Làn sóng dân công nghệ tháo chạy khỏi Nga đi tìm miền đất hứa

Các công ty công nghệ đa quốc gia tuần trước đã giúp sơ tán nhân viên của họ khỏi Ukraine thì nay cũng đang làm điều tương tự ở Nga, thuê máy bay và làm visa cho lực lượng lao động đang lo lắng về nền kinh tế sụp đổ, sự cô lập ngày càng tăng và đàn áp ngôn luận, thông tin.

“Nó giống như một cuộc di cư của những người không ủng hộ cuộc chiến này”, một người Nga di cư đã sống ở Thụy Sĩ 10 năm, hiện là giám đốc điều hành một công ty phần mềm nhỏ và là nhà đầu tư tại nơi khác. Anh giống như những người khác đã trả lời phỏng vấn với điều kiện không nêu tên và công ty của mình vì vẫn còn quan hệ với Nga.

Anh kể lại: “Chúng tôi sơ tán một số nhân viên của mình sau khi Nga tấn công Ukraine và sau đó tôi đã giúp điều phối các chuyến bay cho nhân viên tại vài chục công ty khác”.

Ban đầu, anh thuê trọn gói các chuyến bay đến Armenia. Cuối tuần trước, anh đang cố gắng thuê trọn gói chuyến bay đến các nước khác.

Chưa rõ có bao nhiêu người Nga đã tháo chạy khỏi đất nước mình. Nga không yêu cầu công dân mình phải được chính phủ cho phép xuất cảnh và Liên Hợp Quốc không theo dõi tổng số người.

Bằng chứng cho thấy con số ít nhất là hàng chục ngàn người, trong bối cảnh các báo cáo về các cộng đồng di cư nói tiếng Nga đang gia tăng ở Dubai (UAE), Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) và những nơi khác vẫn tồn tại dịch vụ hàng không từ Nga.

Hơn 20.000 người Nga đã đến Georgia trong những ngày gần đây, Bộ trưởng Kinh tế nước này cho biết hôm 7.3.

Konstantin Sonin, nhà kinh tế chính trị tại Trường Chính sách công của Đại học Chicago (Mỹ), ước tính tổng số người Nga di cư ra nước ngoài là 200.000 người trong 10 ngày gần đây.

Các công ty công nghệ cung cấp một cái nhìn cụ thể về chuyến bay này. Được hỗ trợ bởi nền giáo dục kỹ thuật mạnh mẽ, ngành công nghệ Nga đã bùng nổ trong những năm gần đây.

Theo Bộ Thương mại Mỹ, hơn 1,3 triệu người đã làm việc trong lĩnh vực công nghệ vào năm 2019. Nhiều người trong số họ, bao gồm cả nhân viên người Nga của công ty Thụy Sĩ, khác hẳn với những lao động Nga bình thường - có trình độ học vấn tốt hơn, thường nói nhiều thứ tiếng và quen với việc xem tin tức từ khắp nơi trên thế giới, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải vượt qua những trở ngại kỹ thuật.

Một số người nói với tờ The Washington Post rằng có đồng nghiệp và bạn bè ở Ukraine, khiến họ lo ngại về chiến tranh. Hầu hết đều nhanh chóng chấp nhận cơ hội đi du lịch nước ngoài, nhiều người mang theo gia đình, tuy nhiên một số ở lại với lý do có trách nhiệm chăm sóc cha mẹ già.

Theo công ty luật Borenius (Phần Lan), các quan chức Nga đang cố gắng ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám, giảm thuế đánh vào lợi nhuận của các công ty công nghệ xuống 0, cung cấp các khoản vay thế chấp với lãi suất giảm cho nhân viên của họ, cam kết rằng nhân viên công nghệ sẽ không nhập ngũ trước 27 tuổi. Lời hứa đó đã phản tác dụng với một số nhân viên đã không còn tin tưởng vào chính phủ, theo một người Nga làm tại công ty đầu tư toàn cầu có rất ít nhân viên ở thủ đô Moscow.

“Khi chiến tranh bắt đầu, chúng tôi muốn di cư. Về mặt tâm lý, đó là một giai đoạn khó khăn cho tất cả mọi người", anh nói.

Trong khi việc di chuyển một số ít nhân viên là vấn đề hậu cần tương đối đơn giản với các công ty nhỏ hơn, những hãng lớn lại phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn. Một lãnh đạo công ty công nghệ với khoảng 1.000 nhân viên Nga cho biết đã đưa ra quyết định dễ dàng cho người lao động bằng cách nhanh chóng tuyên bố sẽ bao tiền khách sạn và vé máy bay cho tất cả mọi người, khuyến khích họ nói với các quan chức an ninh sân bay rằng đang đi nghỉ dưỡng. Đến nay khoảng 300 người trong số đó đã di cư, nhưng quá trình ngày càng khó khăn hơn khi các công ty thẻ tín dụng từ chối xử lý các giao dịch trên thẻ do Nga phát hành và các chuyến bay bị hủy.

Nhiều quốc gia không còn chấp nhận máy bay của Nga và hầu hết những quốc gia đó đều yêu cầu thị thực khó xin được. Thổ Nhĩ Kỳ và UAE là trường hợp ngoại lệ.

Một trong số 300 người đó, nhà nghiên cứu ở độ tuổi 40 tên Vitaly, cho biết anh và vợ quyết định rời đi sau khi chiến tranh bắt đầu và mua vé đến Thổ Nhĩ Kỳ cho họ cùng con nhỏ, vì biết rằng sẽ được hoàn lại tiền.

Khi nghe tin một người bạn bị phía an ninh lục soát điện thoại, Vitaly đã dọn sạch thiết bị của cả hai vợ chồng. Sau đó, hãng đã hủy chuyến bay mà không có lời giải thích. Các đồng nghiệp ở nước khác đã mua cho Vitaly một bộ vé dự phòng trong khi anh đứng xếp hàng để lấy một bộ vé khác mà không lo lắng về chi phí.

“Có hàng trăm người ở phòng vé. Chúng tôi đang xếp hàng mua vé mới, một đồng nghiệp đã mua một vé qua Tashkent (thủ đô Uzbekistan - PV) với giá 4.000 euro, và ai đó (không phải từ công ty của anh) đang xếp hàng để mua vé đến bất cứ đâu. Anh ấy đang cố gắng sử dụng tất cả thẻ của mình cũng như tiền mặt và bitcoin để thanh toán nhằm đến Armenia”, Vitaly nói.

Khi lên chuyến bay mới đến thành phố ở Thổ Nhĩ Kỳ, Vitaly nhìn quanh và thấy mọi người đều giống mình. Có hàng trăm người trên chiếc máy bay Boeing 777-300 gần như kín chỗ và không ai trông giống những người đi nghỉ. Họ chủ yếu là những thanh niên mặc áo sơ mi công ty và áo khoác nỉ có mũ, một số đang gõ máy tính xách tay, Vitaly nhớ lại.

“Họ trông giống như những chàng trai IT bình thường. Họ có thể đã tham dự một hội nghị công nghệ", Vitaly kể thêm.

Giám đốc điều hành công ty của Vitaly cho biết các đồng nghiệp sẽ đi bằng tàu hỏa hoặc ô tô đến Georgia, Uzbekistan và bất kỳ nơi nào khác mà họ có thể đến.

Những người không có sự trợ giúp của công ty đang lùng sục các kênh Telegram với các mẹo về cách rời Nga. Các lựa chọn luôn gây đau đớn.

Một số người đang bỏ lại vợ hoặc chồng, hy vọng sẽ được đoàn tụ sau này. Cha mẹ các nam thiếu niên lo sợ chúng sẽ bị ép đi nghĩa vụ quân sự. Một số phụ huynh bảo thủ của các nhân viên công nghệ ủng hộ chiến tranh, không hiểu vì sao con cái lại ra đi.

Không như nhiều người may mắn khác, một số người Nga bị chào đón bằng thái độ thù địch, mặc dù họ đã chọn bỏ lại quê hương của mình.

“Một trong những đồng nghiệp của tôi nói: Tôi có một cậu con trai 10 tuổi. Tôi không biết liệu mình muốn ở lại Nga và bị cô lập hay rời khỏi đất nước và bị ghét bỏ", người điều hành công ty phần mềm nói.

Hãng bảo mật Acronis, một công ty phần mềm Thụy Sĩ có sự hiện diện của người Nga, hôm 4.3 đã công khai lên án cuộc tấn công Ukraine. Acronis cho biết đang tạm ngừng hoạt động ở Nga và lặng lẽ đưa nhân viên đi bằng máy bay.

Trong khi nhân viên Acronis ở Ukraine đã đến Romania, Đức và Israel, những người Nga chủ yếu đến Thổ Nhĩ Kỳ, Serbia và Kazakhstan.

Một nữ phát ngôn viên Acronis cho biết các lãnh đạo không có mặt để trò chuyện với các phóng viên vì đang đi châu Âu để giúp nhân viên tái định cư.

“Chúng tôi ủng hộ người dân Ukraine”, Giám đốc điều hành Acronis - Patrick Pulvermueller cho hay. Vào năm ngoái, Patrick Pulvermueller đã soán ngôi vị cao nhất Acronis từ ​​người sáng lập Serguei Beloussov.