Tình báo Mỹ dự đoán Ukraine không đạt được mục tiêu phản công

Theo Washington Post, đánh giá trên - được đưa ra dựa trên khả năng phòng thủ của Nga đối với vùng lãnh thổ đang kiểm soát tại Ukraine - có thể khiến Kyiv và phương Tây bị cuốn vào tranh cãi về một cuộc phản công có kết quả khiêm tốn dù tiêu tốn hàng chục tỉ USD vũ khí và thiết bị quân sự.

Giới chức tình báo Mỹ cho biết các lực lượng của Ukraine đang tiến về phía thành phố Melitopol từ thị trấn Robotyne cách đó hơn 80km song khó có thể tiến sâu hơn nữa. Melitopol rất quan trọng đối với cuộc phản công của Ukraine vì đó là cửa ngõ để vào Crimea. Thành phố này nằm ở giao điểm của hai đường cao tốc quan trọng và tuyến đường sắt cho phép Nga đưa binh lính và thiết bị quân sự từ bán đảo tới các vùng lãnh thổ mà họ đang kiểm soát ở miền nam Ukraine.

Thách thức lớn

Ukraine đã phát động cuộc phản công vào đầu tháng 6 với hy vọng lặp lại thành công đáng kinh ngạc của mình trong cuộc tấn công vào khu vực Kharkiv vào mùa thu năm ngoái. Nhưng trong tuần giao tranh đầu tiên, Ukraine đã gánh chịu thương vong lớn trước lực lượng phòng thủ được chuẩn bị kỹ lưỡng của Nga mặc dù được trang bị một loạt thiết bị mới từ phương Tây, bao gồm xe bọc thép Bradley của Mỹ, xe tăng Leopard 2 do Đức sản xuất và các phương tiện rà phá bom mìn chuyên dụng.

Theo các quan chức Mỹ và phương Tây, các cuộc tập trận chung do quân đội Mỹ, Anh và Ukraine tiến hành trước đó đã dự đoán được những tổn thất như vậy nhưng Kyiv buộc phải chấp nhận thương vong như cái giá phải trả cho việc xuyên phá tuyến phòng thủ chính của Nga.

Tuy nhiên, Ukraine lại chọn cách giảm bớt tổn thất trên chiến trường và chuyển sang chiến thuật dùng các đơn vị nhỏ hơn để tiến công trên nhiều khu vực khác nhau của mặt trận. Điều này giúp Ukraine đạt được một số kết quả ở một số vị trí khác nhau trong mùa hè này. Kyiv gần đây đã dành nhiều lực lượng dự bị hơn cho mặt trận, bao gồm các đơn vị thiết giáp Stryker và xe tăng Challenger, nhưng vẫn chưa chọc thủng được tuyến phòng thủ chính của Nga.

Rob Lee, một nhà phân tích quân sự của Viện nghiên cứu Chính sách Quốc tế (FPRI), cho biết con đường đến Melitopol là một con đường vô cùng thách thức và thậm chí việc chiếm lại các thành phố gần hơn như Tokmak ở tỉnh Zaporizhia sẽ rất khó khăn.

“Nga có ba tuyến phòng thủ chính kiên cố ở đó. Vấn đề là Ukraine liệu có thể chọc thủng cả ba tuyến phòng thủ đó không cũng như có tập hợp đủ nhân lực sau khi lực lượng bị tiêu hao để đạt được điều gì đó quan trọng hơn như giành lại kiểm soát Tokmak hay đạt được điều gì đó xa hơn thế hay không”, ông Rob Lee nhận định.

Viễn cảnh ảm đạm này đã được thông báo cho một số thành viên đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Đồi Capitol (quốc hội Mỹ), dẫn đến nhiều tranh cãi trong các cuộc họp kín. Một số thành viên đảng Cộng hòa hiện đang chùn bước trước yêu cầu của Tổng thống Joe Biden về khoản viện trợ bổ sung 20,6 tỉ USD cho Ukraine do kết quả khiêm tốn của cuộc phản công. Trong khi các thành viên đảng Dân chủ đổ lỗi cho chính quyền Biden vì đã không gửi vũ khí mạnh hơn tới Ukraine sớm hơn.

Bên cạnh đó, giới chức Mỹ cũng đã bác bỏ những tuyên bố rằng máy bay chiến đấu F-16 hoặc các hệ thống tên lửa tầm xa hơn như ATACMS sẽ dẫn đến một kết quả khác cho cuộc phản công của Ukraine.

“Không có bằng chứng nào cho thấy các hệ thống này sẽ là thuốc chữa bách bệnh cũng như có thể xuyên thủng tuyến phòng thủ chính của Nga”, một quan chức cấp cao Mỹ cho biết.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tuần này, tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, thừa nhận Washington đã hiểu rõ về nhiệm vụ khó khăn mà Ukraine phải đối mặt.

“Tôi đã nói vài tháng trước rằng cuộc tấn công này sẽ kéo dài, sẽ đẫm máu và diễn ra chậm. Và nó chính xác là như vậy: lâu dài, đẫm máu và chậm chạp, và đó là một cuộc chiến rất, rất khó khăn”, ông Milley nói với Washington Post.

Tướng Milley cũng ghi nhận thành công của Kyiv trong việc làm suy yếu lực lượng Nga. “Người Nga đang ở trong tình trạng khá khó khăn. Họ cũng đã phải chịu một số lượng thương vong tương đối. Tinh thần của họ được không tốt”, ông nói thêm.

Khả năng đột phá

Các quan chức Mỹ cho biết Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) đã nhiều lần khuyến nghị Ukraine tập trung lực lượng lớn vào một điểm đột phá duy nhất mặc dù Ukraine đã chọn một chiến lược khác.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba hôm 17.8 đã thừa nhận tốc độ phản công chậm của Ukraine nhưng nhấn mạnh Kyiv sẽ không ngừng chiến đấu cho đến khi giành lại được toàn bộ lãnh thổ. “Chúng tôi không quan tâm phải mất bao lâu”, ông nói trong cuộc phỏng vấn với AFP.

Kuleba khuyến khích những người chỉ trích cuộc phản công “hãy gia nhập quân đoàn” nếu họ muốn có kết quả nhanh hơn. “Thật dễ dàng để nói rằng bạn muốn mọi thứ nhanh hơn khi bạn không ở đó”, ông nói.

Các nhà phân tích cho rằng những thách thức mà Ukraine phải đối mặt có nhiều mặt, nhưng gần như tất cả đều đồng ý rằng phòng tuyến phòng thủ của Nga rất kiên cố và Moscow đã có nhiều thời gian để thiết lập hệ thống này.

“Yếu tố quyết định nhất về việc cuộc phản công này là chất lượng của hệ thống phòng thủ của Nga. Họ đã có rất nhiều thời gian và họ đã chuẩn bị rất tốt… và khiến Ukraine rất khó tiến lên”, chuyên gia Rob Lee nói đồng thời lưu ý đến việc Nga có lợi thế về chiến hào, mìn và trên không.

Người Ukraine trong nhiều tháng đã đổ nguồn lực to lớn vào Bakhmut, bao gồm cả binh lính, đạn dược và thời gian, nhưng họ đã mất quyền kiểm soát thành phố và chỉ đạt được những thành tựu khiêm tốn trong việc chiếm giữ lãnh thổ xung quanh nó. Một số quan chức chính quyền Biden lo ngại rằng việc tấn công quá mức ở khu vực miền đông có thể làm giảm sức tấn công ở miền nam.

Đánh giá tình báo mới phù hợp với một dự báo trong tài liệu mật bị rò rỉ của Mỹ cho thấy rằng sự thiếu hụt về thiết bị và sức mạnh lực lượng có thể đồng nghĩa với việc cuộc phản công của Ukraine sẽ “không đạt được” mục tiêu chính là cắt đứt cây cầu trên đất liền tới Crimea vào tháng 8.

Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết có khả năng Ukraine sẽ tiếp tục phản công trong suốt mùa đông bất chấp khó khăn về dự trữ lương thực và đạn dược. “Cần lưu ý rằng người Nga được biết đến là những người có khả năng chiến đấu trong thời tiết lạnh giá”, quan chức này cảnh báo.

Hoàng Vũ (theo Washington Post)