Phóng sinh trong lễ Vu Lan là đúng hay sai?

Phóng sinh hay sát sinh

Lễ Xá tội vong nhân – còn được gọi là Vu Lan đang đến rất gần. Trong những ngày này, Phật tử nô nức đến chùa cầu an, ăn chay, phóng sinh, … để cầu phúc cho cha mẹ, gia đình. Ăn chay, phóng sinh là những cách nuôi dưỡng lòng từ bi của đạo Phật, nhưng trên thực tế, nhu cầu phóng sinh lại tiếp tay cho nhiều người trở thành kẻ sát sinh.

Để phục vụ nhu cầu phóng sinh, các quầy nhang đèn cũng kê thêm lồng chim cá để bán

Tại một điểm bán chim phóng sinh, chúng tôi quan sát thấy người bán đang kín đáo bắt những con chim đã chết cho vào bọc ny lông màu đen rồi đem vứt sọt rác. Trong sân chùa, nhiều người mang những lồng chim phóng sinh vào khấn vái rồi mở cửa lồng cho chim bay. Thế nhưng chỉ đập cánh được vài cái, đám chim tội nghiệp lại sà xuống sân chùa. Có con yếu đến mức không kịp phản ứng, bị người đến viếng chùa vô tình đạp chết.

Chim thả ra không bay nổi mà nằm tại sân chùa

Cảnh tượng giam cầm, chết chóc của những sinh vật nhỏ bé cứ nhan nhản trước cổng chùa quả khiến người ta không khỏi xót xa.

Theo quan sát, những người bán chim phóng sinh, không ngần ngại cắt bớt lông cánh của chim, để chúng không bay được xa rồi bắt về bán tiếp. Hay đơn giản hơn là chỉ cần đánh thuốc vào thức ăn của chim, khiến chúng lờ đờ, không còn nhanh nhạy để dễ dàng bắt lại.

Tại chùa Ngọc Hoàng, quận 1, TP.HCM chúng tôi cũng bắt gặp những cảnh tượng tương tự. Ban quản lý chùa Ngọc Hoàng cho biết, họ không hề khuyến khích việc phóng sinh. Tuy nhiên, khách thập phương cứ tự ý mang cá, ba ba rồi phóng sinh vào hồ nước tại chùa. Việc làm này gây ô nhiễm nguồn nước, dẫn đến hoàn cảnh rất trớ trêu là, cá tuy được phóng sinh nhưng lại chết hàng loạt, phơi bụng trắng hếu trong hồ…

Vào những mùa lễ lớn như rằm tháng Giêng, Phật Đản, Vu Lan, … nhu cầu phóng sinh lại tăng thêm, khiến chim cá – những con vật vô hại lại bị hành hạ, sát hại nhiều hơn. Tuy chẳng pháp luật nào cấm chuyện bán chim cá phóng sinh, nhưng xét về giáo lý đạo Phật thì đây không những là tội của những người buôn bán, mà còn là tội của người có nhu cầu phóng sinh nhưng không thấu đáo lý lẽ nhà Phật.

Phóng sinh thế nào cho đúng

Khảo sát ý kiến các bạn trẻ, hầu hết đều cho rằng việc phóng sinh theo kiểu mua “chim cá phóng sinh” bán sẵn là hoàn toàn trái với tự nhiên.

Cá được phóng sinh lại phơi bụng trắng hếu tại một ngôi chùa ở quận 1

Anh Nguyễn Xuân Thanh, người đang vía Phật tại chùa Vĩnh Nghiêm chia sẻ: “Tôi cũng phản đối việc phóng sinh sai lầm như thế này. Giáo lý đạo Phật dạy rằng, phóng sinh tức là người có thiện tâm nhìn thấy chúng sinh bị bắt nhốt, giam cầm, sắp sửa bị giết hại thì phát lòng từ bi tìm cách cứu mạng sống của chúng sinh. Nhưng người mua đâu có biết là nhu cầu phóng sinh cho có lệ lại tiếp tay cho kẻ ác hành hạ con vật. Nếu thật sự thiện tâm phóng sinh, hãy ra chợ mua những con vật còn sống sắp bị ăn thịt mà đem thả đi”.

Theo Thượng tọa Thích Chơn Không, cách phóng sinh gián tiếp tốt nhất là tránh sát sinh và nên ăn chay.

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã tham khảo ý kiến của Thượng tọa Thích Chơn Không – trụ trì chùa Thiên Tôn, quận 5, TP.HCM. Chùa Thiên Tôn là một trong những ngôi chùa không khuyến khích phóng sinh. Trụ trì Thích Chơn Không cho biết: “Không phải thầy không khuyến khích phóng sinh, phóng sinh tốt chứ, nhưng phóng sinh trong hoàn cảnh bán buôn con vật để phóng sinh tràn lan ở Việt Nam thì không nên. Tuy không trực tiếp nhưng phóng sinh sai cách đã khiến Phật tử gián tiếp mang lại cái chết cho chúng sinh”.

Thượng tọa Thích Chơn Không

Theo hòa thượng Thích Chơn Không, cách “phóng sinh” hiệu quả nhất trong hoàn cảnh hiện nay là không sát sinh và ăn chay. Hòa thượng Thích Chơn Không nói: “Đây là cách phóng sinh gián tiếp nhưng hiệu quả. Tự thân chúng ta không giết hại sinh vật, khuyến khích mọi người không sát sinh, không hành hạ con vật. Phát tâm ăn chay, người có tiền thì tài trợ cho các nhóm từ thiện nấu cơm chay giúp đỡ bệnh nhân nghèo, công nhân nghèo… để họ có thêm điều kiện ăn chay. Người không có điều kiện vật chất thì góp công giúp đỡ, tự mình ăn chay, tu dưỡng. Vì ăn chay tức gián tiếp phóng sinh, không tạo điều kiện cho người khác bắt giết sinh vật, làm như thế chắc chắn có phước một cách thanh tịnh và hoàn hảo”. 

Bá Nguyễn – Lê Quyết