‘ODA của Trung Quốc đáp ứng yêu cầu thì sử dụng chứ không phân biệt’

Tại hành lang Quốc hội chiều nay (28.7), Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có những chia sẻ về đề xuất vay gần 7.000 tỉvốn củaNgân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc để thực hiện dự án xây dựng đường cao tốc Vân Đồn – Móng Cái có tổng chiều dài 96 km.Được biết, trong kế hoạch này, Bộ Ngoại giao đồng tình với chủ trương dùng vốn vay của Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc.

Phó thủ tướngPhạm Bình Minh nói rằnghiện nay Việt Nam có nhu cầu rất lớn trong việc đầu tư, xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng nhưng một số nguồn vốn trong nước nhưng không đủ. Như vậy, Việt Nam cần có các khoản vay, các khoản vốn hỗ trợ phát triển (ODA) của các nước.Do đó, theo ông Phạm Bình Minh, việc Trung Quốc hay nước nào đó có nguồn vốn ODA đáp ứng yêu cầu của đất nước thì sử dụng, không phân biệt nước này, nước kia. Cái chính là nguồn vốn đó đáp ứng điều kiện của chúng ta hay không và chúng ta cóđảm bảokhả năng vay, trả nợ hay không.

Trả lời cầu hỏi về sự băn khoăn của nhiều người dân, giới chuyên gia về những lo ngại khi nhìn vào một số công trình dự án đã từng vay vốn của Trung Quốc trước đây, ông Phạm Bình Minh chia sẻ, nguồn vốn vay ODA của nước nào cũng vậy, cũng kèm theo các điều kiện của các nước cho vay vốn ODA.

“Vay ODA của họvới lãi suất thấp hơn vay thương mại thì phải chấp nhận nhà thầu của nước họtham gia, hoặc sử dụng máy móc, công nghệ của họ... Với các điều kiện như vậy, chúng ta cũng xem xét, nếu vay mà vẫn có lợi thì chúng ta phải sử dụng nguồn lực đó thôi”, Phó thủ tướngnói.

Đồng thời, ông Phạm Bình Minh cũng nói thêm, khi đánh giá dự án tiến triển nhanh hay chậmthì có rất nhiều nguyên nhân chứ không chỉ phụ thuộc vào vấn đề đồng tiền vay. Những nguyên nhân ông Phạm Bình Minh nêu ra như quátrình giải phóng mặt bằng chậm, sử dụng hiệu quả các nhà thầu phụ... cũng là lý do làm chậm dự án.Theo ông Phạm Bình Minh, vấn đề là sử dụng đồng tiền thế nào cho hiệu quả. Để làm được điều này thì cơ quan, đơn vị triển khai phải biết sử dụng.

“Nhưng thực tếchúng ta cũng phải nhìn nhận, nếu dùng nguồn vốn vay mà dự án bị kéo dài thì vốn vay càng đắt lên, thời gian trả nợ kéo dài, thời gian ân hạn ngắn lại. Chúng ta không triển khai nhanh thì sẽ thiệt hại nhiều”, ông Phạm Bình Minh nói.

Trước đó, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT), tổng mức đầu tư dự án giai đoạn 1 dự kiến là 382 triệu USD, trong đó vốn vay Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc 304,6 triệu USD, tương đương 6.860 tỉ đồng. Vốn đối ứng của phía Việt Nam là 77,33 triệu USD, tương đương hơn 1.700 tỉ đồng.

Bộ KH-ĐT cho rằng việc huy động nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để sử dụng cho dự án là phương án thích hợp trong điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, theo cơ quan này, điều kiện vay của khoản tín dụng 300 triệu USD nêu trên “chưa đủ ưu đãi” để sử dụng cho dự án theo cơ chế tài chính ngân sách nhà nước cấp phát như đề xuất của Bộ GTVT. Vì vậy Bộ KH-ĐT cho rằng chủ trương này cần được cân nhắc kỹ hơn.

Trong khi đó, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị áp dụng cơ chế tài chính theo hình thức cấp phát toàn bộ vốn vay nước ngoài cho dự án (vay vốn với điều kiện sẽ chỉ định nhà thầu Trung Quốc thi công. Bộ GTVT cho biết ngoài Trung Quốc, hiện nay chưa có nhà đầu tư nào khác quan tâm đến dự án này. Do vậy, theo Bộ GTVT, tại thời điểm hiện nayviệc sử dụng nguồn vốn vay Trung Quốc cho dự án là hợp lý.

Dù đồng ý chủ trương nhưng Bộ Ngoại giao cho rằngviệc Bộ GTVT đề nghị ngân sách nhà nước cấp phát toàn bộ vốn vay là chưa phù hợp với việc xây dựng dự án đường cao tốc, bởi đây là dự án có khả năng thu hồi vốn và Bộ GTVT không phải là đối tượng vay lại theo quy định của Luật Quản lý nợ công.

Bộ Tài chính thì bày tỏ sự băn khoăn khi các khoản vay ưu đãi bên mua của Trung Quốc đều là các khoản vay “có ràng buộc, phải sử dụng nhà thầu, công nghệ, máy móc, thiết bị của Trung Quốc”. Trong khi đó, dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc là dự án đầu tư phát triển có nguồn thu trực tiếp.Do đó, Bộ này cho rằng cần tính toán, so sánh với khả năng huy động vốn từ các nguồn khác có chi phí rẻ hơn hoặc chất lượng, công nghệ tốt hơn nhằm giảm rủi ro trong quá trình xây dựng dự án.

Nếu trường hợp vẫn sử dụng nguồn vốn tín dụng ưu đãi bên mua của Trung Quốc cho dự án này, Bộ Tài chính đề nghị cân nhắc xác định rõ chủ đầu tư dự án phù hợp với cơ chế sử dụng vốn vay của dự án (cho vay lại toàn bộ, không cấp phát hoặc không vay để đầu tư dự án này).