Tại buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng mới đây, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) Koji Sugita đã thông tin về các định hướng chính và giải pháp về việc trung hòa các bon tại Việt Nam. Theo đó, các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đã có kế hoạch hạn chế xe máy vào năm 2030 nhằm giảm thiểu ô nhiễm, tắc đường, tai nạn giao thông (TNGT). Tuy vậy, với hiện trạng giao thông Việt Nam, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính, chủ yếu của người dân.

Do vậy, cho đến khi giao thông công cộng đã sẵn sàng thì xe máy vẫn là phương tiện giao thông chủ yếu. Với vai trò là nhà sản xuất xe máy, VAMM đề xuất thay vì hạn chế hoạt động của các phương tiện cá nhân là xe máy, nên có nhiều giải pháp khác để giải quyết vấn đề về ô nhiễm môi trường và TNGT như kiểm soát khí thải xe đang lưu hành hoặc áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO4.

VAMM đề xuất ban hành lộ trình và tiêu chuẩn EURO4 vào năm 2024 để sớm áp dụng nhằm đóng góp vào mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường. VAMM sẽ xem xét năng lực của mạng lưới kiểm định, đưa ra những ý kiến đề xuất cụ thể trong năm nay nhằm hợp tác xây dựng quy định khả thi. Việc áp dụng EURO4 cho xe mới, kiểm soát khí thải xe đang lưu hành là giải pháp hiệu quả nhằm giảm ô nhiễm môi trường.

Chủ tịch VAMM cho biết, mục tiêu của Chính phủ là đến năm 2040 dừng sản xuất, nhập khẩu xe máy xăng và đến năm 2050 sử dụng 100% xe mô tô, xe máy điện. Việc chuyển đổi xe điện là định hướng trong tương lai nhưng để bảo vệ người tiêu dùng, ngành công nghiệp thì việc chuyển đổi cần được thực hiện từng bước với sự xem xét đầy đủ đến các giải pháp thay thế.

Ông Sugita cũng cho biết, tình hình thực tế tại Việt Nam, tỉ lệ TNGT ở học sinh, sinh viên cao nhưng hiện tại chưa có quy định về bằng lái xe đối với đối tượng này. Hiệp hội đề xuất, nhằm bảo đảm an toàn giao thông, cần áp dụng việc cấp chứng chỉ, bằng lái đối với người điều khiển xe gắn máy, xe gắn máy điện với bài thi bắt buộc như tại nhiều quốc gia trên thế giới. VAMM sẵn sàng hợp tác với Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải để xây dựng quy định khả thi như đào tạo, cấp bằng...

Phản hồi trước đề xuất của Chủ tịch VAMM, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, sau các cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị COP26 và các chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã chủ động triển khai các nhiệm vụ có liên quan đến lĩnh vực giao thông vận tải.

Về việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO4, Bộ đang giao Cục Đăng kiểm Việt Nam nghiên cứu, sớm xây dựng lộ trình quy định nâng cao mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới để trình Chính phủ ban hành. Cùng đó, đẩy nhanh lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO4 đối với các phương tiện xe mô tô, xe gắn máy.

Hiện Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Công an để bổ sung quy định về kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành vào dự thảo Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ để trình Quốc hội xem xét thông qua.

Bộ trưởng khẳng định Bộ GTVT luôn ủng hộ sử dụng nhiên liệu xanh như nhiên liệu hydrogen, nhiên liệu sinh học trong giai đoạn tới, góp phần giúp cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường nhờ giảm thiểu việc tạo các loại khí thải có trong các nhiên liệu truyền thống. Bộ trưởng cũng nhận định xe máy là phương tiện lưu hành phổ biến ở Việt Nam trong những năm tới. Do vậy, các DN nỗ lực sản xuất ra những mẫu xe mới, đáp ứng được các điều kiện bảo vệ môi trường.

Về vấn đề giấy phép lái xe đối với người điều khiển xe mô tô điện, xe máy điện, Bộ trưởng Thắng cho biết, Bộ Công an chủ trì xây dựng và đưa vào dự thảo Luật Giao thông đường bộ các quy định về phân hạng giấy phép lái xe như: A1, A...

Bộ GTVT ủng hộ việc bổ sung quy định về giấy phép lái xe đối với các đối tượng học sinh sinh viên điều khiển xe mô tô điện, xe gắn máy điện; các đối tượng này cần am hiểu các quy định về an toàn giao thông đường bộ. Bộ GTVT đề nghị VAMM tiếp tục nghiên cứu, tham gia và góp ý thêm với Bộ Công an là cơ quan chủ trì xây dựng Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ về các nội dung này. Về phía Bộ GTVT cũng tiếp tục rà soát, tham gia với Bộ Công an về việc quản lý các phương tiện mô tô điện, xe gắn máy điện tại Việt Nam.

Tổng cục Thống kê cho biết, lượng xe máy sản xuất trong nước đạt tới gần 310.000 chiếc trong tháng 11.2023, đưa tổng số xe máy xuất xưởng của năm 2023 tiến sát cột mốc 3 triệu chiếc.

Theo thống kê, Hà Nội hiện có khoảng 6 triệu chiếc xe máy được đăng ký sử dụng, cùng với khoảng 2 triệu chiếc từ các địa phương khác đưa về hoạt động lưu thông thường xuyên, trong đó có tới gần 40% là xe máy cũ nát.

Một khảo sát của Viện Chiến lược và Phát triển GTVT (Bộ GTVT) cũng chỉ ra rằng, trong 6 nguồn gây ô nhiễm không khí của Hà Nội thì xe máy và ô tô chiếm tới 70% lượng chất độc thải môi trường. Phần lớn lượng khói bụi độc hại phát thải ra môi trường không khí của TP bắt nguồn từ hàng triệu chiếc xe máy cũ nát đang ngày ngày lưu thông trên đường.

Tuyết Nhung