Nông trường Sông Hậu có thể phải ngừng hoạt động do... hết tiền

Theo Chỉ thị Thủ tướng Chính phủ mới ban hành, thực hiện Nghị quyết số 112/2015/NQ-QH13 ngày 27.11.2015 về tăng cường quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông-lâm trường quốc doanh thì Nông trường Sông Hậu là một “điểm nóng” tại TP.Cần Thơ cần được tháo gỡ khó khăn.

Rắc rối từ chuyện đất đai

Với diện tíchtự nhiên gần 7.000ha, quy mô đất của Nông trường Sông Hậu (NTSH) thuộc loại lớn nhất so với các nông trường vùng ĐBSCL và cả nước. Qua điều chỉnh biến động, hiện NTSH quản lý, sử dụng trên 6.235ha đất sản xuất.

Đất này NTSH đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng từ năm 1999 với pháp nhân là doanh nghiệp nhà nước (100% vốn sở hữu nhà nước), đại diện UBND TP.Cần Thơ thực hiện quản lý, sử dụng đất thông qua hợp đồng khoán 5.603,6ha cho 2.515 hộ nông dân sản xuất nông - ngư kết hợp.

UBND TP.Cần Thơ đã tiến hành lộ trình sắp xếp đổi mới doanh nghiệp nhà nước và xác định NTSH là một trong 3 doanh nghiệp nhà nước tiếp tục sắp xếp tái cơ cấu theo hướng giữ nguyên 100% vốn sở hữu nhà nước từ trước khi Luật Doanh nghiệp nhà nước hết thời hiệu (cuối năm 2010).

Thế nhưng, đến nay luật ấy đã hết thời hiệu hơn 5 năm và quá hạn lộ trình sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước (giai đoạn 2011 - 2015) NTSH vẫn chưa chuyển đổi sang Công ty TNHH một thành viên. Cuối quý 3/2015, UBND TP.Cần Thơ đã phải tiếp tục xin Chính phủ gia hạn đến 30.6.2016.

Nhưng dù pháp nhân không rõ ràng thì NTSH vẫn duy trì hoạt động để giải quyết nhiều vấn đề bất cập về pháp lý, đảm bảo quản lý trên 5.603ha đất khoán cho các hộ sản xuất. Trong số 2.515 hộ ký kết hợp đồng nhận đất khoán theo căn cứ quy định của Nghị định số 01/CP (ngày 4.1.1995) trước đây và đến năm 2005 thì Nghị định này đã được thay thế bằng Nghị định số 135/2005/NĐ-CP (ngày 8.11.2005), đến nay chỉ có 795 hộ (chiếm gần 32%) ký lại hợp đồng mới.

Còn lại 1.720 hộ (chiếm trên 68%) đang sử dụng đất khoán với hợp đồng mà căn cứ pháp lý đã hết hiệu lực từ hơn 10 năm trước. Sở dĩ số hộ chưa thỏa thuận ký lại hợp đồng mới còn nhiều bởi vì bà con thắc mắc cho rằng phần thu của NTSH (giai đoạn 2005 về trước) là “thu dư, thu vượt”, đòi cấp quyền sử dụng đất.

“Mặc dù UBND thành phố, các sở ngành và NTSH trả lời bằng văn bản, tổ chức đối thoại… nhưng một bộ phận bà con vẫn chưa đồng tình, một số người lợi dụng tình hình để khiếu kiện, tác động, lôi kéo các hộ khác cố tình không chấp hành chủ trương ký hợp đồng để được tự do sản xuất.

Một góc Nông trường Sông Hậu

Họ không chịu lệ thuộc vào nông trường nhằm vô hiệu hóa sự quản lý, điều hành của Ban giám đốc NTSH”, Phó giám đốc NTSH Huỳnh Hữu Hiền cho biết.

Bế tắc do không có vốn

Pháp nhân không rõ ràng, vốn sở hữu nhà nước bị âm chưa được bổ sung và gánh nợ vốn vay ngân hàng gần 300 tỉ đồng tồn đọng từ nhiều năm qua chưa xử lý dứt điểm... đang kìm hãm nỗ lực phát triển sản xuất kinh doanh và đẩy NTSH lâm vào bế tắc.

Cuối năm trước, các ngân hàng đối tác truyền thống đã chính thức thông báo ngừng giao dịch vay vốn đối với NTSH vì khoản nợ cũ không khả năng thanh toán và pháp nhân không rõ ràng. Chính sách hỗ trợ lãi suất tạm trữ lúa gạo cũng bị cắt.

Giám đốc NTSH đã có văn bản từ chối chỉ tiêu xuất khẩu 1.450 tấn gạo mà Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) phân bổ vì không có tiền mua gạo để xuất nhưng không được sự chấp thuận từ phía VFA.

Không có vốn đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh nên NTSH chỉ còn có thể duy trì sản xuất lúa giống (diện tích 100ha) để tạo nguồn thu hoạt động cầm chừng. “Chúng tôi sắp cạn nguồn tiền trả lương cho trên 90 CB-CNV nông trường. Tuy nhiên, họ vẫn đang làm việc, cùng với Ban giám đốc giải quyết khó khăn, duy trì hoạt động quản lý, sử dụng đất theo các hợp đồng khoán theo quy định pháp luật”, Giám đốc NTSH Nguyễn Thanh Phú bày tỏ.

Hơn 4 tháng trước, ông Phú đã có văn bản kiến nghị khẩn đến Thường trực UBND TP.Cần Thơ đề nghị xem xét, giải quyết cho NTSH nhận bồi hoàn tiền bàn giao điện đường trường trạm theo Quyết định số 255/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ bởi NTSH đầu tư, bàn giao hoàn tất để địa phương quản lý sử dụng từ năm 2012 (tổng giá trị bàn giao trên 42,6 tỉ đồng).

Đồng thời, NTSH xin cấp bổ sung 20 tỉ đồng vốn điều lệ nhà nước tại NTSH, trong giai đoạn tiếp tục chờ chủ trương phê duyệt Đề án chuyển đổi sang Công ty TNHH một thành viên 100% vốn nhà nước.

Ông Phú cũng đề nghị UBND TP.Cần Thơ có chỉ đạo Quỹ đầu tư và phát triển thành phố tạo điều kiện giúp NTSH quan hệ giao dịch tín dụng vay vốn với Quỹ đầu tư phát triển thành phố, để NTSH hoạt động trong giai đoạn tiếp tục chờ Đề án chuyển đổi được phê duyệt...

Nợ cũ “trói chân”

Thời gian chờ đợi chuyển đổi đã kéo dài suốt hơn 5 năm qua, Đề án chuyển đổi NTSH sang Công ty TNHH một thành viên đã đượcxây dựng, nhiều lần tu chỉnh, thông qua cấp sở ngành, báo cáo UBND TP.Cần Thơ đểtrình bộ ngành Trung ương tham mưu Chính phủ phê duyệt nhưng đến nay vẫn chưa hoàn tất.

Nguyên nhân chính là phương án xử lý tài chính, nợ phải trả ngân hàng (vốn và lãi gần 300 tỉ đồng) tồn đọng từ nhiều năm trước khi triển khai lộ trình chuyển đổi, chưa được xử lý dứt điểm.

UBND TP.Cần Thơ đã có nhiều kiến nghị vớiChính phủ giải quyết phương án tài chính cho NTSH. Gần đây nhất, giữa năm 2015, UBND TP.Cần Thơ có văn bản xin Chính phủ xóa khoản nợ này vì đất nông trường là đất công, không thể bán đi trả nợ, cũng không thể cổ phần hóa do khả năng tranh chấp lớn.

Ngoài ra, hoạt động sản xuất, kinh doanh của NTSH lại vẫn liên tục thua lỗ nên không đủ điều kiện chuyển đổi thành Công ty TNHH một thành viên theo quy định, nếu không được xóa nợ gốc và lãi.

Do đó, ngày 6.10.2015, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 8080/VPCP-KTTH về việc xử lý nợ để chuyển đổi NTSH, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh tiếp tục yêu cầu UBND TP.Cần Thơ căn cứ Nghị định số 118/2014/NĐ-CP chỉ đạo NTSH lập đề án tổng thể sắp xếp, đổi mới NTSH; đồng thời xây dựng phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp trực thuộc thành phố gửi Bộ NN-PTNT thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Chính phủ cũng giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn xử lý về các khoản vay nợ cũ của các công ty nông lâm nghiệp; đề xuất bổ sung, sửa đổi cơ chế xử lý các khoản nợ cũ kể cả nợ gốc, nợ lãi của NTSH.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan có giải pháp tái cơ cấu nợ, hỗ trợ xử lý khó khăn về tài chính để thực hiện chuyển đổi NTSH theo quy định...

Thế nhưng, đã 6 tháng trôi qua, sắp hết thời gian gia hạn, việc xử lý khoản nợ tồn đọng gần 300 tỉ đồng vẫn chưa xong, phương án tài chính và đề án chuyển đổi NTSH sang Công ty TNHH một thành viên vẫn chưa được phê duyệt và kiến nghị khẩn của NTSH vẫn chưa được UBND TP.Cần Thơ giải quyết.

“Nếu tình hình khó khăn kéo dài có thể NTSH sẽ phải xin tạm ngưng hoạt động để chờ chuyển đổi”, Giám đốc NTSH Nguyễn Thanh Phú cho biết.

Mới đây, tại một cuộc họp ngày 6.4, Phó chủ tịch thường trực UBND TP.Cần Thơ, ông Lê Văn Tâm cho biết đây là một trong những việc tồn đọng trọng tâm, UBND TP.Cần Thơ sẽ tập trung giải quyết với tinh thần khẩn trương, quyết tâm cao.

Long Thanh