10 hoạt động nổi bật của ngành y tế TP.HCM trong năm 2022

Năm 2022, ngành y tế TP.HCM tiếp tục đối mặt với rất nhiều khó khăn do đại dịch COVID-19 để lại nhiều hệ quả khác nhau, nhất là sự biến động bất lợi về nguồn nhân lực y tế; thu của các bệnh viện tự chủ bị giảm sút; tâm lý e ngại, sợ sai trong công tác đấu thầu làm ảnh hưởng đến công tác cung ứng thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế... Dưới đây là 10 hoạt động nổi bật của ngành y tế TP.HCM do Sở Y tế bình chọn:

1. Phục hồi hệ thống y tế TP.HCM sau thời gian dài ứng phó với đại dịch COVID-19

Ngay sau khi kiểm soát được tình hình dịch bệnh (từ 1.10.2021 đến nay), bên cạnh việc cùng với lãnh đạo TP tổ chức các hoạt động tri ân các lực lượng y, bác sĩ tình nguyện trên cả nước đến hỗ trợ TP chống dịch, ngành y tế đã nhanh chóng phục hồi các bệnh viện trở lại chức năng bình thường trước đó và giải thể các bệnh viện dã chiến. Mặc dù số lượt khám chữa bệnh chưa phục hồi hoàn toàn, nhưng số lượt khám chữa bệnh tại các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn TP đã nhanh chóng cải thiện (29.986.368 lượt khám trong 11 tháng đầu năm 2022 so với 22.199.692 lượt của cả năm 2021). Bên cạnh nỗ lực không mệt mỏi của lực lượng nhân viên y tế, HĐND TP đã kịp thời ban hành Nghị quyết số 01/2022/NQ-HĐND giúp củng cố nguồn nhân lực cho y tế cơ sở và Nghị quyết 03/2018/NQ-HĐND giúp ổn định thu nhập cho nhân viên y tế, an tâm công tác. Tuy còn không ít khó khăn nhưng có thể khẳng định hệ thống y tế TP đã đứng vững sau đại dịch và đang tiếp tục trên đà hồi phục đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân TP và các tỉnh, thành trong khu vực phía Nam.

2. Chủ động ứng phó hiệu quả với các dịch bệnh, không để xảy ra dịch chồng dịch

Bước sang năm 2022, khi cả hệ thống y tế TP vừa kiểm soát được đợt bùng phát mới của đại dịch COVID-19 do sự xuất hiện của biến chủng Omicron thì dịch bệnh sốt xuất huyết lại xuất hiện sớm hơn với số ca mắc và tử vong tăng cao so với mọi năm. Ngành y tế kịp thời tham mưu UBND TP triển khai hàng loạt giải pháp phòng, chống dịch sốt xuất huyết trên phạm vi toàn thành phố.

Cả hệ thống y tế dự phòng và điều trị từ thành phố đến quận, huyện và phường, xã lại tiếp tục lao vào cuộc chiến chống dịch sốt xuất huyết không mệt mỏi bằng tất cả giải pháp, trong đó có những giải pháp mang tính sáng tạo xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn như đào tạo cập nhật phác đồ điều trị cho tất cả bác sĩ đang công tác trên địa bàn TP cả công lập lẫn tư nhân, luân phiên các chuyên gia điều trị sốt xuất huyết trực chiến ngay tại các bệnh viện quận, huyện có số ca mắc cao, hình thành quy trình báo động đỏ trong điều trị sốt xuất huyết…

Với nỗ lực và quyết tâm cao của cả hệ thống y tế, dịch bệnh sốt xuất huyết đã được kiểm soát và đang lùi dần, số trường hợp mắc, trường hợp nặng và tử vong đã được kéo giảm rõ và những tháng cuối năm 2022.

Bên cạnh đó là sự xuất hiện của dịch bệnh mới nổi khác là đậu mùa khỉ. Ngay sau khi Bộ Y tế cảnh báo đậu mùa khỉ có nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam, Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP đã triển khai ngay các giải pháp kiểm soát đã chủ động phát hiện 2 trường hợp mắc bệnh ở nước ngoài (vào tháng 10.2022), ngay khi về đến sân bay Tân Sơn Nhất đã được cách ly điều trị kịp thời, không để lây lan ra cộng đồng.

3. Khởi động chương trình quản lý bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức y tế thế giới (Chương trình WHO PEN)

Chương trình sức khỏe có tên là "Gói can thiệp thiết yếu đối với các bệnh không lây nhiễm của Tổ chức y tế Thế giới" (gọi tắt là WHO PEN). Để triển khai chương trình này, ngành y tế TP đã chủ động liên hệ và đã nhận được sự đồng ý hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới. Theo các chuyên gia của Tổ chức y tế thế giới, triển khai chăm sóc và quản lý bệnh không lây nhiễm dựa vào hệ thống y tế cộng đồng là hướng đi đúng, không nhất thiết phải đưa các bác sĩ chuyên khoa tim mạch và chuyên khoa nội tiết của các bệnh viện về y tế cơ sở. Thay vào đó, Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP là cơ quan chịu trách nhiệm chính để điều phối, giám sát, theo dõi, lượng giá kết quả chương trình, nhân viên y tế của trạm y tế phường, xã cùng với mạng lưới cộng tác viên sức khỏe cộng đồng là lực lượng chính để triển khai các hoạt động tầm soát, chăm sóc các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng.

4. Cung cấp loại hình dịch vụ “Cấp cứu trầm cảm”

Thực hiện kế hoạch chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người dân TP giai đoạn sau dịch COVID-19 của UBND TP, ngành y tế đã triển khai chuỗi hoạt động nhằm chăm sóc sức khỏe tinh thần cho người dân TP, khởi đầu với thí điểm triển khai mô hình “cấp cứu trầm cảm”.

Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần khá phổ biến, biểu hiện với nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến trung bình và đáng ngại nhất là thể nặng vì hầu hết người mắc chứng trầm cảm ở thể này thường sẽ tìm đến cái chết. “Cấp cứu trầm cảm” là hoạt động mới của Trung tâm Cấp cứu 115 không ngoài mục đích nhằm kịp thời tiếp cận người bệnh có biểu hiện trầm cảm nặng để đưa người bệnh đến cơ sở điều trị chuyên khoa. Mô hình được triển khai thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm Cấp cứu 115 và Bệnh viện Tâm thần TPHCM.

Bên cạnh đường dây cấp cứu “115” quen thuộc, Ngành Y tế còn triển khai thêm đường dây nóng “1900 1267”, số điện thoại này sẽ giúp người dân kết nối nhanh chóng với các chuyên gia tâm thần. Sau hơn 4 tháng triển khai, “Cấp cứu trầm cảm” đã tiếp nhận 94 cuộc gọi yêu cầu hỗ trợ tư vấn và cấp cứu tâm thần, đã có 40 trường hợp được Trung tâm Cấp cứu 115 tiếp cận và đưa đến Bệnh viện Tâm thần điều trị.

5. Thí điểm thành công việc đưa bác sĩ trẻ mới tốt nghiệp thực hành tại các bệnh viện gắn liền với thực hành tại trạm y tế

Từ tháng 2.2022, được sự đồng ý của lãnh đạo TP, ngành y tế bắt đầu triển khai thí điểm chương trình thực hành lâm sàng tại bệnh viện đa khoa, chuyên khoa của TP gắn liền với thực hành tại trạm y tế dành cho các bác sĩ mới tốt nghiệp để cấp chứng chỉ hành nghề bác sĩ đa khoa. Đây là một trong những hoạt động mang tính đổi mới, sáng tạo xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn, các bác sĩ trẻ tham gia thực hành tại trạm y tế giúp củng cố nguồn nhân lực công tác tại y tế cơ sở vốn rất khó khăn lại càng khó hơn sau đại dịch COVID-19. Đến nay đã có 286 bác sĩ đang được đào tạo theo chương trình này, trung bình mỗi trạm y tế sẽ được phân bổ một bác sĩ trẻ đến tham gia thực hành công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu tại trạm.

Sơ kết, đánh giá sau 6 tháng triển khai, kết quả lượng giá cho thấy tất cả các bác sĩ trẻ đều thực hiện tốt ở các nội dung được đào tạo, hơn 90% các bác sĩ đều đạt được các chỉ tiêu về thực hành lâm sàng tại bệnh viện và tại trạm y tế.

Nối tiếp năm 2022, Sở Y tế vừa tiếp nhận thêm 212 bác sĩ mới tốt nghiệp đăng ký khóa đào tạo thực hành thứ hai (bao gồm 168 bác sĩ từ trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, 43 bác sĩ từ Đại học Y Dược TP.HCM, 1 bác sĩ từ Học viện Quân Y). Như vậy, sẽ có thêm 212 bác sĩ về thực hành tại các trạm y tế phường, xã trên địa bàn TP (tổng cộng có 480 bác sĩ trẻ thực hành tại trạm y tế trong thời gian từ nay đến tháng 8.2023). Theo đúng kế hoạch đào tạo, các bác sĩ tham gia chương trình này sẽ thực hành xen kẽ tại trạm y tế và tại các bệnh viện đa khoa của TP

6. Đưa máy X-quang phổi có tích hợp ứng dụng trí tuệ nhân tạo và luân phiên bác sĩ trẻ ra xã đảo Thạnh An ( huyện Cần Giờ)

Hưởng ứng kế hoạch nâng cao năng lực y tế cho xã đảo Thạnh An của Sở Y tế, các bác sĩ trẻ tiêu biểu – là đoàn viên đoàn viên, thanh niên ngành y tế TP đã tình nguyện luân phiên đi hỗ trợ cho trạm y tế xã đảo. Lần đầu tiên trên cả nước, cùng với việc đưa các bác sĩ trẻ tình nguyện ra xã đảo, ngành y tế đã đưa máy X-quang kỹ thuật số có tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) đến với trạm y tế xã Thạnh An.

Tại đây, một hình ảnh chưa từng có tại các bệnh viện thành phố và quận, huyện nhưng lại là một yêu cầu thực tế của trạm y tế xã đảo đó là chính các bác sĩ điều trị sẽ trực tiếp thao tác tất cả các khâu từ hướng dẫn người bệnh đến tự chụp phim, và tự đọc kết quả. Nhờ ứng dụng AI được tích hợp trên máy X-quang kỹ thuật số, các bác sĩ trẻ sẽ dễ dàng đọc được đầy đủ các thương tổn có trên X- quang phổi, và nhờ máy X-quang đã được kết nối hệ thống PACs (hệ thống lưu trữ và truyền hình ảnh) khi cần hội chẩn và xin ý kiến các bác sĩ chuyên khoa về chẩn đoán các bệnh có liên quan các tổn thương trên X-quang phổi.

Với các hoạt động và sản phẩm công nghệ sáng tạo này, chỉ chưa tới 15 phút các bác sĩ trẻ tình nguyện đã có một chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị rõ ràng cho người bệnh.

7. Triển khai thành công nhiều kỹ thuật chẩn đoán và điều trị chuyên sâu tại các bệnh viện chuyên khoa và đa khoa tuyến cuối

Ca ghép thận thành công của Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho bé trai 15 tuổi bị suy thận mạn phải chạy thận thường xuyên mỗi tuần. Đây là trường hợp đầu tiên được ghép thận cho trẻ em từ người hiến chết não không cùng huyết thống đã giúp trẻ được hồi sinh, có cuộc sống sinh hoạt, học tập bình thường như bao trẻ khoẻ mạnh khác.

Sự phối hợp nhịp nhàng giữa Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP với bệnh viện Bệnh Nhiệt đới và Tổ chức Oucru (Đại học Oxford) triển khai kỹ thuật giải trình tự gen giúp phát hiện và ngăn chặn kịp thời sự lây lan của các dịch bệnh mới nổi.

Cụ thể là kỹ thuật giải trình tự gen giúp xác định các trường hợp COVID-19 đầu tiên tại Việt Nam, xác định các chuỗi lây nhiễm COVID-19, và nhất là giúp phát hiện, giám sát và theo dõi biến động và phát triển của biến chủng Omicron. Ngoài ra, kỹ thuật giải trình tự gen đã kịp thời phát hiện các trường hợp đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam ngay khi người mắc bệnh từ nước ngoài vừa nhập cảnh vào Cảng hàng không Tân Sơn Nhất.

Bên cạnh đó, nhiều bệnh viện triển khai các kỹ thuật chẩn đoán, điều trị mới như: xung điện kích thích tủy điều trị đau kháng trị sau chấn thương cột sống; ứng dụng xạ trị toàn thân trong ghép tế bào gốc đồng loài cho người bệnh bạch cầu cấp dòng lympho; kỹ thuật giải trình tự gen phát hiện đột biến giúp sử dụng các thuốc ức chế men PARP trong điều trị những bệnh nhân ung thư vú, buồng trứng, tụy, tuyến tiền liệt có đột biến gây bệnh trên 2 gen trên gen BRCA1 và BRCA2; phẫu thuật Robot cắt ung thư thận có chồi bướu trong tĩnh mạch chủ bụng; áp dụng kỹ thuật oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể (ECMO) trên bệnh nhi sốc sốt xuất huyết Dengue biến chứng ARDS; kỹ thuật sinh thiết vú dưới hướng dẫn của siêu âm với sự hỗ trợ hút chân không…

8. Đối thoại và lắng nghe ý kiến của người dân về cung ứng dịch vụ công của ngành y tế, và đổi mới sáng tạo quy trình tiếp nhận hồ sơ dịch vụ công trực tuyến

Tính đến thời điểm hiện nay đã có 100% (103/103) thủ tục hành chính công của Sở Y tế đã được đưa lên Cổng dịch vụ công trực tuyến của ngành Y tế (liên thông với Cổng dịch vụ công của TP). Việc chủ động nắm bắt mức độ hài lòng của người dân là một yêu cầu quan trọng cho công tác cải cách hành chính của Sở Y tế. Kể từ năm 2022, định kỳ hàng tuần, Sở Y tế chính thức triển khai chương trình đối thoại và lắng nghe ý kiến của người dân về cung ứng dịch vụ hành chính công của cơ quan Sở Y tế.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và có thể cùng lắng nghe được nhiều ý kiến, Sở Y tế tổ chức gặp gỡ qua hình thức trực tuyến với người dân. Ngay sau những buổi gặp gỡ, lãnh đạo Sở Y tế và các phòng chức năng cùng thảo luận, trao đổi và tìm ra giải pháp khả thi nhất để cải tiến quy trình dịch vụ công trực tuyến. Xuất phát từ hoạt động này, mới đây, các phòng chức năng thuộc Sở Y tế đã triển khai rút ngắn quy trình tiếp nhận hồ sơ dịch vụ công, theo đó, các hồ sơ trực tuyến khi được gửi đến Sở Y tế sẽ được chính các chuyên viên của các phòng chức năng kiểm tra, tiếp nhận, bỏ qua khâu tiếp nhận của bộ phận tiếp nhận hồ sơ.

Bên cạnh đó, Sở Y tế cũng tổ chức chương trình đối thoại và lắng nghe nhân viên y tế hiện đang công tác tại các đơn vị trực thuộc, nhất là các đơn vị đang gặp nhiều khó khăn. Với chương trình này, những ý kiến, tâm tư và nguyện vọng của nhân viên y tế đối với các đơn vị công lập nơi đang công tác đã được chuyển tải trực tiếp đến lãnh đạo Sở Y tế. Qua đó, lãnh đạo Sở Y tế đã trao đổi với lãnh đạo các đơn vị có liên quan để chủ động có kế hoạch cải tiến môi trường, điều kiện làm việc nhằm tăng sự hài lòng và an tâm công tác cho nhân viên.

9. Thêm nhiều công trình mới được đưa vào sử dụng góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân TP.HCM và các tỉnh trong khu vực

Năm 2022, mặc dù vẫn còn bị tác động của đại dịch COVID-19, ngành y tế TP vẫn có thêm nhiều công trình mới được đưa vào sử dụng góp phần cải thiện chất lượng phục vụ người dân TP và người dân các tỉnh khu vực phía Nam như: Bệnh viện Truyền máu và Huyết học (xã Tân Kiên, huyện Bình Chánh) với quy mô 300 giường; Trung tâm chuyên sâu phẫu thuật và can thiệp tim mạch trẻ em, Bệnh viện Nhi Đồng 1…

Ngoài ra, cơ sở mới của bệnh viện Ung Bướu sau khi đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử chuyển đổi công năng trở thành Trung tâm Hồi sức COVID-19 đã được chuyển đổi trở lại với chức năng chuyên ngành ung thư, các khoa phòng của bệnh viện Ung Bướu cơ sở cũ đang khẩn trương chuyển sang cơ sở mới này.

10. Tổ chức thành công Hội thi: “Trưởng trạm y tế giỏi lần thứ nhất” và khởi động bình chọn Giải thưởng thành tựu y khoa lần thứ 3 với chuyên đề các sản phẩm phục vụ sức khỏe cộng đồng

Năm 2022 là năm đầu tiên ngành y tế tổ chức Hội thi “Trưởng trạm y tế giỏi” cấp TP nhằm tạo sân chơi bổ ích cho cán bộ y tế đang đảm trách công tác quản lý trạm y tế và nhân viên y tế thuộc diện quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý y tế cơ sở. Hội thi đã thu hút 374 cán bộ y tế đang công tác tại 310 trạm y tế phường, xã trên địa bàn TP tham gia. Các câu hỏi thi tập trung vào các nhiệm vụ của Trạm y tế như: phòng chống dịch bệnh, tiêm chủng, quản lý bệnh không lây nhiễm, quản lý các chương trình sức khỏe, khám chữa bệnh ban đầu… Điều đáng ghi nhận chính là Hội thi đã động viên tinh thần và thật sự trở thành sân chơi bổ ích, giao lưu, học hỏi lẫn nhau của lực lượng cán bộ y tế cơ sở.

Năm 2022 cũng là năm mà ngành y tế đã chính thức phát động đợt bình chọn Giải thưởng thành tựu Y khoa Việt Nam lần thứ 3 - năm 2022 với chuyên đề là các sản phẩm phục vụ sức khoẻ cộng đồng. Sau 3 tháng phát động, Ban Tổ chức đã nhận được 26 đề tài đăng ký tham dự bình chọn đến từ 23 đơn vị, trung tâm y tế quận, huyện và các bệnh viện thuộc TP.HCM và các tỉnh Bình Dương, Cần Thơ, Đồng Nai, Nghệ An. Hội đồng chuyên môn đã chọn ra 15 sản phẩm tiêu biểu nhất để người dân bình chọn và trao giải vào ngày 27.2.2023.

Hồ Quang