Ngân sách đi vay chịu lãi cao nhưng số dư tại các quỹ rất lớn

Sáng 15.6, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, biểu quyết thông qua Nghị quyết về phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2020.

Nợ đọng thuế còn lớn, trốn thuế phức tạp

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí rằng công tác lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN năm 2020 còn nhiều tồn tại, hạn chế kéo dài nhiều năm chưa được khắc phục; kỷ luật, kỷ cương tài chính quốc gia chưa nghiêm.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung đánh giá vào dự thảo Nghị quyết tại điều 1 về các kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế nổi lên trong công tác lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN năm 2020; đồng thời không liệt kê các cơ quan, đơn vị vi phạm, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân vi phạm trong dự thảo nghị quyết, mà nêu tại điều 3 dự thảo nghị quyết; yêu cầu Chính phủ, các bộ ngành, địa phương xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, kiểm điểm rút kinh nghiệm, kịp thời khắc phục các tồn tại, hạn chế này.

Về thu NSNN năm 2020, tiếp thu ý kiến đại biểu quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành, địa phương kịp thời khắc phục những hạn chế; chú trọng hơn trong công tác dự báo và lập dự toán thu sát khả năng thực hiện.

Các địa phương khi lập dự toán thu tiền sử dụng đất cần bám sát kế hoạch, quy hoạch sử dụng, đấu giá quyền sử dụng đất từng thời kỳ; dự báo sự phát triển của thị trường bất động sản, khả năng đấu giá đất tại địa phương hằng năm sát thực tế.

Ngoài ra, nợ đọng thuế thực tế vẫn còn rất lớn, tình trạng trốn thuế vẫn diễn ra phức tạp, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát đúng đối tượng được xử lý nợ và báo cáo Quốc hội khi thực hiện xong Nghị quyết 94/2019/QH14 của Quốc hội về khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN.

Về chi NSNN năm 2020, đề nghị Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, kịp thời khắc phục các tồn tại, hạn chế công tác lập kế hoạch vốn đầu tư phát triển không sát dẫn đến phải hủy bỏ vốn nước ngoài lớn; công tác giao kế hoạch vốn còn chậm, dự toán chi đầu tư phát triển phải điều chỉnh nhiều lần; quyết toán các dự án đầu tư còn chậm.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo đưa vào dự thảo nghị quyết các tồn tại, hạn chế được đại biểu quốc hội nêu về còn nhiều hạn chế trong chi thường xuyên chưa được chấn chỉnh, còn có trường hợp chi không đúng chế độ, vượt tiêu chuẩn, định mức nhưng chưa được khắc phục…

Ngân sách đi vay nhưng các quỹ dư lớn

Nhiều ý kiến đại biểu quốc hội cho rằng số chi chuyển nguồn năm 2020 lớn, có xu hướng gia tăng, chiếm tỷ trọng cao trong tổng chi NSNN, số chi chuyển nguồn ngân sách trung ương và chi bổ sung có mục tiêu cho các địa phương lớn hơn số vay bù đắp bội chi.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo tiếp thu yêu cầu Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành, địa phương kịp thời khắc phục những tồn tại, hạn chế; tăng cường kiểm soát, quản lý chặt chẽ các khoản chi chuyển nguồn và kết dư ngân sách địa phương; trường hợp phát hiện khoản quyết toán chi chuyển nguồn không đúng quy định hoặc đến hết thời gian chỉnh lý quyết toán NSNN năm 2021 chưa thực hiện thì xuất toán, cắt giảm, hủy bỏ, thu hồi về NSNN.

Có ý kiến cho rằng, trong điều kiện ngân sách phải đi vay, trả nợ lãi cao để bù đắp bội chi nhưng số dư tại các quỹ rất lớn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bổ sung vào dự thảo nghị quyết việc giao Chính phủ rà soát, kiểm soát chặt chẽ việc huy động, quản lý các khoản vốn vay bù đắp bội chi, chi trả nợ gốc, trả nợ lãi, tạm ứng chi NSNN.

Ủy ban đề nghị Chính phủ báo cáo công khai với Quốc hội việc huy động các khoản vốn vay và sử dụng các khoản vốn vay này bảo đảm công khai, minh bạch, sử dụng hiệu quả nguồn lực.

Thông qua nghị quyết với 453/457 đại biểu tán thành

Sau khi nghe trình bày báo cáo, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2020 với 453/457 đại biểu quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 90,96% tổng số đại biểu quốc hội.

Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ Quốc hội đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong điều kiện dịch COVID-19 bùng phát, thiên tai, bão lũ xảy ra nghiêm trọng ở nhiều địa phương, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu… nhưng tổng thu ngân sách đạt 98,2% dự toán, thu nội địa vượt 0,2% dự toán; bội chi ngân sách được điều hành quản lý chặt chẽ thấp hơn dự toán Quốc hội giao. Tỷ lệ nợ công đã giảm…

Tuy nhiên, việc dự báo, đánh giá tình hình, công tác lập, chấp hành dự toán, quyết toán ngân sách nhà nước năm 2020 còn tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém, kéo dài nhiều năm chưa được khắc phục.

Quốc hội đề nghị xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với các mặt còn yếu kém; tăng cường kỷ luật kỷ cương, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng NSNN, quyết toán NSNN để không lặp lại các yếu kém trong các năm sau.

Quốc hội giao Chính phủ công khai quyết toán NSNN năm 2020 theo đúng quy định của pháp luật; đồng thời kịp thời khắc phục những yếu kém, hạn chế; không để xảy ra thất thoát, lãng phí.

Ngoài ra, cần nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi cơ chế phân cấp ngân sách phù hợp để đảm bảo vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, đồng thời tăng cường tính chủ động cho các địa phương; chấn chỉnh quản lý chi đầu tư từ khâu lập, phân bổ, giao dự toán đến tổ chức, triển khai thực hiện, quyết toán các dự án đầu tư; quản lý chặt chẽ các khoản chi chuyển nguồn…