Giảm phụ thuộc Trung Quốc, Hàn Quốc săn kho vonfram cứng hơn kim cương

Vonfram (hay tungsten) là kim loại cứng thứ 2 thế giới sau crom, có khả năng chống chịu hơn cả kim cương và cứng hơn thép rất nhiều. Vonfram có điểm nóng chảy cao nhất trong tất cả kim loại chịu lửa cùng một số đặc tính khác khiến nó trở nên lý tưởng cho nhiều ứng dụng trong thương mại và công nghiệp.

Mỏ ở thị trấn Sangdong (tỉnh Gangwon, Hàn Quốc), cách thủ đô Seoul 180 km về phía đông nam, đang được hồi sinh để chiết xuất kim loại hiếm có giá trị trong thời đại kỹ thuật số ở các công nghệ từ điện thoại, chip đến ô tô điện và tên lửa.

Lee Dong-seob, Phó chủ tịch Almonty Korea Tungsten Corp - chủ sở hữu mỏ ở Sangdong, cho biết: "Tại sao lại mở cửa mỏ trở lại sau 30 năm? Vì nó có nghĩa là chủ quyền với tài nguyên thiên nhiên. Các nguồn tài nguyên đã trở thành vũ khí và tài sản chiến lược".

Sangdong là một trong ít nhất 30 mỏ khoáng sản hoặc nhà máy chế biến quan trọng trên toàn cầu được đưa vào hoạt động hoặc mở cửa trở lại bên ngoài Trung Quốc trong 4 năm qua, theo đánh giá của Reuters về các dự án do chính phủ và các công ty. Chúng bao gồm các dự án phát triển lithium ở Úc, đất hiếm tại Mỹ và vonfram ở Anh.

Quy mô của các kế hoạch thể hiện áp lực mà một số quốc gia trên thế giới cảm thấy trong việc đảm bảo nguồn cung cấp các khoáng chất quan trọng được coi là cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng xanh, từ lithium trong pin ô tô điện sang magiê ở máy tính xách tay và neodymium được tìm thấy trong tuabin gió.

Năm ngoái, Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết nhu cầu tổng thể với các loại khoáng sản quý hiếm như vậy dự kiến ​​sẽ tăng gấp 4 lần vào 2040. Với những thứ được sử dụng trong ô tô điện và pin lưu trữ, nhu cầu dự kiến ​​sẽ tăng gấp 30 lần.

Nhiều quốc gia coi khoáng sản của họ là vấn đề an ninh quốc gia vì Trung Quốc kiểm soát việc khai thác, chế biến hoặc tinh chế nhiều loại tài nguyên này.

Nước đông dân nhất thế giới là nhà cung cấp khoáng sản quan trọng lớn nhất cho Mỹ và châu Âu, theo một nghiên cứu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Trung Quốc vào năm 2019. Trong số 35 khoáng sản mà Mỹ đã phân loại là quan trọng, Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất trong số 13 loại khoáng sản, bao gồm cả các nguyên tố đất hiếm cần thiết cho công nghệ năng lượng sạch. Trung Quốc là nguồn cung cấp lớn nhất của 21 loại khoáng sản quan trọng cho Liên minh châu Âu (EU), chẳng hạn như antimon được sử dụng trong pin.

Julian Kettle, Phó chủ tịch cấp cao về kim loại và khai thác tại công ty tư vấn Wood MacKenzie (Scotland), cho biết: “Trong nhà hàng nguyên liệu thô quan trọng, Trung Quốc đang ngồi ăn món tráng miệng và phần còn lại của thế giới đang ngồi trên taxi đọc thực đơn”.

Hàn Quốc, quê hương của các nhà sản xuất chip lớn như Samsung Electronics, là nước tiêu thụ vonfram bình quân đầu người lớn nhất thế giới và phụ thuộc vào Trung Quốc để có 95% kim loại nhập khẩu. Vonfram vốn được đánh giá cao về sức mạnh vô song và khả năng chịu nhiệt của nó.

Theo CRU Group, nhà phân tích hàng hóa có trụ sở tại London (Anh), Trung Quốc kiểm soát hơn 80% nguồn cung vonfram toàn cầu.

Sangdong, thị trấn nhộn nhịp từng có 30.000 cư dân, nay chỉ có 1.000 người, nắm giữ một trong những mỏ vonfram lớn nhất thế giới và có thể sản xuất 10% nguồn cung toàn cầu khi khai trương vào năm tới, theo chủ sở hữu của nó.

Lewis Black, Giám đốc điều hành Almonty Industries (công ty mẹ của Almonty Korea Tungsten Corp) có trụ sở tại Canada, nói với Reuters rằng họ có kế hoạch cung cấp khoảng một nửa sản lượng chế biến vonfram của hoạt động cho thị trường nội địa ở Hàn Quốc như một sự thay thế cho nguồn cung từ Trung Quốc.

"Rất dễ mua từ Trung Quốc và Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc nhưng họ biết rằng đang phụ thuộc quá mức. Bạn phải có một kế hoạch B ngay bây giờ", Lewis Black nói.

Vonfram ở Sangdong, được phát hiện vào năm 1916 trong thời kỳ thuộc địa của Nhật Bản, từng là trụ cột nền kinh tế Hàn Quốc, chiếm 70% thu nhập xuất khẩu của đất nước trong những năm 1960 khi nó được sử dụng phần lớn trong các công cụ cắt kim loại.

Mỏ này đã bị đóng cửa vào năm 1994 do nguồn cung cấp khoáng sản từ Trung Quốc rẻ hơn, điều này khiến nó không khả thi về mặt thương mại, nhưng hiện tại Almonty Industries đặt cược rằng nhu cầu đó và giá sẽ tiếp tục tăng do các cuộc cách mạng kỹ thuật số và xanh cũng như mong muốn ngày càng tăng về đa dạng hóa các nguồn cung cấp của Hàn Quốc.

Theo cơ quan định giá Asian Metal, giá tối thiểu 88,5% của loại paratungsten ở châu Âu - thành phần nguyên liệu quan trọng trong các sản phẩm vonfram - đang giao dịch quanh mức 346 USD/ tấn, tăng hơn 25% so với một năm trước và gần với mức cao nhất trong 5 năm.

Mỏ Sangdong đang được hiện đại hóa, với những đường hầm rộng lớn được đào dưới lòng đất, trong khi nhà máy mài và nghiền vonfram cũng đã bắt đầu hoạt động.

“Chúng ta nên tiếp tục vận hành loại mỏ này để công nghệ mới có thể được chuyển giao cho các thế hệ tiếp theo. Chúng ta đã mất hút trong ngành công nghiệp khai thác trong 30 năm. Nếu chúng ta đánh mất cơ hội này thì sẽ không còn nữa”, theo Kang Dong-hoon, một người quản lý ở Sangdong, nơi tấm biển Niềm tự hào của Hàn Quốc được treo trên tường của văn phòng mỏ.

Almonty Industries đã ký một thỏa thuận kéo dài 15 năm để bán vonfram cho hãng Global Tungsten & Powders (có trụ sở tại bang Pennsylvania, Mỹ), nhà cung cấp cho quân đội Mỹ, sử dụng nhiều loại kim loại này trong các đầu đạn pháo, tên lửa và ăng ten vệ tinh.

Tuy nhiên không có gì đảm bảo thành công lâu dài cho Almonty Industries, tập đoàn khai thác đang đầu tư khoảng 100 triệu USD vào dự án mỏ Sangdong. Các liên doanh như vậy có thể vẫn gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với Trung Quốc và một số chuyên gia trong ngành lo ngại rằng các nước phát triển sẽ không tuân thủ các cam kết đa dạng hóa chuỗi cung ứng với các loại khoáng sản quan trọng.

Hàn Quốc đã thành lập Lực lượng đặc nhiệm các hạng mục chính về an ninh kinh tế sau cuộc khủng hoảng nguồn cung vào tháng 11.2021 khi Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu dung dịch urê, loại mà nhiều phương tiện diesel của Hàn Quốc bắt buộc phải sử dụng để cắt giảm lượng khí thải. Gần 97% urê của Hàn Quốc đến từ Trung Quốc vào thời điểm đó và tình trạng thiếu hụt khiến người mua hoảng loạn tại các trạm chiết nạp trên toàn quốc.

Tổng công ty Tài nguyên và Cải tạo Mỏ Hàn Quốc (KOMIR), cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm về an ninh tài nguyên quốc gia, nói với Reuters rằng họ đã cam kết trợ cấp khoảng 37% chi phí đào hầm của Sangdong và sẽ xem xét hỗ trợ thêm để giảm thiểu bất kỳ thiệt hại nào có thể xảy ra với môi trường.

Tổng thống sắp tới Yoon Seok-yeol đã cam kết vào tháng 1.2022 sẽ giảm sự phụ thuộc về khoáng sản vào "một quốc gia nhất định" và tháng trước đã công bố một chiến lược tài nguyên mới cho phép chính phủ chia sẻ thông tin dự trữ với khu vực tư nhân.

Hàn Quốc không đơn độc khi Mỹ, EU và Nhật Bản đều đã đưa ra hoặc cập nhật các chiến lược cung cấp khoáng sản quan trọng của quốc gia trong 2 năm qua, đặt ra các kế hoạch rộng lớn để đầu tư vào các dòng cung cấp đa dạng hơn để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Chuỗi cung ứng khoáng sản cũng đã trở thành một đặc điểm của các cơ quan đại diện ngoại giao (đại sứ quán, công sứ quán và đại biện quán).

Năm ngoái, Canada và EU đã khởi động quan hệ đối tác chiến lược về nguyên liệu thô để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, trong khi Hàn Quốc gần đây đã ký các thỏa thuận hợp tác với Úc và Indonesia về chuỗi cung ứng khoáng sản.

Henning Gloystein, Giám đốc nguồn năng lượng và khí hậu của công ty tư vấn Eurasia Group (Mỹ), nói: “Ngoại giao chuỗi cung ứng sẽ được nhiều chính phủ ưu tiên trong những năm tới vì việc tiếp cận các nguyên liệu thô quan trọng cho quá trình chuyển đổi kỹ thuật số và xanh đã trở thành ưu tiên hàng đầu”.

Hồi tháng 11.2021, nhà hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc cho biết họ sẽ đẩy mạnh thăm dò các tài nguyên khoáng sản chiến lược bao gồm đất hiếm, vonfram và đồng.

Julian Kettle, Phó chủ tịch cấp cao về kim loại và khai thác tại công ty tư vấn Wood MacKenzie (Scotland), cho biết cần phải đầu tư trên toàn cầu 200 tỉ USD vào công suất khai thác và luyện kim bổ sung để đáp ứng nhu cầu cung cấp khoáng sản quan trọng vào năm 2030, gấp 10 lần so với cam kết hiện tại.

Tuy nhiên, các dự án đã vấp phải sự phản đối từ các cộng đồng không muốn có mỏ hoặc lò luyện gần nhà của họ.

Ví dụ, vào tháng 1.2022, áp lực từ các nhà môi trường đã khiến Serbia thu hồi giấy phép khai thác lithium của Rio Tinto (công ty đa quốc gia Anh-Úc, khai thác và kim loại lớn thứ hai thế giới), trong khi chính quyền của Tổng thống Mỹ - Joe Biden hủy bỏ hai hợp đồng thuê mỏ đồng và niken của Antofagasta Plc (công ty đa quốc gia của Chile) ở bang Minnesota.

Ở Sangdong, một số cư dân nghi ngờ rằng mỏ này sẽ cải thiện cuộc sống của họ.

"Nhiều người trong chúng tôi ở thị trấn này không tin rằng mỏ sẽ thực sự quay trở lại. Khu mỏ không cần nhiều người như trước, vì mọi thứ đều do máy móc đảm nhiệm", theo Kim Kwang-gil, cụ ông 75 tuổi trong nhiều thập kỷ sống nhờ vonfram thu được từ một con suối chảy xuống từ mỏ khi nó hoạt động.

Sơn Vân