Lần đầu tiên tại Việt Nam: Các bác sĩ giúp đàn ông không tinh trùng vẫn có con

Ngày 13.5, BS.CK2 Lý Thái Lộc - Trưởng Khoa hiếm muộn, Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) cho biết, bệnh viện vừa thực hiện thành công 2 ca thụ thai bằng quy trình ROSI (Round Spermatid Injection) cho người cha không có tinh trùng. Đây là kỹ thuật “ghép đôi” tinh tử (tinh trùng non tháng) của người cha với trứng của người mẹ.

Kỹ thuật này lần đầu tiên được ứng dụng thành công tại Việt Nam đã mở ra bước đột phá cho việc điều trị hiếm muộn.

Cả 2 trường hợp may mắn trên là vợ chồng chị T.T.T.L và anh L.Q.M. Nguyên nhân vô sinh được xác định do anh M.mắc hội chứng Klinefelter - một hội chứng bất thường nhiễm sắc thể khiến anh không thể có tinh trùng. Trường hợp còn lại là vợ chồng chị V.T.T.M và anh N.H.P. Anh P không mắc hội chứng bất thường nhiễm sắc thể nhưng cũng không có tinh trùng do bệnh lý khác.

BS.CK2 Lý Thái Lộc cho biết, trường hợp của anh M. gần như không thể có con, và nếu không áp dụng quy trình ROSI (Round Spermatid Injection) tức tiêm tinh trùng non vào bào tương trứng.

Việc “đi tìm con cho người bệnh” được bắt đầu bằng công đoạn tìm tinh trùng non. Quá trình này được Khoa hiếm muộn, Bệnh viện Hùng Vương phối hợp với khoa Nam Học, Bệnh viện Bình Dân thực hiện.

ThS. BS Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân cho hay, để bắt đầu quá trình “tìm con cho người bệnh”, ông đã tiến hành việc vi phẫu tích để tìm tinh trùng - MICRO TESE (Microdissection Testicular Sperm Extraction).

Tỷ lệ tìm thấy tinh trùng bằng kỹ thuật micro TESE đạt trên 63%, tuy nhiên, kỹ thuật này đòi hỏi về trang thiết bị (kính hiển vi với độ phóng đại phù hợp, dụng cụ vi phẫu, lab hỗ trợ sinh sản) và người thực hiện phải có chuyên môn cao cũng như quy trình phù hợp.

Từ tháng 5.2020, ekip của Bệnh viện Bình Dân và Bệnh viện Hùng Vương chính thức thực hiện ca phẫu thuật micro TESE đầu tiên.

“Để thực hiện ca phẫu thuật đầu tiên Bệnh viện Bình Dân đã đào tạo nhân lực về chuyên môn về kỹ thuật vi phẫu, được trang bị hệ thống kính vi phẫu Leica với độ phóng đại 18 – 25 lần, sử dụng vi vi phẫu cũng như quá trình phẫu thuật thực nghiệm”, bác sĩ Mai Bá Tiến Dũng chia sẻ.

Với trường hợp bệnh nhân M. do mắc hội chứng Klinefelter (nhiễm sắc thể 47 XXY), bác sĩ Dũng cho biết, Bệnh viện Bình Dân đã điều trị nội khoa giúp đưa các chỉ số nội tiết về càng gần chỉ số bình thường và ổn định trước phẫu thuật tìm tinh trùng ít nhất 2 tháng nhằm tăng tỷ lệ thành công.

Bệnh nhân cũng được thực hiện xét nghiệm di truyền trước khi thực hiện, nhằm giúp phân loại bệnh nhân và hướng điều trị, cũng như theo dõi sau khi thụ tinh.

Trong nghiên cứu kết hợp giữa Bệnh viện Bình Dân và Bệnh viện Hùng Vương, có một trường hợp bệnh nhân hội chứng Klinefelter – bệnh nhân có phôi nhưng khi quyết định chuyển phôi thì các phôi đều bị bất thường di truyền nên đã tư vấn không chuyển phôi.

Trường hợp anh M. các bác sĩ may mắn tìm thấy trong những phôi được tạo nên, có một số phôi hoàn toàn bình thường giúp bệnh nhân nhận được kết quả ngoài mong đợi.

Sau khi tiếp nhận ống tinh, Khoa hiếm muộn, Bệnh viện Hùng Vương đã tiến hành quá trình ROSI, bắt đầu bằng việc tìm tinh trùng non từ trong các ống tinh. Đây là việc làm đòi hỏi phải có chuyên môn và cả trang thiết bị hiện đại.

Do anh M. mắc hội chứng Klinefelter, tức bất thường nhiễm sắc thể nên sau khi đậu phôi, việc chọn các phôi không bị bất thường nhiễm sắc thể cũng là thách thức. May mắn bệnh nhân đã được tìm thấy những phôi bình thường để tiến hành đưa vào cơ thể người mẹ. Và kết quả ngoài cả mong đợi. 

Người mẹ đã mang thai hoàn toàn khỏe mạnh và đang được theo dõi như những thai phụ bình thường khác. Ngoài ra, các bác sĩ còn trữ những phôi còn lại nhằm phục vụ cho những lần mang thai sau.

Chuyên viên phôi học Tăng Kim Hoàng Văn - người trực tiếp thực hiện kỹ thuật ROSI trong phòng Lab Bệnh viện Hùng Vương cho biết, dưới kính hiển vi có độ phóng siêu lớn, anh đã tìm được những tinh trùng non còn sống tốt, sau đó tiêm vào bào tương trứng của người mẹ vừa được lấy trước đó.

“Kỹ thuật tìm kiếm đòi hỏi phải tỉ mỉ và phải được đào tạo bài bản. Cả bác sĩ nam học và chuyên viên phôi học phải phối hợp đồng thời vì trứng nếu lấy sớm, hoặc tinh trùng lấy sớm rồi đông lạnh sẽ làm giảm khả năng thành công.”, ông Văn nói.

Tuy nhiên khó khăn ở chỗ phải làm thế nào để tinh trùng non (tức tinh trùng chưa đủ tuổi) có thể “hòa hợp” được với trứng đã trưởng thành. “Chúng tôi phải tính toán và thực hiện các thủ thuật để chúng có có thể chấp nhận nhau và phát triển thành phôi. Điều này khó hơn nhiều so với việc tác hợp các tinh trùng trưởng thành và trứng trưởng thành”, chuyên viên phôi học Tăng Kim Hoàng Văn cho biết.

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, người đã có hơn 10 năm đeo đuổi giấc mơ tìm con cho các thai phụ hiếm muộn cho biết, đây là 2 trường hợp vô sinh điều trị thành công đầu tiên tại bệnh viện nhờ kỹ thuật ROSI và cũng là 2 trường hợp đầu tiên tại Việt Nam.

“Đây không chỉ là thành quả nhiều năm xây dựng và phát triển của Khoa hiếm muộn, Bệnh viện Hùng Vương mà còn mở ra niềm hy vọng mới cho các cặp vợ chồng hiếm muộn tại Việt Nam, đặc biệt đối với các trường hợp vô tinh không do bế tắc - một trong những nguyên nhân khó khăn nhất trong điều trị hiếm muộn, mà trước đây chỉ có thể thực hiện bằng biện pháp xin tinh trùng, mà hệ quả là con sinh ra không mang gen của người cha”, bác sĩ Tuyết chia sẻ.

Hồ Quang