Nhận BHXH một lần: Không tốt cho NLĐ về an sinh xã hội lâu dài

Theo thống kê của Ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam, tình trạng người lao động đã đóng 10-15 năm BHXH, sau đó rút sổ BHXH để hưởng chế độ một lần có chiều hướng gia tăng. Bình quân hằng năm có trên 600.000 người nhận BHXH một lần.

Chỉ tính riêng năm 2017 là 660.000 người xin hưởng BHXH một lần, đồng nghĩa với việc chừng đó người lao động không còn cơ hội được hưởng lương hưu và các chế độ an sinh xã hội.

Về vấn đề này, Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) - Lê Đình Quảng thừa nhậntình trạng NLĐ ở độ tuổi ngoài 35 nhận BHXH một lần đang có chiều hướng gia tăng. Tại các doanh nghiệp dệt may, da giày hiện nay do điều kiện lao động khắc nghiệt, những công nhân sau 35 tuổi không còn điều kiện sức khoẻ để đáp ứng yêu cầu công việc nên đã tự động rút khỏi thị trường lao động. Mặt khác, phần lớn doanh nghiệp chủ động đào thải lớp lao động ở độ tuổi này nhằm giảm chi phí về lương, về BHXH và đưa ra hình thức hỗ trợ, khuyến khích nhóm lao động này ra khỏi thị trường lao động.

"Trên thực tế, nhóm lao động ở diện này, khi ra khỏi thị trường lao động, họ không có cơ hội quay lại thị trường lao động nên đa phần phải lựa chọn nhận BHXH một lần", ông Lê Đình Quảng cho biết.

Chia sẻ lo ngại về việc xu hướng NLĐ nhận BHXH một lần tiếp tục gia tăng, ảnh hưởng rất lớn tới việc đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho NLĐ khi hết tuổi lao động, Phó tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Đào Việt Ánh cho rằng, hiện tại NLĐ đang làm việc và tham gia BHXH để tích lũy cho cuộc sống khi về già. Theo đó, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân. “Bởi, mục tiêu của chính sách BHXH là BHXH toàn dân; quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của NLĐ cùng người sử dụng lao động nhằm đảm bảo an sinh lâu dài cho NLĐ.

Để hạn chế tình trạng này, ông Lê Đình Quảng khuyến nghị các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH. Đặc biệt, cần tăng cường công tác truyền thông để NLĐ biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già. Ông Quảng cũng cho rằng, các Bộ ngành liên quan cần phải nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm NLĐ sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động này tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.

Trong khi đó, Phó chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - Bùi Sỹ Lợi khuyến nghị cần điều chỉnh Luật BHXH theo hướng NLĐ đóng BHXH ở mức 8% và doanh nghiệp cùng tham gia đóng BHXH cho NLĐ với mức 14% (đây là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệpđối với NLĐ, chi phí này được đảm bảo hạch toán trong giá thành sản phẩm và được trừ thuế thu nhập doanh nghiệp). Theo đó, sẽ quy định việc NLĐ muốn hưởng BHXH một lần cũng được nhưng sẽ chỉ được lấy 8% mà mình đã đóng, 14% của doanh nghiệpđóng cho NLĐ sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH.

"Như vậy, điều quan trọng ở đây là chúng ta phải tuyên truyền cho người dân, NLĐ tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên và việc bảo lưu thời gian đóng, sau khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được đảm bảo an sinh xã hội khi về già là tối ưu nhất", ông Lợi nhấn mạnh.

Ông Bùi Sỹ Lợi cũng cho biết, hiện trên thực tế đang có rất nhiều người đã xin hưởng chế độ BHXH một lần muốn xin nộp lại, tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Nhưng hiện Luật của chúng ta chưa có quy định hồi tố cho việc này.

"Do vậy, để đảm bảo an sinh xã hội cho người dân khi đã nhận ra giá trị ưu việt của chính sách BHXH, chúng ta cũng nên xem xét, thiết kế bổ sung điều kiện hồi tố với những trường hợp đã hưởng BHXH một lần có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXH", ông Lợi đề xuất.