ASML bị hạn chế bán máy sản xuất chip tiên tiến nhất, gây tổn hại tham vọng chip của Trung Quốc

Tuy nhiên, đó có thể không phải là hành động cuối cùng vì Mỹ đang cố gắng siết chặt hơn nữa để bóp nghẹt tham vọng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc.

ASML là công ty cung cấp thiết bị sản xuất chip hàng đầu thế giới và là hãng công nghệ có giá trị thị trường lớn nhất châu Âu.

Trong tuyên bố hôm 30.6, ASML cho biết kể từ ngày 1.9, công ty này sẽ phải xin giấy phép từ chính phủ Hà Lan để xuất khẩu các hệ thống in thạch bản cực tím ngâm sâu (DUV) tiên tiến nhất của mình, bao gồm cả TWINSCAN NXT: 2000i và các mẫu máy phức tạp hơn.

Đáp lại, chính phủ Trung Quốc chỉ trích Mỹ “ép buộc” các quốc gia khác áp đặt các biện pháp phong tỏa công nghệ với nước này, “phá hoại các quy tắc thị trường và thương mại quốc tế” cũng như sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Trung Quốc sẽ chú ý đến những diễn biến liên quan và kiên quyết bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của mình”, Mao Ninh, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết trong cuộc họp báo hôm 30.6.

Tác động của các biện pháp kiểm soát xuất được cập nhật ban đầu có thể bị hạn chế, vì TWINSCAN NXT: 2000i cùng các công cụ cao cấp hơn được sử dụng cho quy trình 7 nanomet và 5 nanomet tiên tiến hơn, vốn đã gây khó khăn với các nhà sản xuất chip Trung Quốc do sự kiểm soát xuất khẩu rộng hơn của Mỹ.

Nanomet đề cập đến chiều rộng giữa các bóng bán dẫn trên chip. Con số càng nhỏ thì chip càng cao cấp, nhưng cũng khó chế tạo hơn và tốn kém hơn.

Hiện tại, máy NXT: 1980i cấp thấp hơn của ASML (có thể sử dụng cho chip theo quy trình 10 nanomet) vẫn được phép bán cho Trung Quốc.

Máy in thạch bản cực tím (EUV) của ASML đã bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc từ lâu. EUV được TSMC (nhà sản xuất theo hợp đồng số 1 thế giới, có trụ sở ở Đài Loan), Samsung Electronics (hãng chip nhớ lớn nhất thế giới, có trụ sở ở Hàn Quốc) và Intel (Mỹ) sử dụng để sản xuất chip tiên tiến cho smartphone và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Lệnh cấm mới nhất từ Hà Lan không hoàn toàn gây ngạc nhiên, vì ngay từ tháng 3, ASML đã cảnh báo rằng công ty có thể bị hạn chế xuất khẩu rộng rãi hơn với thiết bị sản xuất chip tiên tiến, nhưng điều đó cho thấy các nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc với Hà Lan không được lắng nghe.

Liesje Schreinemacher, Bộ trưởng Ngoại thương Hà Lan, cho biết trong một bức thư gửi Quốc hội nước này vào tháng 3 rằng chính phủ đã quyết định rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện tại “cần được mở rộng vì lợi ích của an ninh quốc gia và quốc tế”, nhưng không nêu tên bất kỳ quốc gia mục tiêu nào.

Kể từ đó, các quan chức Trung Quốc đã đưa ra một loạt thông điệp từ cảnh báo đến nhắc nhở, trong nỗ lực thuyết phục Hà Lan ngừng thắt chặt các hạn chế xuất khẩu thiết bị sản xuất chip.

Đầu tháng 3, Mao Ninh nói trong một cuộc họp báo rằng Trung Quốc hy vọng Hà Lan sẽ “không lạm dụng các chế độ kiểm soát xuất khẩu và làm việc để bảo vệ lợi ích chung giữa Hà Lan với Trung Quốc cũng như các công ty của hai nước”.

Cuối tháng 3, Tan Jian, Đại sứ Trung Quốc tại Hà Lan, cảnh báo rằng động thái này sẽ gây tổn hại đến quan hệ giữa hai chính phủ, và Hà Lan có nguy cơ mất vị trí dẫn đầu về công nghệ sản xuất chip nếu tự cắt đứt khỏi thị trường lớn nhất thế giới, theo tờ Financieele Dagblad.

Dù có vẻ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nhất từ Hà Lan tạo cơ hội cho các công ty Trung Quốc sử dụng thiết bị cấp thấp của ASML, điều đó có thể thay đổi dưới áp lực hơn nữa từ Mỹ.

Theo nguồn tin của Reuters, Mỹ dự kiến ​​sẽ áp đặt một quy tắc mới thậm chí khiến ASML không thể xuất khẩu máy NXT: 1980Di đến Trung Quốc.

Với những hạn chế chặt chẽ hơn của Mỹ, một số chuyên gia sản xuất chip tuyên bố rằng “toàn cầu hóa đã chết” tại hội nghị Semicon China ở thành phố Thượng Hải (Trung Quốc) hôm 29.6.

Wei Shaojun, Giám đốc Viện Vi điện tử của Đại học Thanh Hoa và là quan chức Hiệp hội Công nghiệp Chất bán dẫn Trung Quốc, cho biết Trung Quốc là nạn nhân lớn nhất của quá trình “phi toàn cầu hóa” trong ngành công nghiệp bán dẫn. “Khi toàn cầu hóa bị phá hủy, mô hình ngành công nghiệp có những thiếu sót lớn, vì Trung Quốc không thể hiện thực hóa việc phân bổ nguồn lực toàn cầu”, ông nói tại hội nghị.

Tuy nhiên, một số người hy vọng Trung Quốc có thể tìm ra một con đường khác phía trước. Han Di, Phó chủ tịch cấp cao của SMIC (nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc), cho biết nước này phải tìm ra những cách mới để tham gia vào chuỗi cung ứng xuyên biên giới.

Han Di nói: “Hình thức hợp tác công nghiệp truyền thống đang đối mặt với những thách thức và cơ hội mới”. Ông đề nghị Trung Quốc tập trung vào vật liệu và linh kiện chip, cũng như phát triển khả năng sản xuất chip tiên tiến.

Chính quyền Biden từ lâu thúc ép Hà Lan và các quốc gia đồng minh hỗ trợ ngăn chặn Trung Quốc phát triển hơn nữa ngành công nghiệp chip, tạo ra những tiến bộ trong công nghệ như AI và điện toán lượng tử cũng như tăng cường năng lực quân sự.

Mỹ đã triển khai các biện pháp kiềm chế xuất khẩu rộng lớn, hạn chế việc bán một số chất bán dẫn tiên tiến và công nghệ sản xuất chip cho các công ty Trung Quốc.

Vào tháng 1, các quan chức Hà Lan và Nhật Bản đã đồng ý nguyên tắc tham gia chiến dịch của Mỹ.

Mỹ, Hà Lan và Nhật Bản là nguồn cung cấp thiết bị hàng đầu thế giới và có chuyên môn cần thiết để tạo ra chất bán dẫn tiên tiến nhất.

ASML trước đây cho biết các biện pháp này sẽ “không ảnh hưởng đáng kể đến triển vọng tài chính của họ” trong năm 2023 hoặc dài hạn. Kể từ năm 2019, ASML đã bị cấm bán EUV tiên tiến nhất của mình cho Trung Quốc. Tuy nhiên, các biện pháp mới của Hà Lan không đạt được mức độ như chính quyền Biden thực hiện vào tháng 10.2022 để hạn chế xuất khẩu máy móc và kiến thức sản xuất tới các hãng chip Trung Quốc.

Chính phủ của Thủ tướng Hà Lan - Mark Rutte đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ Mỹ trong việc giúp tạo ra cuộc phong tỏa toàn cầu nhằm kìm hãm sự trỗi dậy của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất chip. Thế nhưng, ASML là công ty có giá trị nhất Hà Lan, còn Trung Quốc là một trong những thị trường lớn nhất của hãng này.

Tình huống của ông Mark Rutte theo một cách nào đó tương tự điều Peter Wennink, Giám đốc điều hành ASML, đang phải đối mặt. ASML phụ thuộc vào Mỹ (đồng minh thân cận với Hà Lan) trong khi căng thẳng giữa nước này và Trung Quốc gia tăng, nhưng cố gắng bảo vệ một nguồn tăng trưởng quan trọng.

Peter Wennink lập luận rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu do Mỹ dẫn đầu chống lại Trung Quốc cuối cùng có thể thúc đẩy quốc gia châu Á phát triển thành công công nghệ của riêng mình trong các máy sản xuất chip tiên tiến. Ông nói trong một cuộc phỏng vấn với trang Bloomberg tại trụ sở chính của ASML ở thành phố Veldhoven (Hà Lan): “Bạn càng đặt Trung Quốc dưới áp lực thì càng có nhiều khả năng họ sẽ nỗ lực gấp đôi trong việc chế tạo các máy in thạch bản có thể cạnh tranh với ASML. Các định luật vật lý tại Trung Quốc cũng giống như ở đây”.

Sơn Vân