Cựu nhân viên ASML bị tố trộm bí mật thương mại, nay làm cho Huawei

ASML tiết lộ rằng một trong những nhân viên cũ của họ tại Trung Quốc đã có hành vi “chiếm dụng trái phép dữ liệu liên quan đến công nghệ độc quyền” có thể vi phạm một số biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Peter Wennink, Giám đốc điều hành ASML, đã mô tả vụ việc là “một mảnh ghép cho bức tranh mà bạn không có hộp đựng”.

Công ty có trụ sở ở thành phố Veldhoven (Hà Lan) không tiết lộ dữ liệu nào đã bị đánh cắp. Thế nhưng, một bản tin của Bloomberg cho biết vụ trộm nhắm vào kho dữ liệu về máy chế tạo chip, gồm cả thông tin về máy móc tiên tiến của ASML.

Hôm 24.10, tờ báo NRC (Hà Lan) đưa tin nghi phạm này làm việc cho gã khổng lồ viễn thông Huawei (Trung Quốc) sau khi rời ASML, dẫn nguồn tin giấu tên.

ASML và Huawei đã không trả lời ngay lập tức câu hỏi từ trang SCMP.

Vào tháng 2, ASML cho biết đã báo cáo hành vi vi phạm cho chính quyền Hà Lan và thực hiện các biện pháp khắc phục, đồng thời nói họ tin rằng hành vi này sẽ không có bất kỳ tác động đáng kể nào đến hoạt động kinh doanh của mình.

Kể từ khi lọt vào danh sách đen thương mại (danh sách thực thể) của chính phủ Mỹ vào năm 2019, Huawei đã bị cấm tiếp cận công nghệ chip tiên tiến sử dụng linh kiện của Mỹ. Điều này buộc TSMC (hãng sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, có trụ sở ở Đài Loan) phải ngừng nhận đơn đặt hàng sản xuất chip từ Huawei.

TSMC là khách hàng của ASML, công ty có vị trí gần như độc quyền trong việc sản xuất máy in thạch bản cực tím (EUV) tiên tiến nhất thế giới, được sử dụng trong sản xuất chip hàng đầu.

Theo các biện pháp kiểm soát xuất khẩu bổ sung do chính phủ Hà Lan áp đặt, bắt đầu từ tháng 1, ASML cũng sẽ bị cấm vận chuyển một số máy quang khắc cực tím sâu (DUV) kém tiên tiến hơn EUV sang Trung Quốc.

Việc hạn chế tiếp cận máy in thạch bản đã trở thành rào cản lớn cho mục tiêu tự cung cấp chip của Trung Quốc.

Hồi tháng 8, Huawei đã lặng lẽ phát hành smartphone Mate 60 Pro có khả năng 5G, sở hữu bộ xử lý Kirin 9000s dựa trên quy trình 7 nanomet tiên tiến. Thành tựu này được ca ngợi trong nước là bằng chứng cho thấy Trung Quốc có thể tạo ra những đột phá về công nghệ bất chấp lệnh trừng phạt từ Mỹ, nhưng Kirin 9000s được tạo ra bằng DUV chứ không phải EUV, theo các nhà phân tích.

EUV hiện rất cần thiết để sản xuất chip 7 nanomet trở xuống theo cách có thể thương mại hóa được. Số nanomet càng thấp thì chip càng tiên tiến.

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng, ASML và các công ty liên quan đến chip khác trước đây đã cáo buộc các thực thể Trung Quốc về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ (IP) và săn lén nhân tài.

Vào năm 2022, ASML cho biết một công ty có trụ sở tại thủ đô Bắc Kinh đã tiếp thị các sản phẩm ở Trung Quốc “có khả năng” vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của ASML.

Năm 2021, lãnh đạo Cơ quan kinh tế Đài Loan cáo buộc Trung Quốc tăng cường nỗ lực giành được công nghệ tiên tiến của đảo này và săn lén nhân tài trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ Trung - Mỹ leo thang. Năm ngoái, chính quyền Đài Loan bắt đầu thực thi các quy định cấm các công ty Trung Quốc tuyển dụng nhân tài hàng đầu trong các lĩnh vực nhạy cảm như chip.

Gần đây hơn, chính quyền Mỹ đã mở cuộc điều tra hãng bán dẫn Innoscience (Trung Quốc), sau khi một đối thủ từ Mỹ cáo buộc công ty này thuê hai nhân viên cũ, trong đó có một kỹ sư, để lấy bí mật và vi phạm quyền sáng chế của mình. Innoscience phủ nhận rằng việc thuê nhân viên cũ của công ty Mỹ là bằng chứng về vi phạm bằng sáng chế.

Tại cuộc họp báo sau kết quả kinh doanh quý 3/2023 của ASML, Peter Wennink cho biết ông kỳ vọng nhu cầu từ các nhà sản xuất chip Trung Quốc sẽ vẫn mạnh, bất chấp danh sách hạn chế xuất khẩu ngày càng tăng do chính phủ Mỹ và Hà Lan áp đặt.

Peter Wennink nói một sản phẩm của ASML không nằm trong quy tắc cấp phép xuất khẩu của Hà Lan nhưng đã bị giới hạn theo quy định xuất khẩu mới từ Mỹ.

Sản phẩm này, 1980Di của ASML, có thể được sử dụng để giúp chế tạo cả chip máy tính tương đối tiên tiến cũng như chip tầm trung và cũ hơn.

Peter Wennink nói: “Về nguyên tắc, 1980Di sẽ nằm trong các hạn chế kiểm soát xuất khẩu, nhưng chỉ khi chúng được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn tiên tiến”. Ông cho biết chỉ một số ít nhà máy Trung Quốc được coi là “tiên tiến”.

ASML thống trị thị trường thiết bị in thạch bản, được các nhà sản xuất chip lớn như TSMC, Samsung và Intel sử dụng để giúp tạo ra mạch của chip. Trung Quốc là thị trường lớn thứ ba của ASML sau Đài Loan và Hàn Quốc.

Thế nhưng, doanh số bán hàng sang Trung Quốc trong quý 3/2023 chiếm tới 46% tổng doanh số của ASML, trong bối cảnh nhu cầu từ các khu vực khác yếu hơn và khách hàng Trung Quốc vội vàng muốn đảm bảo có thiết bị từ ASML trước khi các hạn chế của Hà Lan có hiệu lực hoàn toàn.

Khách hàng Trung Quốc đang mua những chiếc máy tương đối cũ từ ASML của công ty Hà Lan cảnh báo rằng họ có thể sẽ không nhận được giấy phép từ chính phủ Hà Lan để mua một trong những dòng sản phẩm tiên tiến hơn bắt đầu từ tháng 1.2024.

Peter Wennink cho biết: “Tôi không nghĩ chúng tôi sẽ đạt đỉnh trong năm nay. Tôi nghĩ sẽ có một lượng lớn nhu cầu đến từ Trung Quốc với công nghệ trưởng thành”.

Ông nói thêm rằng các hạn chế xuất khẩu ảnh hưởng đến khoảng 15% doanh số bán hàng của ASML sang Trung Quốc.

ASML đã cảnh báo rằng doanh số bán hàng của công ty năm 2024 có thể không thay đổi do các nhà sản xuất chip trì hoãn chi tiêu vốn trong bối cảnh kinh tế không chắc chắn.

ASML đã báo cáo lợi nhuận ròng là 1,9 tỉ euro (2,01 tỉ USD) trong quý 3/2023, phù hợp với kỳ vọng của các nhà phân tích.

Sơn Vân