Ông Trump có thể thay đổi các ‘nhân tố X’ trước bầu cử?

Tạp chí New York chỉ ra 8 “nhân tố X” mang tính quyết định sau:

Cuộc đua sít sao hơn

Không như nhiều đợt bầu cử Tổng thống trước, bầu cử năm nay đến hiện tại vẫn chưa xuất hiện dấu hiệu bám đuổi căng thẳng ở giai đoạn nước rút. Theo thăm dò ý kiến thực hiện bởi FiveThirtyEight thì khoảng cách dẫn trước của chính trị gia Joe Biden tăng từ 8,1% (giữ tháng 8) lên 10,7%. Thăm dò do RealClearPolitics tiến hành cho thấy mức tăng khiêm tốn hơn: 7,7% lên 8,9% – vẫn khá lớn.

Lợi thế cử tri đoàn

Cách đo lường tốt nhất là tính chênh lệch giữa thăm dò ý kiến quy mô toàn quốc với thăm dò ở bang chiến lược (nơi có nhiều khả năng đưa 1 trong 2 ứng viên vượt qua cột mốc 270 phiếu đại cử tri).

Hiện tại FiveThirtyEight xem Pennsylvania là bang chiến lược cực kỳ quan trọng. Ở đây ông Biden đang dẫn trước 6,7% – thấp hơn khoảng cách dẫn trước trong thăm dò quy mô toàn quốc 4%.

Ở vài bang chiến lược khác như Georgia, Bắc Carolina, Arizona, Florida, Nevada, Wisconsin, Michigan hay Minnesota, khoảng cách dẫn trước (theo thăm dò FiveThirtyEight) trải dài từ 1,3% đến 9,1%. Chỉ đến bang ủng hộ nhiệt thành đảng Dân chủ như Colorado hay Virginia thì ông Biden mới dẫn trước ở mức cao hơn thăm dò quy mô toàn quốc.

Vì vậy có thể thấy, Tổng thống Trump vẫn nắm giữ lợi thế cử tri đoàn giống như ông từng có năm 2016 (thậm chí lớn hơn). Tuy nhiên phiếu đại cử tri chỉ phát huy tác dụng khi chênh lệch quy mô quốc gia thấp.

Tỷ lệ cử tri chưa quyết hay ủng hộ đảng phái nhỏ khác tăng

Với tình hình phân cực mạnh mẽ năm nay, tỷ lệ cử tri dễ từ bỏ ủng hộ ông Biden rất ít. Tình hình hiện tại cũng chẳng có nhiều cử tri còn do dự hay ủng hộ đảng phái nhỏ khác như 4 năm trước.

Theo thống kê do Reuters-Ipsos tiến hành, số cử tri chưa chọn ứng viên của đảng Dân chủ hay đảng Cộng hòa chỉ bằng 50% so với năm 2016. Một dữ liệu đáng buồn khác cho đương kim lãnh đạo là tỷ lệ ủng hộ quy mô toàn quốc dành cho ông Biden luôn trên 50% – bà Hillary Clinton trong năm 2016 chưa từng đạt được mức này.

Bỏ phiếu sớm củng cố khoảng cách dẫn trước của ông Biden

Số cử tri đi bỏ phiếu sớm vào thời điểm hiện tại quả thực làm giảm số lượng phiếu bầu có thể giúp Tổng thống Trump lật ngược tình thế, vì vậy đúng là giúp củng cố khoảng cách dẫn trước của ông Biden ở mức độ hạn chế. Hơn nữa theo tạp chí New York, 3 ẩn số là các vấn đề đại dịch COVID-19, kinh tế, tranh luận Tổng thống đều đã ngã ngũ.

Quá muộn để cứu vãn vấn đề COVID-19?

Câu trả lời là đúng vậy. Tỷ lệ người dân ủng hộ cách Tổng thống Trump đối phó COVID-19 luôn ở mức thấp từ đầu tháng 4, tỷ lệ đánh giá tiêu cực về ông trong vấn đề này liên tục ở mức hai con số. Hiện tại tình hình đại dịch ngày một bi quan hơn, triển vọng sớm có vắc xin cũng lùi xa.

Thành tựu kinh tế

Rõ ràng Tổng thống Trump vẫn nhận được tín nhiệm nhờ tình hình kinh tế tốt trước lúc đại dịch ập đến. Nhưng tác dụng của thành tựu kinh tế đang mất dần vì thiệt hại do COVID-19 gây ra, ngoài ra lo ngại nguy cơ dịch bệnh tái bùng phát khiến con đường phía trước có vẻ không hứa hẹn lắm.

Thỏa thuận về gói kích thích giúp hồi phục kinh tế vào phút chót có thể khiến thị trường chứng khoán cùng cử tri cảm thấy yên tâm hơn với tương lai trước mắt. Nhưng dù cho có được thông qua, gói kích thích cũng phải chờ đến sau bầu cử mới bắt đầu triển khai. Do đó Tổng thống Trump chẳng thể trông mong vào đây nhiều.

Cuộc tranh luận cuối cùng

Lịch sử cho thấy tranh luận Tổng thống hiếm khi giúp thay đổi đáng kể phiếu bầu. Tuy vậy cũng đáng trông đợi xem liệu đương kim lãnh đạo có giành chiến thắng ở tranh luận không.

Tổng thống Trump chưa thể hoàn toàn đánh bại đối thủ ở cuộc tranh luận đầu tiên. Rất có khả năng ông sẽ triển khai chiến thuật tấn công mạnh mẽ hơn nữa vào ngày 22.10 tới, nhưng cũng có thể tranh luận đi theo hướng khác.

Ẩn số chưa biết

Lịch sử bầu cử Mỹ cho thấy tháng 10 rất dễ xuất hiện diễn biến bất ngờ. Tháng 10.2016, Cục Điều tra liên bang (FBI) thông báo nối lại cuộc điều tra với bà Clinton – tin tức mà FiveThirtyEight tính toán khiến nữ ứng viên đảng Dân chủ mất ít nhất 1% tỷ lệ ủng hộ ở vài bang chiến lược.

Truyền thông Mỹ gần đây vẽ ra một số kịch bản “bất ngờ tháng 10” cho năm nay như sau: đạt thỏa thuận hạt nhân với CHDCND Triều Tiên, có tin tích cực về sản xuất vắc xin ngừa COVID-19.

Dù với kịch bản nào đi chăng nữa, mỗi ngày trôi qua làm giảm khả năng xảy ra bất ngờ. Cuộc đua vì vậy khó lòng có thay đổi lớn.