Niệu quản lạc chỗ, một phụ nữ sống khổ suốt 40 năm

Niệu quản lạc chỗ là 1 bệnh bẩm sinh ít gặp nhưng trên thực tế bệnh thường hay bị phát hiện muộn, khiến người bệnh phải chịu đựng bệnh một thời gian dài. Bệnh khiến họ mặc cảm, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và tâm lý, khiến chất lượng cuộc sống giảm sút đáng kể.

Bệnh nhân là bà Lê Ngọc K. (43 tuổi, ngụ huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long) bị rỉ nước tiểu liên tục từ nhỏ, phải đóng bỉm và đi chữa khắp nơi không hiệu quả. Cách nay 10 năm bà đã phẫu thuật tại bệnh viện khác để điều trị chứng tiểu không kiểm soát, nhưng không cải thiện và phải chấp nhận sống chung với tình trạng rỉ nước tiểu hơn 40 năm qua.

Ngày 21.9 bệnh nhân đến BVĐKTƯCT nhập viện để điều trị tình trạng rỉ nước tiểu. Kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy thận đôi 2 bên, 1 niệu quản phía trên giãn đến bàng quang nhưng không rõ vị trí cắm vào đâu. Thận bị ứ nước, niệu quản giãn đường kính 13 mm (bình thường chỉ 5 mm), nghi ngờ cắm lạc chỗ.

Bác sĩ tiến hành nội soi bàng quang và niệu quản không thấy vị trí đổ của niệu quản lạc chỗ, nên đặt thông JJ niệu quản bình thường bên để đánh dấu, thuận lợi cho phẫu thuật tạo hình sau này. Chẩn đoán thận bị ứ nước và tiểu không kiểm soát do niệu quản đôi lạc chỗ.

Ê-kíp phẫu thuật do ThsBS Đỗ Công Đoàn, BSCK1 Đặng Thế Oánh (khoa Ngoại Thận - Tiết niệu), ThsBS Trần Thị Kim Luyến (khoa Phẫu thuật - Gây mê hồi sức) đã thực hiện cắt nối niệu quản, cắm lại niệu quản lạc chỗ vào bàng quang để giải quyết vấn đề tắc nghẽn cũng như rỉ nước tiểu liên tục của bệnh nhân. Thời gian phẫu thuật trong 90 phút.

Các bác sĩ phẫu thuật cho bệnh nhân - Ảnh: Phong Phạm

Sáng 7.10 sau phẫu thuật bệnh nhân hồi phục sức khỏe như bình thường, bụng mềm, không đau, vết mổ khô, hết rỉ nước tiểu. Siêu âm kiểm tra thận hết ứ nước, dự kiến xuất viện trong 1-2 ngày tới.

Thông thường, niệu quản sẽ đổ vào mặt sau của bàng quang. Hai lỗ của niệu quản cùng với cổ bàng quang tạo thành hình tam giác, được gọi là vùng tam giác bàng quang. Tình trạng những niệu quản cắm bất thường khỏi vùng tam giác trên được gọi là niệu quản lạc chỗ.

Nói cách khác niệu quản lạc chỗ là tình trạng lỗ niệu quản đổ ra ngoài vùng tam giác bàng quang (có thể vùng cổ bàng quang hoặc niệu đạo). Bình thường thì 2 niệu quản bao giờ cũng dẫn nước tiểu đã được lọc liên tục từ 2 thận xuống rồi đổ vào lòng của bàng quang. Nước tiểu này sẽ được tích chứa lại ở đó mà không thoát ra ngoài được là do cơ thắt ngoài của niệu đạo hoặc cơ thắt trong của cổ bàng quang vẫn còn đang trong tình trạng đóng kín.

Khi nước tiểu đã đạt đến một số lượng nào đó thì sẽ được tống xuất ra khỏi bàng quang theo đường niệu đạo dưới sự điều khiển của ý muốn. Nhưng khi niệu quản cắm vào 1 vị trí lạc chỗ bất thường khác ở ngoài lòng bàng quang thì lúc đó nước tiểu đào thải từ trên thận xuống sẽ đổ liên tục ra ngoài, qua lỗ niệu quản lạc chỗ mà không còn bị gì cản trở nữa và gây ra hiện tượng rò rỉ nước tiểu.

Theo BSCK2 Nguyễn Phước Lộc - Trưởng khoa Ngoại Thận - Tiết niệu BVĐKTƯCT: “Niệu quản lạc chỗ là bệnh bẩm sinh khá hiếm gặp, trung bình cứ 2.000 trẻ sẽ có 1 trẻ mắc bệnh. Tỉ lệ trẻ nữ mắc bệnh nhiều hơn trẻ nam và chủ yếu là xuất phát từ cực trên thận đôi có 2 niệu quản và 1 niệu quản cắm vị trí bất thường.

Người bệnh niệu quản lạc chỗ sẽ có các triệu chứng như đái rỉ. Đây là triệu chứng cơ bản của bệnh niệu quản lạc chỗ. Trẻ bị niệu quản lạc chỗ sẽ có hiện tượng nước tiểu rỉ ra liên tục. Lượng nước tiểu rỉ ra từ niệu quản lạc chỗ không nhiều, trung bình khoảng 20 - 70 ml.

Biểu hiện của bệnh cũng là bị đái thành bãi. Bên cạnh hiện tượng rỉ nước tiểu liên tục, người bệnh vẫn có thể đái được thành bãi bình thường. Ngoài ra còn có triệu chứng nhiễm trùng và hậu quả của bệnh là gây rò rỉ nước tiểu liên tục, viêm loét, nhiễm trùng cơ quan sinh dục do nước tiểu rỉ ra liên tục, nhiễm trùng niệu kéo dài, nhiễm trùng ngược dòng, ứ mủ thận và hỏng thận phụ.

Niệu quản lạc chỗ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới chức năng thận nghiêm trọng. Niệu quản lạc chỗ tốt nhất là được phát hiện sớm ngay từ khi mới sinh hoặc còn nhỏ tuổi để tránh biến chứng và những ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người bệnh. Điều trị niệu quản lạc chỗ chủ yếu điều trị bằng phẫu thuật để giải quyết căn nguyên. Do đó cần đến khám các thầy thuốc chuyên khoa để có chỉ định điều trị đúng.