Phát hiện mối liên hệ giữa mùi hương và ký ức

Theo Nature Communications, các nhà khoa học Canada đã khám phá được cách thức bộ não hình thành những kỷ niệm sống động, bao gồm cả mùi hương và các liên tưởng gắn liền với mùi hương.

Các ký ức được hình thành trong quá trình tương tác giữa vùng hippocampus và hạt nhân khứu giác trước (anterior olfactory nucleus) nằm ở vùng não trước. Được biết, hippocampus củng cố ký ức (chuyển ký ức từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn) và bảo đảm ghi nhớ không gian (lưu trữ thông tin quan trọng để định hướng). Đến lượt mình, hạt nhân khứu giác trước đóng vai trò quan trọng đối với việc cảm nhận mùi hương.

Các nhà khoa học đã cố gắng nghiên cứu mối liên hệ giữa ký ức và mùi ở loài gặm nhấm. Chuột luôn cẩn thận khi đánh hơi thấy mùi lạ và gần như không chú ý đến những mùi vị đã biết. Khi chuột đã quên một mùi nhất định, nó lại bắt đầu quan tâm đến mùi đó. Các nhà khoa học đã thả chuột vào những lồng, nơi có những chiếc hộp chứa nhiều hương vị khác nhau (mùi tỏi, chuối, cà phê và các sản phẩm khác).Trước tiên, những con chuột được thả vào một chiếc lồng với hai hộp chứa các mùi khác nhau, rồi sau đó lại thả vào một cái lồng với hai mẫu mùi giống hệt nhau. Những con chuột đã bị ngắt các con đường thần kinh kết nối hạt nhân khứu giác trước (anterior olfactory nucleus)và vùng hippocampus đều ngửi đi ngửi lại cả hai mùi trùng lặp trong một lúc lâu. Điều đó có nghĩa là chúng không nhớ được mẫu mùi đầu tiên. Nhóm chuột đối chứng không chú ý nhiều đến mẫu thứ hai.

Trong giai đoạn tiếp theo của thí nghiệm, những con chuột bị thu hút không chỉ bởi sự mới lạ của mùi, mà còn bởi vị trí thay đổi của một trong những chiếc hộp hoặc bởi trật tự bố trí mới của dãy hộp trong lồng. Trong trường hợp này, những con chuột với các kết nối não bị tổn thương tiếp tục tảng lờ sự khác biệt giữa cách bố trí mới và cách bố trí cũ.

Bằng cách đó, các nhà khoa học Canada đã phát hiện ra các kết nốithần kinh bảo đảm mối liên hệ giữa các loại mùi hương và ký ức. Họ khẳng định kết quả của công trình nghiên cứu sẽ được sử dụng để chẩn đoán bệnh Alzheimer ở giai đoạn đầu khi hạt nhân khứu giác trước (anterior olfactory nucleus)thường bị tổn thương sớm trong trường hợp mắc bệnh Alzheimer.

Vũ Trung Hương