Bị Mỹ trừng phạt, Huawei đòi tiền bản quyền từ 30 công ty Nhật để bù đắp doanh số

Huawei đang yêu cầu khoản phí cấp phép để sử dụng các công nghệ được cấp bằng sáng chế của mình từ khoảng 30 công ty vừa và nhỏ ở Nhật Bản, theo trang Nikkei. Điều này cho thấy tập đoàn viễn thông Trung Quốc đang ngày càng phụ thuộc vào nguồn thu như vậy sau khi bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt.

Một nguồn tin tại đơn vị Huawei Nhật Bản tiết lộ rằng "các cuộc đàm phán đang được tiến hành với khoảng 30 công ty liên quan đến viễn thông Nhật Bản". Huawei được cho cũng đang đẩy mạnh việc thu tiền bản quyền ở Đông Nam Á.

Việc một nhà sản xuất lớn đàm phán trực tiếp với các khách hàng nhỏ hơn về phí bằng sáng chế là điều hết sức bất thường. Huawei đang phải đối mặt với môi trường kinh doanh ngày càng khó khăn khi các lệnh trừng phạt của Mỹ đã gây khó khăn cho việc bán sản phẩm ra nước ngoài.

Tập đoàn viễn thông Trung Quốc đang đòi phí từ các nhà sản xuất và những người khác sử dụng các thành phần được gọi là mô đun giao tiếp không dây. Theo nguồn tin từ một số công ty Nhật Bản, các doanh nghiệp nhỏ với chỉ vài nhân viên cho đến các công ty khởi nghiệp có hơn 100 người đều nhận được yêu cầu trả phí từ Huawei.

Các mức thanh toán được Huawei yêu cầu dao động từ phí cố định 50 yên (35 cent) trở xuống cho mỗi đơn vị, đến 0,1% (hoặc ít hơn) giá của hệ thống viễn thông hoặc sản phẩm liên quan mà các công ty đó sử dụng.

“Tỷ lệ này tương đương với tiêu chuẩn quốc tế”, Toshifumi Futamata, nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo (Nhật Bản), nhận xét.

Huawei nắm giữ một tỷ lệ cao các bằng sáng chế được gọi là tiêu chuẩn thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc sử dụng các tiêu chuẩn truyền thông không dây như 4G hoặc Wi-Fi.

Thiết bị do công ty khác sản xuất tương thích với các tiêu chuẩn đó cũng sử dụng công nghệ đã được cấp bằng sáng chế của Huawei. Điều này đồng nghĩa nếu Huawei yêu cầu, nhiều công ty sử dụng các thiết bị kết nối internet có liên quan sẽ phải trả tiền bản quyền bằng sáng chế.

Ngay cả các công ty Nhật Bản không sử dụng sản phẩm của Huawei cũng có thể phải chịu những chi phí không mong đợi. Điểm đáng chú ý là nhiều công ty vừa và nhỏ không có kinh nghiệm với các cuộc đàm phán bằng sáng chế nên có thể ký kết hợp đồng với các điều khoản bất lợi.

"Nếu các hợp đồng không được xem xét kỹ lưỡng và không đảm bảo an ninh thông tin thì có thể xảy ra rủi ro rò rỉ dữ liệu của các công ty Nhật Bản. Họ cần thuê luật sư và các chuyên gia khác để được giúp đỡ, nhằm tránh ký kết các hợp đồng không có lợi cho mình", Toshifumi Futamata nói.

Các hợp đồng bao gồm cả quyền truy cập vào phần mềm của mô đun giao tiếp có nguy cơ rò rỉ dữ liệu, Toshifumi Futamata cho biết thêm.

Các cuộc đàm phán về bằng sáng chế công nghệ viễn thông thường được tiến hành giữa những nhà sản xuất thiết bị lớn. Các cuộc đàm phán như vậy tốn nhiều thời gian và việc bán sản phẩm của riêng họ sẽ mang lại nhiều lợi nhuận hơn so với thu phí cấp phép bản quyền. Tuy nhiên, lợi nhuận Huawei sụt giảm nặng nề do các lệnh trừng phạt từ Mỹ đã cắt giảm khả năng tiếp cận công nghệ và hàng hóa Mỹ. Chẳng hạn, do không có quyền truy cập vào hệ điều hành Android của Google, Huawei phải vật lộn để bán thiết bị ra nước ngoài. Căng thẳng Mỹ - Trung ngày càng gia tăng khiến các công ty Nhật Bản tránh sử dụng các sản phẩm của Huawei.

Vì tiền bản quyền bằng sáng chế không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt thương mại từ Mỹ, đây có thể là một nguồn thu nhập ổn định cho Huawei.

Huawei đã thành lập một trung tâm chiến lược sở hữu trí tuệ tại Nhật Bản để giám sát hoạt động kinh doanh tài sản trí tuệ (IP) của mình ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm cả Singapore, Hàn Quốc, Ấn Độ và Úc.

Nhà sản xuất ô tô Suzuki Motor (Nhật Bản) đã đồng ý với Huawei vào cuối năm 2022 để được cấp phép cho các bằng sáng chế thiết yếu tiêu chuẩn liên quan đến công nghệ truyền thông 4G sử dụng cho ô tô được kết nối.

Nhiều công ty Nhật Bản có thể phải đối mặt với yêu cầu thanh toán từ Huawei. Các mô đun giao tiếp không dây sử dụng công nghệ được cấp bằng sáng chế của Huawei là không thể thiếu với các mạng Internet vạn vật (IoT) kết nối, theo công ty nghiên cứu Seed Planning có trụ sở tại Tokyo (thủ đô Nhật Bản). Công nghệ này đang được áp dụng trong lái xe tự động, nhà máy tự động hóa, y học, năng lượng và hậu cần.

Huawei báo cáo mức tăng trưởng doanh thu không đáng kể trong quý 1/2023 khi công ty có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến (Trung Quốc) tiếp tục mở rộng sang các lĩnh vực kinh doanh mới để vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Huawei thông báo tạo ra doanh thu 132,1 tỉ nhân dân tệ (20 tỉ USD) trong quý 1/2023, tăng nhẹ 0,8% so với 131 tỉ nhân dân tệ cùng kỳ năm 2022. Sự tăng trưởng nhỏ trong doanh số quý 1/2023 gần như tương đương với kết quả hoạt động của Huawei trong năm 2022, khi doanh thu cả năm chỉ tăng 0,9% (đạt 642,3 tỉ nhân dân tệ).

Dù vẫn là công ty tư nhân nhưng Huawei đã tự nguyện tiết lộ dữ liệu tài chính quan trọng một cách thường xuyên, cho phép thế giới bên ngoài đánh giá sức khỏe tài chính và kinh doanh của họ.

Sau khi các lệnh trừng phạt từ Mỹ giáng đòn nặng nề vào lợi nhuận bằng cách cắt đứt công ty khỏi các chip và thiết bị tiên tiến của Mỹ, Huawei phải vật lộn để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh doanh. Biên lợi nhuận ròng của Huawei trong quý 1/2023 đã giảm 2 điểm % so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt mức 2,3% trong quý 1/2023.

Huawei cho biết đã đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và phát triển trong giai đoạn này.

Lợi nhuận ròng của Huawei đã giảm xuống còn 35,6 tỉ nhân dân tệ trong năm 2022, chỉ bằng 1/3 so với mức 113,7 tỉ nhân dân tệ của năm 2021 khi công ty có tăng trưởng lợi nhuận nhờ việc bán đơn vị smartphone giá rẻ của mình là Honor.

“Biên lợi nhuận đang ở mức thấp lịch sử với Huawei do doanh thu giảm và chi phí R&D (nghiên cứu & phát triển) tăng”, bà Mạnh Vãn Chu, Giám đốc Tài chính Huawei, cho biết tại cuộc họp báo cáo thường niên của công ty.

Mạnh Vãn Chu phải đối mặt với trận chiến khó khăn trong việc tìm kiếm sự tăng trưởng mới cho gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc khi đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên từ cuối tháng 3. Bà phải lèo lái Huawei vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ và tìm kiếm nguồn doanh thu mới, khi thu nhập của công ty từ mảng kinh doanh smartphone một thời sinh lãi đã giảm đáng kể.

Huawei vẫn đang cố gắng điều chỉnh hoạt động sản xuất smartphone và thiết bị mạng viễn thông của mình cho phù hợp với các hạn chế thương mại “bình thường mới” bị Mỹ siết chặt vào năm 2020. Các biện pháp trừng phạt bao gồm ngăn quyền tiếp cận của Huawei với chất bán dẫn tiên tiến được phát triển hoặc sản xuất bằng công nghệ của Mỹ từ bất kỳ đâu.

Vào tháng 12.2022, một báo cáo của hãng nghiên cứu Counterpoint Research cho rằng Huawei đã hết chất bán dẫn tiên tiến được thiết kế nội bộ cho các smartphone của mình vào quý 3/2022, sau khi các lệnh trừng phạt thương mại từ Mỹ làm gián đoạn khả năng tiếp cận của công ty với các chip mới.

Sơn Vân