trọng trong phòng ngừa, phát hiện, xử trí các sự cố bất lợi sau khi tiêm.

Hồ Quang