Cây thị ‘cứu vua Lê Lợi’ được công nhận là Cây di sản Việt Nam
Văn hóa - Ngày đăng : 07:10, 30/05/2023
Ngày 29.5, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam ra quyết định công nhận cây thị tại thôn Kim Sơn, xã Kim Hoa, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) là Cây di sản Việt Nam.
Cây thị này hiện nằm trên khu đất tiếp giáp giữa vườn của 3 hộ dân là bà Trần Thị Nhuận, ông Uông Trung Hòa và ông Uông Xuân Hanh (thôn Kim Sơn).
Theo các vị cao niên tại xã Kim Hoa, cây thị được cha ông kể lại là có tuổi đời trên 700 năm. Gốc của cây thị (đoạn gốc tiếp giáp với mặt đất) có chu vi khoảng 12m, chiều cao từ 45-50m, cành lá xum xuê; phía trong gốc cây rỗng, có thể chứa được 4-5 người.
Theo lời truyền miệng dân gian, cây thị cổ thụ nói trên gắn liền với sự tích về một thời dấy binh đánh giặc của Lê Lợi. Đó là vào năm 1424, trong quá trình đánh giặc Minh, để bảo toàn lực lượng, chờ thời cơ chín muồi, nghĩa quân Lê Lợi phải di chuyển vào vùng núi Thiên Nhẫn (giáp ranh hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh) để ẩn nấp.
Trong một lần bị địch truy đuổi, Lê Lợi chạy đến vùng núi huyện Hương Sơn và nấp vào trong hốc của gốc thị này. Khi truy tìm thủ lĩnh nghĩa quân Lam Sơn, đàn chó săn của quân Minh liên tục sủa vang xung quanh gốc thị, quân địch dùng gươm giáo xỉa vào cây khiến ông bị thương phải nén đau xé áo băng bó. Ngay lúc đó, một con cáo trắng từ bên trong hốc cây sợ quá chạy ra khiến đàn chó săn của giặc đuổi theo nên Lê Lợi thoát nạn.
Vào năm 1425, biết tin thủ lĩnh nghĩa quân Cốc Sơn Nguyễn Tuấn Thiện đang tuyển quân dấy binh khởi nghĩa ở vùng núi Hương Sơn, Lê Lợi đã tìm đến chiêu quân, kết nghĩa anh em. Sau đó hai người cùng giết ngựa trắng, cắt tóc ăn thề dưới gốc thị cổ thụ, thể hiện quyết tâm đồng lòng đánh giặc Minh. Sau khi đánh đuổi giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi vua, Nguyễn Tuấn Thiện được phong là khai quốc công thần.
Từ đó, người dân địa phương vẫn luôn lưu truyền câu thơ nói về giai thoại lịch sử trên: "Cắt tóc, giết ngựa trắng/ Dưới gốc thị thề nguyền/ Nguyện đồng tâm đồng chí/ Phá giặc xây cơ đồ".
Để cây thị được quan tâm và bảo tồn tốt hơn, từ tháng 3.2023, chính quyền xã Kim Hoa đã gửi văn bản và các tư liệu liên quan về cây thị tới Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam đề xuất công nhận cây thị là Cây di sản Việt Nam.