Năm sinh và nguy cơ mắc bệnh cúm

Các nhà khoa học đã nghiên cứu lịch sử bùng phát của 2 đợt dịch cúm gia cầm, chủng H5N1 và chủng H7N9, làm hàng trăm người chết. Họ đã thấy rằng nếu một người mà thời nhỏ đã mắc một chủng cúm nhất định thì anh ta được bảo vệ tốt hơn khi bị lây nhiễm những vi rút tương tự.

Chẳng hạn, trước những năm 1960, khi các dịch cúm tương tự như H5N1 hoành hành trên thế giới, những người sinh ra vào thời kỳ đó hay bị chết vì H7N9 mà họ không kịp mắc thời thơ ấu. Ngược lại, những người sinh sau những năm 1960 lại có sức đề kháng hơn với chủng H7N9 và dễ bị tổn thương khi mắc vi rút thuộc chủng H5.

Mới đây, các nhà khoa học đã phát triển vắc xin kích hoạt được 3 kháng thể đủ sức ngăn cản những chủng vi rút cúm khác nhau. Đây là một bước tiến tới việc tạo ra loại vắc xin vạn năng có thể chống chọi được mọi chủng vi rút cúm.

Tờ The Times of India thông báo rằng một nhóm nhà khoa học quốc tế đã bào chế được loại vắc xin mới có thể ngăn ngừa được tới 88% các chủng vi rút cúm mà loài người đã gặp. Về thực chất, loại vắc xin mới sẽ loại trừ khái niệm cúm theo mùa.

Thành phần của vắc xin gồm các epitope, những chuỗi ngắn của vi rút, nhận biết được miễn dịch của người. Các nhà khoa học đã chọn các epitope đặc trưng cho từng chủng cúm rồi đưa vào vắc xin. Thế là thu được vắc xin vạn năng. Tất nhiên, họ đã nhờ đến sự trợ giúp của máy tính khi thu thập thông tin về các epitope và hệ miễn dịch, tính toán sơ độ tác động tương hỗ giữa epitope và hệ miễn địch.

Hiện tại những loại vắc xin phòng bệnh cúm theo mùa thường chứa epitope chủng cúm đã phổ biến ở mùa trước. Phương pháp này an toàn nhưng không phải bao giờ cũng thu được hiệu quả.

Chẳng hạn, mùa đông 2014-2015, vắc xin chống chủng cúm H3N2 không phát huy tác dụng. Hơn nữa, nó cũng không có hiệu quả khi đối phó với những dịch cúm có thể bùng phát trong tương lai.

Theo thống kê, dịch cúm gây hậu quả khủng khiếp. Hàng triệu người đã chết trong thời gian bùng phát dịch vào các năm 1918, 1957 và 1968. Ngay dịch cúm theo mùa thông thường cũng làm 500.000 người thiệt mạng trên toàn cầu.

Vũ Trung Hương