Cần thận trọng với sữa đậu nành và sữa bắp siêu rẻ

“Công nghệ” sản xuất sữa siêu rẻ

Anh V.Q., người có thâm niên nhiều năm chuyên cung ứng hóa chất từ TP.HCM về các tỉnh miền Tây Nam Bộ, cho biết hầu như tuần nào gia đình anh cũng tự nấu sữa đậu nành, đậu xanh để sử dụng.

Theo lời Q., hiện nay các loại sữa đậu nành, đậu xanh, sữa bắp bày bán rong trước cổng các trường học, lề đường có giá rẻ đến mức khó tin: 1 lít sữa đậu nành giá 5.000 đồng, sữa đậu xanh và sữa bắp giá 8.000 đồng/lít.

“Theo kinh nghiệm của gia đình tui, nếu nấu sữa thật sự bằng nguyên liệu đậu, bắp thì không thể nào có giá bán cực kỳ rẻ như vậy. Chỉ riêng sữa đậu nành, hiện nay mua 1 kg đậu nguyên liệu giá 35.000 - 40.000 đồng, 1 kg đường cát trắng giá 18.000 - 20.000 đồng, chỉ nấu được 10 lít sữa. Nếu tính luôn tiền công ngâm, ủ đậu, tiền điện chạy máy xay khoảng 10.000 đồng, thì giá thành của 10 lít sữa khoảng 70.000 đồng. Vậy mà người sản xuất chỉ bán ra thị trường giá 5.000 đồng/lít để chịu lỗ 2.000 đồng/lít hay sao?”, Q. tính toán.

Vì vậy, theo anh Q., để có được sản phẩm sữa đậu nành giá rẻ thì người làm sữa đậu nành chỉ có cách sử dụng nguyên liệu là các loại bột sữa và hương liệu, đường hóa học. Hiện tại, ngoài khu vực chợ Kim Biên (quận 5, TP.HCM) là nơi cung cấp các loại hóa chất thì hầu như bất cứ cửa hàng kinh doanh hóa chất nào ở các tỉnh cũng có bán các loại nguyên liệu để sản xuất sữa đậu nành, đậu xanh, sữa bắp.

Q. cho biết, ngoài các loại sữa bột (chủ yếu là của Trung Quốc, mỗi bao 50 kg và không hề có nhãn mác, địa chỉ sản xuất, thành phần dinh dưỡng) có giá 60.000 đồng/kg, hiện nay trên thị trường đã xuất hiện 1 loại nguyên liệu có tên “bột sữa hóa chất” được những người sản xuất sữa đậu nành, đậu xanh, sữa bắp rất ưa chuộng. Sản phẩm “bột sữa hóa chất” này có màu trắng ngà, được người bán giới thiệu là hàng nhập khẩu nhưng không có nhãn mác, xuất xứ rõ ràng, giá bán từ 50.000 - 55.000 đồng/kg.

“Đem 1 kg 'bột sữa hóa chất'này pha với nước, cho thêm vài giọt hương đậu nành (có giá 150.000 đồng/lít), vài muỗng đường hóa học thì chưa đầy 20 phút sau đã có được mẻ sữa đậu nành 50 lít, lãi ròng gần 200.000 đồng/mẻ mà khỏi mất công ngâm đậu rồi xay, lọc, nấu… tốn nhiều công sức.

Các loại sữa đậu xanh, sữa bắp giá rẻ cũng sản xuất theo công thức này, chỉ khác ở chỗ sau khi có mẻ sữa nguyên chất màu trắng đục thì họ thêm hương liệu tạo mùi bắp, mùi đậu xanh và màu sắc cho phù hợp”, anh Q. kể.

Hàng rong trước cổng các trường học là nơi tiêu thụ chủ yếu các loại sữa đậu nành, đậu xanh, sữa bắp… siêu rẻ

Theo anh Q., với công thức này thì mỗi ngày 1 người có thể sản xuất hàng trăm lít sữa cung ứng cho thị trường. Nhưng như vậy chưa đủ, người ta còn muốn kiếm lời nhiều hơn bằng cách pha nhiều nước rồi cho thêm bột gạo vào để sản phẩm không bị quá loãng. “Nhưng người làm sữa bằng hóa chất sử dụng nguồn nước gì để pha sữa, có bảo đảm sạch và an toàn hay không thì… chỉ có ông trời mới biết!”, Q. nói.

Uống càng nhiều càng thiệt thân

Có điều kỳ lạ là lâu nay các loại sữa đậu xanh, đậu nành, sữa bắp giá rẻ bày bán đầy đường, công khai nhưng hầu như không ai bị các cơ quan hữu trách “hỏi thăm sức khỏe”, nên hàng ngày vẫn vô tư đầu độc sức khỏengười tiêu dùng.

Mộtbác sĩ ở Tiền Giang khẳng định, các loại sữa đậu nành, đậu xanh, sữa bắp… sản xuất bằng hóa chất hoàn toàn không có giá trị dinh dưỡng cho cơ thể và nếu người tiêu dùng ham rẻ, thường xuyên sử dụng thì về lâu dài cơ thể hấp thụ các loại hóa chất độc hại này sẽ dẫn đến các chứng bệnh nguy hiểm, mà nguy cơ mắc các chứng ung thư là rất cao.

“Cách tốt nhất là người tiêu dùng nên tự mua các loại nguyên liệu về nấu sữa để sử dụng, bảo đảm an toàn cho sức khỏe. Nếu không có thời gian tự nấu sữa mà phải mua bên ngoài thì hết sức cẩn trọng khi chọn sản phẩm, đặc biệt cảnh giác với những sản phẩm giá rẻ đến khó tin, không rõ nguồn gốc xuất xứ”, vị bác sĩ này khuyến cáo.

Cách nhận biết sữa an toàn

Với kinh nghiệm “tự nấu sữa tại gia để sử dụng”, anh Q. đưa ra những cách có thể phân biệt được sữa nấu từ các nguyên liệu an toàn và sữa làm bằng hóa chất.“Sữa đậu nành nấu thủ công có màu sắc trắng ngà giống màu hạt đậu, trong khi sữa đậu nành làm bằng hóa chất có màu trắng kem đục, nhìn rất bắt mắt.

Hạt đậu nành xay không hòa lẫn hoàn toàn với nước nên nhìn sữa sẽ có màu hơi trong, còn sữa đậu nành pha bằng bột hóa chất sẽ có màu trắng đục như nước vo gạo. Khi uống vào miệng, sữa đậu nành thật ít béo, có vị thơm nhẹ của hạt đậu. Trong khi sữa đậu nành hóa chất sử dụng nhiều bột béo để pha vào nên có vị béo đậm đặc”, Q. kể.

Anh Q. cho biết thêm, sữa đậu nành thật có mùi thơm nhẹ nhưng vị không đắng; trong khi sữa đậu nành hóa chất lúc mới uống vào nghe có vị ngọt béo nhưng sau đó có hậu rất đắng. Mộtchi tiết cần lưu ý là sữa đậu nành thậtthường xuất hiện hiện tượng lắng cặn bột xác đậu sau khoảng 10 - 15 phút sau khi nguội và có váng sữa nổi lên. Trong khi đó sữa đậu nành hóa chất không hề xuất hiện hiện tượng này.

“Phương pháp nhận biết sữa đậu nành chính hiệu đơn giản nhất là khi lắc lên sữa sẽ sủi bọt, trong khi sữa đậu nành hóa chất sẽ không có bọt. Sữa đậu nành nguyên chất có thời gian bảo quản rất ngắn, không quá 24 giờ là sẽ bị lên men, có vị chua và thiu, cho dù có để trong tủ lạnh. Nhưng với sữa làm bằng các loại hóa chất thì để ở điều kiện bình thường 2 - 3 ngày cũng không bị hư hỏng, nếu cho vào tủ lạnh thì chẳng biết chừng nào mới bị chua, hư”, Q. khẳng định.

Hùng Anh