Trung Quốc chưa mua đủ hàng Mỹ theo thỏa thuận

Tính đến cuối tháng 11, Trung Quốc mua chưa tới 59% lượng hàng Mỹ theo thỏa thuận giai đoạn 1. Nỗ lực cân bằng cán cân thương mại thất bại vì gia tăng ở chiều nhập khẩu bị lấn át bởi gia tăng ở chiều xuất khẩu do đại dịch COVID-19, Trung Quốc chắc chắn có thặng dư thương mại lớn với Mỹ trong năm nay (trong 11 tháng đã đạt 358 tỉ USD).

Phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong ngày 23.12 tuyên bố: “Kể từ khi thỏa thuận có hiệu lực, Trung Quốc đã nỗ lực vượt qua nhiều tác động tiêu cực mà dịch bệnh, suy thoái kinh tế toàn cầu, tắc nghẽn chuỗi cung ứng mang lại, thúc đẩy hai bên cùng thực hiện thỏa thuận. Chúng tôi mong Mỹ có thể tạo môi trường và điều kiện tốt cho hai bên mở rộng hợp tác thương mại”.

Thỏa thuận giai đoạn 1 ký vào tháng 1.2020 nói rõ Trung Quốc phải thực hiện cam kết mua ít nhất 200 tỉ USD hàng hóa (nông sản, năng lượng, sản phẩm chế tạo) cùng dịch vụ Mỹ trong vòng 2 năm. Khả năng Trung Quốc thực hiện được cam kết luôn bị hoài nghi, gián đoạn thương mại toàn cầu bởi COVID-19 càng khiến tình hình thêm trầm trọng. Mức thuế hai bên áp đặt trước đó vẫn còn khiến hàng hóa trở nên đắt đỏ hơn.

Cựu Tổng thống Donald Trump từng dọa hủy thỏa thuận nếu Trung Quốc không làm đúng cam kết - động thái tạo điều kiện khôi phục thuế quan cũ và áp đặt thêm thuế mới. Hiện chưa rõ Tổng thống Joe Biden sẽ xử trí ra sao khi thỏa thuận sắp hết hạn.

Hai bên đều nói đang tiếp tục đàm phán về thỏa thuận. Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai vào tháng 10 từng đảm bảo Washington sẽ hối thúc Trung Quốc thực hiện những gì đã hứa. Tuy nhiên, Mỹ - Trung lại chẳng nhắc gì đến thương mại sau khi hai nhà lãnh đạo hội đàm trực tuyến tháng trước.

Nếu không có thỏa thuận mới, không rõ hoạt động mua nông sản, năng lượng, sản phẩm chế tạo Mỹ của Trung Quốc trong năm 2022 sẽ ra sao.