Nghị định 65 có giải được cơn khát vốn cho doanh nghiệp bất động sản?

Nghị định 65 - tín hiệu tốt cho thị trường

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31.12.2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.

Những thay đổi chính của Nghị định 65 có thể kể đến như nâng cao tiêu chuẩn về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; tăng cường minh bạch thông tin, đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư; không siết điều kiện chào bán, nhưng yêu cầu chặt chẽ hơn về hồ sơ chào bán và phương thức phát hành; đồng thời xếp hạng tín nhiệm bắt buộc trong một số trường hợp.

Thực tế, quy mô thị trường TPDN đã tăng từ 4,93% GDP năm 2017 lên tới 16,6% GDP năm 2021, trong đó phát hành riêng lẻ vẫn là hình thức chủ đạo, chiếm khoảng 90% tổng lượng phát hành.

Năm 2021, riêng các doanh nghiệp bất động sản (BĐS) đã phát hành 214.440 tỉ đồng trái phiếu, tương đương 9 tỉ USD, gấp 3 lần so với năm 2020 là 71.000 tỉ đồng.

Sau một thời gian tăng nóng, những tháng vừa qua, thị trường TPDN trở nên trầm lắng. Nhiều chuyên gia cho rằng sắp tới sẽ đáo hạn hàng trăm nghìn tỉ TPDN. Nếu các doanh nghiệp không phát hành tiếp được để đảo nợ thì tình trạng vỡ nợ trái phiếu có thể xảy ra ở một bộ phận khá lớn doanh nghiệp.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định việc ra đời của Nghị định 65 có thể khiến lượng TPDN gia tăng sau thời gian trầm lắng vừa qua.

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng vừa qua Ngân hàng Nhà nước nới room tín dụng với một số ngân hàng, dù không nhiều. Tuy nhiên, BĐS không phải là lĩnh vực dòng vốn kia hướng đến.

“Nhưng may mắn là Nghị định 65 ra đời cho phép các doanh nghiệp trong nền kinh tế tiếp tục phát hành TPDN. Nghị định này cũng cho phép các doanh nghiệp phát hành trái phiếu để đảo nợ. Đây là tín hiệu tốt đối với các doanh nghiệp BĐS”, ông Thịnh nói.

Theo ông Thịnh, với sự ra đời của nghị định này, sẽ giảm bớt được nguy cơ vỡ nợ trái phiếu. Điều kiện phát hành được quy định rõ hơn, có sự giám sát chặt chẽ hơn thì nhà đầu tư sẽ có niềm tin hơn vào trái phiếu doanh nghiệp. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp có thể huy động được vốn để phuc vụ cho nhu cầu đầu tư của mình.

Khối lượng TPDN sẽ tăng thời gian tới

Cũng nói với Một Thế Giới, chuyên gia kinh tế Đinh Tuấn Minh cho rằng việc ban hành nghị định này phần nào vá được những lỗ hổng trước đây để các nhà đầu tư thứ cấp tin tưởng hơn, từ đó lượng phát hành trái phiếu có thể tăng lên so với giai đoạn trầm lắng vừa qua.

Theo ông Đinh Tuấn Minh, việc doanh nghiệp phát hành trái phiếu để đảo nợ là điều bình thường. Đây cũng là một cách cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Nghị định 65 yêu cầu phải ghi rõ ràng mục đích phát hành trái phiếu để trả nợ. Nhà đầu tư khi đó sẽ đánh giá mức độ rủi ro và quyết định có nên đầu tư hay không.

Các chuyên gia từ FiinRatings cho hay, chỉ tính riêng ngành BĐS đã chiếm 59% tổng giá trị đáo hạn, áp lực đáo hạn TPDN tính riêng trong năm nay đạt 35,56 nghìn tỉ đồng và sẽ tăng mạnh lên mức 61,37 nghìn tỉ đồng vào năm 2023. Có thể thấy, dù giá trị trái phiếu đáo hạn đã giảm xuống đáng kể nhờ hoạt động mua lại, song áp lực đảo nợ vẫn rất lớn.

Theo đó, các quý sắp tới được dự kiến sẽ là giai đoạn khó khăn để các doanh nghiệp xoay xở dòng tiền trả nợ gốc và lãi trái phiếu do thị trường TPDN đã thu hẹp đáng kể từ đầu năm đến nay; đồng thời dòng tiền chảy vào các công ty con đang bị kiểm soát bởi Thông tư 16, Thông tư 39 và tiếp theo là Nghị định 65.

“Việc đáp ứng nghĩa vụ nợ sắp tới sẽ khó khăn hơn trong bối cảnh lãi suất được kỳ vọng sẽ tiếp tục leo thang, làm gia tăng gánh nặng chi phí lãi vay của nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực thâm dụng vốn nhưng gặp trở ngại tiếp cận dòng vốn tín dụng như BĐS”, FiinRatings nêu.

Tuy nhiên, việc Nghị định 65 ban hành vẫn cho phép các doanh nghiệp được phát hành TPDN để đảo nợ sẽ củng cố thêm nhu cầu tìm kiếm các kênh vốn khác để đảo nợ của các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp BĐS vốn sở hữu nhiều công ty con/liên kết để phát triển dự án.

Giảm thiểu rủi ro mất cân đối nguồn vốn hệ thống ngân hàng

Theo FiinRatings, Nghị định 65 dự báo sẽ góp phần giảm thiểu rủi ro mất cân đối nguồn vốn hệ thống ngân hàng, do đó các ngân hàng thương mại sẽ được hưởng lợi từ chính sách mới.

Thực tế cho thấy tín dụng BĐS có đến 94% nguồn vốn là cho vay trung và dài hạn nhưng lại đang đè nặng lên hệ thống ngân hàng thương mại vốn có bản chất huy động ngắn hạn.

Nhu cầu vốn của ngành BĐS gây sức ép trong khi các các ngân hàng mặc dù đã được nới room nhưng không quá nhiều khiến cho áp lực ngày một tăng cao. Hơn nữa, trong thời gian tới các tổ chức này vẫn tiếp tục phải giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung-dài hạn xuống 34% theo lộ trình của NHNN.

Giảm thiểu rủi ro mất cân đối nguồn vốn hệ thống ngân hàng

Trong khi đó, tính đến hết tháng 6.2022, dư nợ TPDN đang lưu hành đạt gần 1,5 triệu tỉ đồng và mới chỉ tương đương 1/3 tổng dư nợ tín dụng vay trung-dài hạn của hệ thống ngân hàng, đồng nghĩa với việc thị trường TPDN đang tăng trưởng rất nhanh và còn nhiều dư địa phát triển.

“Nghị định 65 tạo hành lang pháp lý và chế tài rõ ràng sẽ khuyến khích thêm nhiều doanh nghiệp tiếp cận kênh trái phiếu, từ đó giảm tải gánh nặng đối với nguồn tín dụng hiện nay”, FiinRatings nêu quan điểm. Đơn vị này cũng kỳ vọng các ảnh hưởng tích cực của Nghị định 65 sẽ giúp phát triển thị trường TPDN thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chính, trả lại chức năng thực cho kênh tín dụng ngân hàng là nguồn vốn ngắn hạn tập trung cho vay tiêu dùng và mua nhà.