Ông Biden tuyên bố tuân thủ nguyên tắc ‘một Trung Quốc’?

“Tôi đã trò chuyện với Chủ tịch Tập về Đài Loan. Chúng tôi nhất trí sẽ tuân thủ thỏa thuận Đài Loan, chúng tôi cũng nói rõ rằng tôi không nghĩ ông ấy nên làm gì khác ngoài tuân theo thỏa thuận”, Tổng thống Biden phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng.

Thỏa thuận mà Tổng thống Biden đề cập dường như chính là nguyên tắc “một Trung Quốc” (chỉ công nhận Trung Quốc) và Đạo luật quan hệ Đài Loan (chỉ thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Trung Quốc dựa trên kỳ vọng tương lai của Đài Loan sẽ được định đoạt bằng biện pháp hòa bình).

Phát ngôn trên được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Đài Loan với Trung Quốc đang leo thang. Phía Bắc Kinh thời gian qua liên tục triển khai lượng lớn máy bay quân sự xâm nhập vùng trời của hòn đảo tự trị, phía Đài Bắc tuyên bố quyết không cúi đầu trước sức ép.

Trung Quốc lâu nay luôn xem Đài Loan là phần lãnh thổ không thể tách rời, sẽ có ngày thống nhất. Đài Loan dưới thời nhà lãnh đạo Thái Anh Văn lại theo đuổi độc lập bất chấp đại lục không ngừng gây sức ép.

Mặc dù không còn quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng Mỹ vẫn duy trì quan hệ thương mại, văn hóa với vùng lãnh thổ này theo Đạo luật quan hệ Đài Loan năm 1979. Quy định trong đạo luật cũng cho phép Washington năm qua cung cấp vũ khí để giúp hòn đảo tự trị duy trì năng lực phòng vệ.

Đạo luật không đảm bảo Mỹ sẽ can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, nhưng cũng không nêu rõ là Washington sẽ không làm vậy. Đây được coi là chính sách “mơ hồ chiến lược” giúp ổn định quan hệ xuyên eo biển Đài Loan.

Trước sức ép không ngừng từ Trung Quốc, Washington không ít lần lên tiếng. Bộ Ngoại giao Mỹ vừa chỉ trích Trung Quốc: “Mỹ rất lo ngại về hoạt động quân sự khiêu khích mà Trung Quốc thực hiện gần Đài Loan. Hoạt động gây mất ổn định, đem đến nguy cơ tính toán sai lầm, phá hoại hòa bình và ổn định khu vực”.