Lý do Tổng thống Putin đến thăm trường đại học Trung Quốc đang bị Mỹ trừng phạt

Khi ghé thăm HIT, ông Putin đã bắt tay robot do trường đại học này phát triển, liên tục ca ngợi thế mạnh của họ trong việc trau dồi tài năng và nghiên cứu học thuật. Dù nằm ở phía đông bắc Trung Quốc xa xôi nhưng khả năng nghiên cứu của HIT rất ấn tượng, theo trang SCMP.

HIT nằm trong Seven Sons of National Defence, nhóm 7 trường đại học trực thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc chuyên về kỹ thuật quân sự, hàng không vũ trụ, kỹ thuật hải quân và chiến tranh thông tin. Trong số này, HIT được nhiều người coi là tổ chức được xếp hạng cao nhất, nhận nhiều tài trợ nghiên cứu nhất.

7 trường đại học trong nhóm nêu trên có truyền thống kín tiếng nhưng được biết đến nhiều hơn những năm gần đây do các lệnh trừng phạt từ Mỹ. Một số người thậm chí còn nói đùa danh sách trừng phạt của Mỹ là một “danh sách danh dự”. Lý do vì việc bị đưa vào danh sách đen biểu thị cho năng lực nghiên cứu của họ được Mỹ công nhận.

Sắc lệnh 10043 ban hành vào ngày 29.5.2020 (được ký bởi Tổng thống Mỹ lúc đó là ông Donald Trump) xác định 7 trường này tham gia vào “sự kết hợp giữa quân sự và dân sự”.

HIT là một trong những tổ chức đầu tiên tham gia Dự án 985 của Trung Quốc nhằm phát triển các trường đại học đẳng cấp thế giới. HIT là đại học đầu tiên ở Trung Quốc thành lập trường dạy du hành vũ trụ và tiếp tục dẫn đầu về chuyến bay vào vũ trụ có phi hành đoàn lẫn chế tạo robot. Viện Công nghệ Bắc Kinh nổi tiếng với ngành vũ khí, trong khi Đại học Bắc Hàng nổi tiếng về ngành hàng không vũ trụ.

Các biện pháp trừng phạt đã gây khó khăn cho sinh viên tốt nghiệp và nhà nghiên cứu từ 7 đại học này trong việc xin thị thực du học Mỹ, đồng thời cản trở khả năng mua thiết bị phòng thí nghiệm và phần mềm từ Mỹ. Ngoài ra, một số công ty Mỹ, chẳng hạn Microsoft Research Asia, đã ngừng tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp từ 7 trường nêu trên.

Bất chấp các lệnh trừng phạt, ngân sách của Seven Sons of National Defense vẫn tăng nhanh. Riêng ngân sách của HIT đã tăng từ 10,8 tỉ nhân dân tệ (1,49 tỉ USD) vào năm 2021 lên 19,46 tỉ nhân dân tệ trong năm 2024, mức cao nhất trong 7 trường đại học này.

HIT dường như đang phát triển mạnh bấp chấp các lệnh trừng phạt từ Mỹ. Vào năm 2024, khoảng 14 trong số 985 trường đại học thuộc Dự án 985 đã chứng kiến ​​ngân sách của họ giảm, trong đó Đại học Thanh Hoa (trường đại học hàng đầu Trung Quốc) nhận được ít hơn 2,5 tỉ nhân dân tệ so với năm 2023. Ngược lại, ngân sách của HIT tăng 2,7 tỉ nhân dân tệ, mức tăng trưởng lớn nhất trong số tất cả trường đại học thuộc Dự án 985.

“Dựa theo công thức tăng trưởng hàng năm tổng hợp, tỷ lệ tăng trưởng ngân sách hàng năm của HIT trong 5 năm qua là 21,7%, nhanh nhất trong tất cả trường đại học thuộc Dự án 985 ở Trung Quốc”, theo tổ chức theo dõi xếp hạng Planet Data.

Quyết định đến thăm HIT của Tổng thống Putin cũng có thể liên quan đến mối quan hệ lịch sử giữa trường đại học này và Nga.

Được thành lập vào năm 1920 với tên gọi Trường Công nghiệp Trung - Nga Cáp Nhĩ Tân, HIT ban đầu giảng dạy bằng tiếng Nga và theo mô hình giáo dục Nga. Sau Thế chiến II, nó được quản lý chung bởi Trung Quốc và Liên Xô. Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập, chính phủ Trung Quốc tiếp quản HIT vào năm 1950, tiếp tục tuân thủ các tiêu chuẩn giáo dục kỹ thuật của Liên Xô.

Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Putin đã đề cập đến lịch sử hợp tác giữa HIT với các tổ chức giáo dục của Nga và cho biết ông mong đợi có sự hợp tác trong tương lai về giáo dục, kinh tế.

“Hợp tác khoa học và giáo dục giữ vị trí ưu tiên trong sự phát triển tổng thể của quan hệ Trung Quốc - Nga và quan hệ đối tác phối hợp chiến lược toàn diện. HIT duy trì quan hệ đối tác hiệu quả với các tổ chức khoa học và giáo dục hàng đầu Nga, như Viện Hàn lâm Khoa học Nga và chi nhánh Viễn Đông của nó, Đại học Quốc gia Moscow, Viện Hàng không Moscow, Đại học Liên bang Viễn Đông và Đại học Quốc gia Thái Bình Dương. Trong thời gian ngắn sắp tới, Đại học bang St Petersburg (Nga) và HIT sẽ thành lập một trung tâm giáo dục, nơi hơn 1.500 sinh viên Trung Quốc và Nga sẽ cùng nhau học các khóa khoa học tự nhiên, đào tạo ra các chuyên gia cấp cao cần thiết cho nền kinh tế của cả hai nước”, ông Putin phát biểu.

Trung Quốc và Nga cũng đang tiến hành nghiên cứu chung trong một số dự án khoa học lớn.

“Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân là cơ sở cung cấp nhân tài cho ngành công nghiệp hạt nhân Trung Quốc. Sinh viên tốt nghiệp HIT đóng góp tích cực vào việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Tianwan và Xudabao (do Nga thiết kế) với sự cộng tác của tập đoàn năng lượng nguyên tử nhà nước Nga”, ông Putin cho biết thêm.