Ngân hàng Thế giới cho Trung Quốc vay tỉ đô-la, Mỹ phản đối

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cùng nhiều nghị sĩ Mỹ đã lên tiếng phản đối, sau khi Ngân hàng Thế giới (WB) phê duyệt một kế hoạch mới để cho Trung Quốc vay từ 1 - 1,5 tỉ USD với lãi suất thấp mỗi năm. Kế hoạch 5 năm này kéo dài đến tháng 6.2025.

Theo CNBC, kế hoạch cho Trung Quốc vay tiền tỉ đô-la (USD) suốt 5 năm tới được công bố ngày 5.12, sau khi ban lãnh đạo WB “bày tỏ sự ủng hộ rộng rãi” đối với kế hoạch của Bắc Kinh nhằm cải cách thị trường và tài chính để khuyến khích lĩnh vực tư nhân tham gia, quảng bá tăng trưởng xanh bằng cách kéo giảm ô nhiễm môi trường và khí thải carbon, và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và xã hội cho người dân Trung Quốc.

WB nói khoản tiền cho Trung Quốc vay 1,3 tỉ USD trong năm tài khóa 2019 đã kết thúc ngày 30.6, đã giảm so với 2,4 tỉ USD mà Trung Quốc được vay trong năm tài khóa 2017. Kế hoạch cho vay mới sẽ “giảm dần” so với mức trung bình 1,8 tỉ USD của 5 năm trước.

WB cũng nói Bắc Kinh đã đề nghị tiếp tục được Ngân hàng Quốc tế về Tái thiết và Phát triển (IRBD, thuộc WB) tài trợ “làm nền tảng cho cải cách, xây dựng thể chế và chuyển giao kiến thức”.

Nhưng ông Mỹ Steven Mnuchin nói Trung Quốc đã quá giàu nên không đáng được hưởng sự giúp đỡ mang tính quốc tế này. Ông cũng chỉ ra việc Bắc Kinh đem hàng tỉ USD của riêng Trung Quốc cho các nước nghèo vay, thông qua dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Vành đaiCon đường (BRI).

Bộ trưởng Tài chính Mỹ báo cáo Ủy ban Dịch vụ Tài chính thuộc Hạ viện Mỹ rằng đại diện của Bộ đã phản đối kế hoạch của WB hôm 4.12, đồng thời ông muốn WB “nhấc” Trung Quốc khỏi chương trình cho vay lãi suất thấp mà WB dành cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Ông Mnuchin cũng báo cáo rằng ông đã hy vọng WB chỉ cho Trung Quốc vay chưa tới 1 tỉ USD trong năm tài chính hiện nay.

Các nghị sĩ Mỹ cũng ngày càng bày tỏ sự lo ngại tiền dân Mỹ đóng thuế được WB đem cho Trung Quốc vay để sử dụng vào việc đàn áp nhân quyền, cũng như cạnh tranh kinh tế không bình đẳng với Mỹ.

Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện MỹCharles Grassley dẫn chuyện Trung Quốc đàn áp người thiểu số Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở khu tự trị Tân Cương, khi ông chỉ trích kế hoạch cho Trung Quốc vay tiền của WB. Ông nói: “WB đang dùng tiền thuế Mỹ, lẽ ra không được đem cho các nước giàu vay tiền để họ vi phạm nhân quyền với người dân nước họ, đồng thời toan tính thống trị các nước yếu hơn về mặt kinh tế hoặc quân sự”.

Hạ nghị sĩ Anthony Gonzalez (đảng Cộng hòa) là người trình dự luật ngăn cản WB cho Trung Quốc vay tiền thì nói: “Với tôi, ngay cả 1 USD để người dân đóng thuế của chúng ta đóng góp cho Trung Quốc thôi cũng đã là quá nhiều”.

Dù Mỹ có quyền phủ quyết đối với các quyết định của ban lãnh đạo WB về chỉ định lãnh đạo hoặc tăng vốn, kế hoạch mới nhất cho Trung Quốc vay tiền của WB không buộc phải có một cuộc bỏ phiếu chính thức.

Hồi tháng 4.2019, khi dự các cuộc gặp mùa xuân do WB và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tổ chức, ông Mnuchin từng nói WB nên ưu tiên cho nước nghèo nhất vay tiền,và WB nên ngưng cho các nền kinh tế tăng trưởng nóng như Trung Quốc vay.

Lúc đó ông nói: chính phủ Tổng thống Donald Trump phấn khởikhi lĩnh vực cho vay tư nhân của WBmuốn tăng cường hỗ trợ các nước “bị tác động vì xung đột, bạo lực và yếu ớt”, nhưng WB cần bảo đảm sự ủng hộ này nhằm “kích hoạt đầu tư tư nhân vốn nhắm đến kích cầu tăng trưởng và xóa nghèo”.

Mỹ muốn WB chú ý cho các nước nghèo hơn vay tiền. WB là nguồn hỗ trợ phát triển chủ yếu cho các dự án như xây dựng đập thủy điện để truyền tải điện năng. Ông Mnuchin nói các khoản đầu tư vào sản xuất năng lượng là điều cần thiết để giúp các nước nghèo hơn phát triển.