Giáo dục giới tính: Campuchia đi trước Việt Nam 1 bước?

Trong những ngày cuối năm, dư luận xôn xao chuyện nữ sinh lớp 8 nghi có thai với một nam sinh lớp 7 cùng trường.

Từ cuối tháng 6.2020, nữ sinh lớp 8 (14 tuổi) đang ở nhà thì một nam sinh học lớp 7 (13 tuổi) cùng trường ghé nhà chơi. Giữa nữ sinh và nam sinh này có quan hệ tình dục. Và sau đó, tiếp tục có quan hệ thêm nhiều lần. Và hiện nữ sinh đang mang thai 27 tuần tuổi.

Đây là nỗi lo cho các bậc phụ huynh đang có con khi các bé hiện giờ phát triển sinh lý quá nhanh so với kiến thức được trang bị. Vấn đề giáo dục giới tính lại một lần nữa được gióng lên cảnh báo. Liệu nền giáo dục chúng ta đã làm đủ chưa cho các học sinh? Phải chăng giáo dục giới tính là vấn đề riêng của Việt Nam hay là của khu vực, của chấu Á – nơi mà vấn đề giáo dục giới tính vẫn bị xem là kiêng kỵ ở cả gia đình lẫn nhà trường. Hãy thử cùng Một Thế Giới tìm hiểu vấn đề này ở các quốc gia xung quanh.

Giáo dục giới tính Campuchia: Đi trước Việt Nam 1 bước?
Cuối năm 2020, chuyên gia giao dục Meak Mealeatey đã có bài viết trên Diễn đàn Giáo dục Campuchia và cho thấy thực trạng về công tác giáo dục giới tính của quốc gia này. Có vẻ Campuchia đi trước chúng ta 1 bước.

Một số người tin rằng giáo dục giới tính khuyến khích thanh thiếu niên quan hệ tình dục. Nhiều bậc cha mẹ sợ rằng việc nói chuyện về tình dục với con cái của họ có thể khơi gọi chúng ham muốn quan hệ tình dục.

Không có gì phải giấu giếm cả, thanh thiếu niên muốn quan hệ tình dục do sự thay đổi hormone của họ. Chúng ta có thể biết rằng nếu thanh thiếu niên muốn quan hệ tình dục, họ có thể làm điều đó ngay cả khi chúng ta cố gắng ngăn cản họ.

Theo Buckmelter, (2020), sức khỏe tình dục là rất quan trọng và tất cả mọi người, đặc biệt là thanh thiếu niên, nên biết về nó. Khi trưởng thành, các em phải đối mặt với những quyết định quan trọng liên quan đến mối quan hệ, tình dục và hành vi tình dục. Quyết định của các em có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hạnh phúc trong suốt phần đời còn lại.

Do đó, giáo dục giới tính không nên bị cấm đoán, nhưng cần được giảng dạy, thảo luận và có thể được đào tạo một cách cởi mở để giới trẻ quyết định tốt hơn khi các em tham gia vào quan hệ tình dục.

Người Campuchia hiểu gì về giáo dục giới tính?
Giáo dục giới tính không phải là học cách quan hệ tình dục như mọi người vẫn nghĩ. Trên thực tế, đó là việc giúp mọi người hiểu về sự phát triển thể chất, kỹ năng và động lực của con người để đưa ra quyết định lành mạnh về các vấn đề liên quan đến tình.

Nó cho phép chúng ta hiểu quyền tự bảo vệ mình khỏi vi phạm tình dục và lạm dụng tình dục. Hơn nữa, kiến thức về tình dục sẽ giúp mọi người ở mọi giới tính kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn, thay vì kích động cưỡng hiếp hoặc các hoạt động tình dục mà không được sự đồng ý của bạn tình.

Tuy nhiên, giáo dục giới tính không chỉ dành cho người lớn mà mọi người ở mọi lứa tuổi, giới tính, đặc biệt là học sinh trung học phổ thông và phụ nữ phải tiếp thu vì họ thường được coi là nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Một buổi nói chuyện về chuyên đề chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên tại Việt Nam-Ảnh: P.V

Tác động của giáo dục giới tính hạn chế
Hiện nay, giáo dục giới tính ở Campuchia vẫn còn nhiều hạn chế (Khmer Times, 2015). Mặc dù nó đã được đưa vào chương trình giảng dạy ở trường nhưng một số giáo viên không dạy nó một cách cặn kẽ do sợ xấu hổ hoặc cho rằng thảo luận về giới tính trong lớp là không phù hợp.

Một cuộc khảo sát với 5.000 học sinh Campuchia ở độ tuổi 15 của Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy khoảng 35% học sinh cho biết sức khỏe của các em không được tốt cho lắm.

Cuộc khảo sát cũng chỉ ra rằng trẻ em gái có vấn đề sức khỏe cao hơn trẻ em trai. Hơn nữa, người ta thấy rằng khoảng 5 đến 7% tham gia khảo sát đã từng bị quấy rối tình dục từ các bạn học, giáo viên hoặc nhân viên trường học của họ. Báo cáo cho rằng vấn đề này là do các định nghĩa về quấy rối tình dục được hiểu hoặc hạn hẹp.
Tình dục vẫn được coi là một chủ đề cấm kỵ và nhiều giáo viên không thoải mái khi nói về nó. Do đó, nhiều vấn đề như quấy rối tình dục, cưỡng hiếp, huýt sáo hoặc gọi mèo, nhìn chằm chằm theo cách phản cảm (tức là nhìn chằm chằm vào ngực phụ nữ hoặc mông đàn ông) đã xảy ra, ảnh hưởng đến văn hóa và xã hội của người Khmer. Một trong những lý do chính là do thiếu giáo dục giới tính đầy đủ cả trong và ngoài trường học.

Theo một báo cáo mới về Sức khỏe tình dục và sinh sản của vị thành niên và thanh niên ở Campuchia của Bộ Kế hoạch (UNFPA Campuchia, 2016), ngày càng nhiều thanh thiếu niên Campuchia từ 15-24 tuổi hoạt động tình dục trước hôn nhân. Tuy nhiên, quan hệ tình dục trước hôn nhân bị coi là điều cấm kỵ ở Campuchia. Theo nghiên cứu, tỷ lệ thanh thiếu niên quan hệ tình dục trước hôn nhân tăng từ 0,2% năm 2000 lên 1,1% năm 2014.

Người ta cũng thấy rằng phụ nữ có xu hướng đối mặt với nhiều áp lực xã hội hơn nam giới nếu họ quan hệ tình dục trước hôn nhân. Ngoài ra, ngày càng có nhiều lo ngại về hành vi của họ đối với thực hành tình dục an toàn và sử dụng biện pháp tránh thai. Không nghi ngờ gì nữa, khi trẻ không được học về sức khỏe sinh sản, trẻ có thể có nguy cơ mang thai ở tuổi vị thành niên cao hơn. Mặt khác, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các quốc gia có chương trình giáo dục giới tính toàn diện có tỷ lệ mang thai ở tuổi vị thành niên thấp hơn.

Tầm quan trọng của giáo dục giới tính
Một nghiên cứu của LHQ (2015) đã chỉ ra rằng giáo dục giới tính toàn diện giúp thanh thiếu niên có những quyết định sáng suốt trong đời sống tình dục của họ. Điều này cho thấy rằng giáo dục và thảo luận về giới tính không chỉ giúp ngăn chặn thanh thiếu niên quan hệ tình dục khi còn nhỏ mà còn cung cấp cho các em sự an toàn về sức khỏe khi chọn quan hệ tình dục. Như Sellgren (2017) đã lập luận, “Giáo dục chất lượng cao về tình dục và các mối quan hệ là một phần quan trọng trong việc chuẩn bị cho những người trẻ tuổi thành công trong cuộc sống trưởng thành”.

Nhìn chung, học sinh được giáo dục giới tính chính thức trong trường học có nhiều khả năng thể hiện một loạt các hành vi lành mạnh hơn trong lần quan hệ đầu tiên so với những học sinh không được giáo dục giới tính. Học sinh được giáo dục về giới tính thường sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp tránh thai khác trong lần quan hệ đầu tiên; họ cũng có những người bạn đời lành mạnh hơn.
Đôi khi, người ta đã chứng minh nhiều lần rằng giáo dục giới tính không khuyến khích thanh thiếu niên quan hệ tình dục, nhưng nó lại hoàn toàn ngược lại. Vì vậy, việc dạy nó trong trường học là thực sự quan trọng. Chương trình giáo dục giới tính được lên kế hoạch cẩn thận có thể giúp thanh thiếu niên tự tin trả lời những câu hỏi hóc búa.

Bên cạnh đó, nếu trường học dạy học sinh về tình dục thì có thể tránh được việc mang thai ngoài ý muốn. Học sinh cần biết rằng nói không cũng không sao vì đó là lựa chọn cá nhân. Các em cần phải hiểu rõ hậu quả của việc quan hệ tình dục không an toàn hoặc trước khi trưởng thành.
Hơn nữa, học sinh cần hiểu rõ hơn về sức khỏe thể chất của mình, thực hành tình dục an toàn có thể giúp các em tránh lây nhiễm AIDS hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Thiếu giáo dục giới tính mang đến nhiều hệ luỵ-Ảnh: P.V

Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao Campuchia nhận định, người Campuchia không thích nói chuyện công khai về tình dục. Đó là lý do tại sao các tổ chức phi chính phủ đôi khi gặp khó khăn trong việc giảng dạy sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên vì những điều cấm kỵ về văn hóa và rào cản giới tính. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao Campuchia đã quyết định cho phép học sinh từ 13 tuổi trở lên được giáo dục giới tính từ năm 2020.

Hơn nữa, Bộ Giáo dục sẽ triển khai một chương trình giáo dục sức khỏe toàn diện hơn cho học sinh bắt đầu từ năm 2022 để cung cấp thông tin khoa học cập nhật về sức khỏe, bao gồm các vấn đề sức khỏe tinh thần và tình dục.

Do đó, chương trình giảng dạy mới sẽ được giảng dạy tại trường mỗi tuần một lần trong một giờ tập trung vào các vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Điều này sẽ đảm bảo rằng học sinh hiểu rõ hơn về những vấn đề này và giúp họ tránh được những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe trong khi giải quyết các vấn đề như quấy rối tình dục.

Kết luận
Thanh thiếu niên có quyền được sống lành mạnh. Khi trưởng thành, họ sẽ ngày càng làm chủ nhiều hơn cuộc sống của mình. Vì vậy, họ cần phải có những kiến thức cần thiết về những điều quan trọng đối với bản thân, gồm cả kiến thức về tình dục, để họ có thể tự mình đưa ra những quyết định quan trọng trong cuộc đời.

Do đó, giáo dục giới tính nên được cung cấp cho tất cả các lớp với thông tin phù hợp với sự phát triển và nền tảng văn hóa của học sinh. Bài học phải bao gồm thông tin về tuổi dậy thì, sinh sản, tránh thai và sử dụng bao cao su, quan hệ, phòng chống bạo lực tình dục, bản chất giới và xu hướng tình dục.

Hơn nữa, các bài học cần được giảng dạy bởi các giáo viên đã qua đào tạo, được cập nhật thông tin về những gì hiệu quả nhất để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Để tôn trọng quyền của thanh thiếu niên, điều quan trọng là chỉ dạy họ thông tin chính xác và trung thực về tình dục.
Với tầm quan trọng của giáo dục giới tính, chính phủ và các tổ chức giáo dục cần nghiêm túc xem xét việc mở rộng giáo dục giới tính cho tất cả học sinh Campuchia, đặc biệt là học sinh trung học.

Trong khi đó, cha mẹ không nên là người duy nhất phải chịu trách nhiệm hoặc bị đổ lỗi khi con em họ có quan hệ tình dục trước khi học hết cấp ba hoặc trước khi kết hôn.

Đương nhiên, không thể ngừng ngay lập tức việc quan hệ tình dục ở giới trẻ, nhưng chúng ta có thể nỗ lực hơn nữa để giảm thiểu tỷ lệ quan hệ tình dục ở lứa tuổi thiếu niên cũng như đảm bảo an toàn sức khỏe và rủi ro thấp cho thiếu niên tham gia hoạt động tình dục.
Một cách để đạt được những mục tiêu này là phải cung cấp giáo dục giới tính đầy đủ và hiệu quả.

Tú Viên