Các nhà đầu tư định kiện HĐQT OpenAI vì sa thải Sam Altman khiến 500 nhân viên dọa nghỉ việc

Nguồn tin cho biết những nhà đầu tư đang làm việc với cố vấn pháp lý để nghiên cứu lựa chọn của họ trước khi có quyết định kiện OpenAI hay không.

Các nhà đầu tư lo lắng rằng có thể mất hàng trăm triệu USD mà họ đổ vào OpenAI, “viên ngọc quý” trong một số danh mục đầu tư của họ, với khả năng sụp đổ của công ty khởi nghiệp nổi nhất trong lĩnh vực generative AI (AI tạo sinh) đang phát triển nhanh chóng.

Generative AI là một loại trí tuệ nhân tạo được lập trình để tự động tạo ra nội dung mới, như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video. Nó khác với các hệ thống AI khác như máy học sâu (deep learning) hoặc học máy (machine learning) trong việc dự đoán kết quả từ dữ liệu đã có sẵn. Thay vì dựa trên dữ liệu huấn luyện, hệ thống generative AI có khả năng tự tạo ra dữ liệu mới và phong phú hơn.

OpenAI không trả lời khi được đề nghị bình luận.

Theo các nguồn tin quen thuộc với vấn đề này, Microsoft sở hữu lượng cổ phần lớn (có thể lên tới 49%) trong một đơn vị vì lợi nhuận do OpenAI điều hành. Trang Semafor cho biết các nhà đầu tư và nhân viên OpenAI khác kiểm soát 49% cổ phần, trong đó 2% thuộc sở hữu của công ty mẹ phi lợi nhuận OpenAI Nonprofit.

OpenAI đã sa thải Sam Altman hôm 17.11 sau “sự cố giao tiếp”, theo một bản ghi nhớ nội bộ mà Reuters nhìn thấy.

"Việc Sam Altman rời đi là kết quả của một quá trình xem xét thận trọng của hội đồng quản trị, kết luận rằng ông không nhất quán trong giao tiếp với hội đồng quản trị, làm trở ngại cho khả năng thực hiện trách nhiệm của mình", OpenAI viết trong blog mà không mô tả chi tiết.

Trong tuyên bố trên mạng xã hội X, Emmett Shear - Giám đốc điều hành OpenAI tạm thời bác bỏ suy đoán rằng hội đồng quản trị công ty đã lật đổ Sam Altman vì tranh cãi về sự an toàn của các mô hình AI mạnh mẽ. Ông tuyên bố sẽ mở một cuộc điều tra về vụ sa thải, xem xét cách quản lý mới cho OpenAI và tiếp tục con đường tạo ra công nghệ sẵn có như chatbot AI lan truyền ChatGPT.

Sam Altman là đồng sáng lập của OpenAI, công ty khởi nghiệp đã khởi động cơn sốt generative AI cách đây một năm bằng cách phát hành ChatGPT. Chatbot AI này đã trở thành một trong những ứng dụng phần mềm phát triển nhanh nhất thế giới.

Emmett Shear đồng sáng lập Twitch và đã rời khỏi nền tảng phát video trực tiếp thuộc sở hữu của Amazon vào đầu năm nay.

Đến ngày 20.11, hầu hết trong số hơn 700 nhân viên OpenAI dọa sẽ từ chức trừ khi công ty thay thế hội đồng quản trị.

Các nhà đầu tư mạo hiểm thường giữ ghế hội đồng quản trị hoặc quyền biểu quyết trong công ty mà họ đầu tư, nhưng OpenAI được kiểm soát bởi công ty mẹ phi lợi nhuận OpenAI Nonprofit.

Theo trang web của OpenAI Nonprofit, OpenAI được tạo ra để mang lại lợi ích cho "nhân loại chứ không phải nhà đầu tư".

Do đó, nhân viên có nhiều đòn bẩy hơn trong việc gây áp lực lên hội đồng quản trị so với các nhà đầu tư mạo hiểm đã giúp tài trợ cho OpenAI, theo Minor Myers, giáo sư luật tại Đại học Connecticut.

Ông nói: “Mối lo ngại của nhân viên và các bên liên quan có vẻ quan trọng hơn và có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn với tình hình hiện tại của OpenAI so với những nhà đầu tư”.

Đó là một đặc điểm, không phải lỗi trong cấu trúc của OpenAI, khởi đầu là tổ chức phi lợi nhuận nhưng đã thêm một công ty con vì lợi nhuận vào năm 2019 để huy động vốn. Theo trang web của OpenAI, việc duy trì quyền kiểm soát hoạt động cho phép tổ chức phi lợi nhuận duy trì “sứ mệnh cốt lõi, quản trị và giám sát” của mình.

Hội đồng phi lợi nhuận có nghĩa vụ pháp lý với các tổ chức mà họ giám sát. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết những nghĩa vụ đó để lại nhiều khoảng trống cho các quyết định của lãnh đạo.

Paul Weitzel, giáo sư luật tại Đại học Nebraska, nói những nghĩa vụ này có thể được thu hẹp hơn nữa trong một cơ cấu doanh nghiệp như OpenAI, vốn đã sử dụng một công ty trách nhiệm hữu hạn làm chi nhánh điều hành, có khả năng bảo vệ hơn nữa những giám đốc của tổ chức phi lợi nhuận khỏi nhà đầu tư.

Ngay cả khi các nhà đầu tư tìm ra cách khởi kiện, Paul Weitzel cho biết họ sẽ rơi vào thế yếu. Các công ty có toàn quyền theo luật để đưa ra các quyết định kinh doanh, thậm chí cả những quyết định bất lợi.

“Bạn có thể sa thải những người sáng lập có tầm nhìn xa”, Paul Weitzel nói. Apple từng sa thải Steve Jobs vào những năm 1980 trước khi đưa ông trở lại khoảng một thập kỷ sau đó.

Microsoft nổi lên là người chiến thắng từ tình trạng hỗn loạn ở OpenAI

Microsoft nổi lên hôm 20.11 với tư cách là hãng chiến thắng lớn trong cuộc biến động tại OpenAI, khi tuyển dụng được Sam Altman và các nhân viên chủ chốt khác từ OpenAI để ngăn chặn nhân tài đến Google, Amazon và giúp tăng cường vị trí dẫn đầu trong cuộc đua AI.

Tình trạng hỗn loạn tại OpenAI kể từ hôm 17.11 đã làm dấy lên lo ngại về hậu quả với Microsoft, công ty đã bơm hàng tỉ USD vào OpenAI và sử dụng công nghệ của hãng khởi nghiệp này cho hầu hết các dịch vụ AI của mình, chẳng hạn như trợ lý Copilot AI.

Các nhà phân tích cho biết việc sở hữu Sam Altman đảm bảo “đứa con vàng của AI” sẽ ở lại với Microsoft, khi công ty cạnh tranh với Google để thống trị ngành công nghiệp AI non trẻ.

Sam Altman sẽ lãnh đạo một nhóm nghiên cứu mới tại Microsoft. Tham gia cùng ông sẽ có Greg Brockman, người đồng sáng lập và cựu Chủ tịch OpenAI, cũng như các nhà nghiên cứu khác, gồm cả Szymon Sidor.

Gil Luria, nhà phân tích phần mềm cấp cao tại D.A. Davidson, cho biết: “Microsoft đã có thể biến khủng hoảng thành cơ hội khi thuê Sam Altman và Greg Brockman. Giả sử có thể thuê thêm nhiều người nữa từ đội ngũ OpenAI, Microsoft sẽ chiếm được con đường phát triển quan trọng cho AI”.

Khoảng 500 nhân viên OpenAI đe dọa sẽ rời đi trừ khi hội đồng quản trị từ chức và phục hồi vị trí giám đốc điều hành cho Sam Altman cũng như chủ tịch cho Greg Brockman, theo một bức thư mà Reuters mà nhìn thấy.

“Hành động của bạn đã cho thấy rõ rằng bạn không có khả năng giám sát OpenAI. Microsoft đã đảm bảo với chúng tôi rằng sẽ có vị trí dành cho tất cả nhân viên OpenAI tại công ty con mới này nếu chúng tôi chọn tham gia”, các nhân viên OpenAI viết trong thư hôm 20.11.

Microsoft và OpenAI không trả lời ngay lập tức khi được đề nghị bình luận về bức thư.

Các nhà phân tích cho biết dự kiến sẽ có một cuộc di cư của nhân viên do lo ngại về quản trị và tác động tiềm tàng với việc bán cổ phiếu dự kiến ​​với mức định giá 86 tỉ USD, có khả năng ảnh hưởng đến khoản thanh toán cho nhân viên OpenAI.

"Công ty con vì lợi nhuận OpenAI sắp tiến hành vòng giao dịch thứ cấp với mức định giá hơn 80 tỉ USD. Những 'đơn vị tham gia lợi nhuận' này sẽ có giá trị hơn 10 triệu USD với các nhân viên chủ chốt. Có thể nói rằng điều này sẽ không xảy ra bây giờ nữa", theo trang SemiAnalysis.

Tại Microsoft, nhóm do Sam Altman lãnh đạo cũng sẽ có nhiều quyền truy cập hơn vào sức mạnh tính toán cần thiết vì đây là công ty cung cấp dịch vụ đám mây lớn thứ hai ở Mỹ và cam kết chi hàng tỉ USD để mở rộng công suất trung tâm dữ liệu của mình.

Về mô hình hoạt động của nhóm này, Satya Nadella - Giám đốc điều hành Microsoft đề cập một số ví dụ như GitHub, Mojang Studios và LinkedIn và Sam Altman có thể làm điều tương tự. Đây là những công ty mà Microsoft đã mua lại, nhưng phát triển độc lập dưới thương hiệu riêng, sử dụng nguồn lực từ Microsoft và đóng góp vào hệ sinh thái của công ty.

"Trong nhiều năm, chúng tôi đã học được rất nhiều điều về cách mang đến cho những người sáng lập và nhà đổi mới không gian để xây dựng bản sắc và văn hóa độc lập bên trong Microsoft", Satya Nadella cho hay.

“Nếu nhóm đi theo con đường khởi nghiệp, họ sẽ phải mất nhiều thời gian để xây dựng lại GPT-4. Thay vào đó, tại Microsoft, họ sẽ có quyền truy cập vào phần lớn tài sản trí tuệ mà họ yêu cầu cho các sản phẩm trong tương lai”, SemiAnalysis nhận định.

Satya Nadella tuyên bố: “Chúng tôi mong muốn hành động nhanh chóng để cung cấp những nguồn lực cần thiết cho sự thành công của họ”.

Sơn Vân