Phát hiện quần thể cá voi xanh mới ở phía tây Ấn Độ Dương

Cá voi xanh là loài động vật lớn nhất từng sống trên hành tinh và được tìm thấy trên tất cả các đại dương. Chúng nổi tiếng với “tiếng hát” có âm vực rất thấp, dễ nhận biết và thuận tiện cho việc nghiên cứu. Mỗi quần thể cá voi đều có bài hát độc đáo của riêng chúng.

Trong một bài báo được xuất bản gần đây trên tạp chí Endangered Species Research, các nhà nghiên cứu cho biết đã phát hiện một bài hát mới của cá voi xanh, có thể nghe từ bờ biển Oman đến quần đảo Chagos ở trung tâm Ấn Độ Dương và xa về phía nam tới Madagascar ở tây nam Ấn Độ Dương.

Tiến sĩ Salvatore Cerchio, giám đốc chương trình Cetacean của Quỹ Bảo tồn thủy sinh châu Phi, đã phân tích các đoạn ghi âm của cá voi từ ba địa điểm ở tây Ấn Độ Dương. Ông đã thu được bài hát mới lần đầu tiên vào năm 2017 trong quá trình nghiên cứu cá voi Omura ở ngoài khơi Madagascar. Ông nhận ra đó là một bài hát của cá voi xanh chưa từng được mô tả.

Cerchio cũng làm việc với một nhóm các nhà khoa học thu thập các bản ghi âm của cá voi ngoài khơi bờ biển Oman thuộc biển Ả Rập. Đây là một phần của nỗ lực nghiên cứu loài cá voi lưng gù ở biển Ả Rập có nguy cơ tuyệt chủng.

Trong khi phân tích dữ liệu âm thanh từ biển Oman, họ đã nhận ra một bài hát bất thường. Bài hát mới của cá voi xanh được ghi lại ở ngoài khơi Oman xuất hiện phổ biến hơn ở Madagascar. Các nhà nghiên cứu nói rằng có thể họ đã tìm thấy một quần thể cá voi xanh chưa từng được công bố trước đây ở phía tây Ấn Độ Dương.

Cerchio nói: “Dữ liệu âm thanh mới là hoàn toàn độc nhất, chưa từng được mô tả trước đây. Các bài hát của cá voi xanh được nghiên cứu rất chi tiết và dựa trên sự khác biệt của chúng, nhiều quần thể mới đã được xác định trên toàn cầu”.

Năm 2018, nhóm nghiên cứu đã báo cáo phát hiện của họ cho Ủy ban Cá voi quốc tế (IWC), nơi đang đánh giá tình trạng của quần thể cá voi xanh ở Ấn Độ Dương. Phát hiện này đã tạo ra khá nhiều hứng khởi, đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi mới về sự di chuyển và cấu trúc quần thể cá voi xanh ở Ấn Độ Dương.

Hai nhà khoa học Emmanuelle Leroy và Tracey Rogers thuộc Đại học New South Wales, Australia, cũng đang tiến hành nghiên cứu âm học về cá voi xanh ở Ấn Độ Dương. Khi đọc báo cáo của IWC về bài hát mới, Leroy nhận ra rằng họ cũng đã thu âm bài hát tương tự ở quần đảo Chagos ở trung tâm Ấn Độ Dương.

“Ngay sau khi thực hiện báo cáo đầu tiên tại IWC, tôi nhận được email từ Leroy nói rằng họ có bản thu âm bài hát của cá voi xanh ở Chagos. Thật khó tin khi nghĩ rằng có một quần thể cá voi xanh cư trú ở Ấn Độ Dương mà không ai chú ý đến cho tới năm 2017”, Cerchio chia sẻ thêm.

Phân tích dữ liệu tại ba địa điểm Oman, Chagos và Madagascar cho thấy quần thể cá voi xanh mới dành phần lớn thời gian ở Tây Ấn Độ Dương và vùng biển Ả Rập. Từ lâu, giới nghiên cứu đã công nhận về một quần thể cá voi xanh duy nhất cư trú ở bắc Ấn Độ Dương. Họ cũng cho rằng cá voi ở biển Ả Rập thuộc cùng một quần thể đã được nghiên cứu ở ngoài khơi Sri Lanka và trải dài đến trung tâm Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, các bài hát mới phát hiện lại kể một câu chuyện khác.

Nhà nghiên cứu Andrew Willson, người dẫn đầu việc triển khai, cho biết: “Trước khi có những bản ghi âm của cá voi ở ngoài khơi Oman, chúng tôi không có dữ liệu âm thanh nào từ biển Ả Rập và do đó danh tính của quần thể cá voi xanh đó ban đầu chỉ là phỏng đoán. Công việc của chúng tôi cho thấy rằng còn rất nhiều điều để tìm hiểu về loài động vật này. Đây là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hàng loạt các mối đe dọa đối với cá voi liên quan đến việc mở rộng các ngành công nghiệp hàng hải trong khu vực”.

Cá voi xanh bị săn đuổi đến mức gần như tuyệt chủng trong thế kỷ 20. Các quần thể chỉ bắt đầu phục hồi rất chậm trong vài thập kỷ qua sau lệnh cấm đánh bắt cá voi thương mại trên toàn cầu. Biển Ả Rập là mục tiêu của hoạt động săn bắt cá voi trái phép của Liên Xô vào những năm 1960, một hoạt động gần như xóa sổ những quần thể nhỏ của cá voi lưng gù, cá voi xanh, cá nhà táng và cá voi Bryde.

Một số nhà nghiên cứu coi cả cá voi xanh bắc Ấn Độ Dương và cá voi lưng gù ở biển Ả Rập bao gồm các loài phụ độc đáo, không chỉ đơn giản là quần thể. Điều này khiến chúng trở nên đặc biệt và quan trọng đối với đa dạng sinh học.

Suaad Al Harthi, giám đốc điều hành của Hiệp hội Môi trường Oman cho biết: “Trong 20 năm, chúng tôi đã tập trung nghiên cứu loài cá voi lưng gù ở biển Ả Rập có nguy cơ tuyệt chủng cao. Chúng tôi tin rằng chỉ còn khoảng 100 con ở ngoài khơi bờ biển Oman. Bây giờ, chúng tôi mới bắt đầu tìm hiểu thêm về một quần thể cá voi xanh khác cũng đặc biệt không kém và có khả năng bị tuyệt chủng”.

Long Hải