Kỳ 2: Cẩm Phả căng như dây đàn!

Tới gần moong than lộ thiên H10 của mỏ Mông Dương, chúng tôi bắt gặp những chiếc xe “hổ vồ” trọng tải lớn, sơn màu đỏ, ca bin lệch giống hệt những con xe cõng than từ phía moong than H10 về bãi tập kết đêm 13.10.

Bãi lậu lộ thiên

Những chiếc xe “hổ vồ” đỏ đặc trưng này đang hối hả bốc xúc đất đá từ dưới lòng moong chuyển ra bãi đổ thải. Cả đoàn xe đều không có biển kiểm soát, thay vào đó, trước mũi và bên sườn xe được đánh ký hiệu bằng 2 chữ số.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, những con “hổ vồ” này là của công ty T.N (tên đã được viết tắt), hiện đang thực hiện bốc xúc, vận chuyển đất đá cho công ty than Mông Dương tại moong khai thác lộ thiên H10.

Ông Ngô Quốc Tuấn, Trưởng phòng kế hoạch công ty than Mông Dương, cho biết đơn vị này có ký hợp đồng thuê công ty T.N bốc xúc, vận chuyển đất đá phục vụ khai thác lộ thiên tại moong H10 thời hạn 1 năm, từ tháng 1 đến tháng 12/2013.

Theo danh sách đăng ký phương tiện hoạt động, công ty T.N có 6 máy xúc, 3 máy gạt và 5 xe bán tải điều hành sản xuất, 32 ô tô hoạt động vận chuyển đất đá tại mỏ Mông Dương. Trong số xe vận chuyển đất đá, có 11 xe “hổ vồ” cỡ lớn sơn màu đỏ, ca bin lệch trọng tải 70 tấn. Dàn xe này không có biển kiểm soát do công an cấp mà được đánh ký hiệu bằng 2 chữ số. Theo ông Tuấn, những chiếc xe này chỉ hoạt động trong khai trường, chứ không chạy ra quốc lộ, nên có thể không phải đăng ký biển kiểm soát. “Chúng tôi chỉ quản lý đầu xe, còn có đăng ký hay không công ty T.N phải chịu trách nhiệm”, ông Tuấn nói.

 Ông Vũ Ngọc Xuân, Trưởng phòng bảo vệ thanh tra quân sự công ty than Mông Dương, khẳng định những chiếc xe “hổ vồ” màu đỏ chỉ được vận chuyển đất đá trong khai trường lộ thiên, không được phép chở than ra khỏi mỏ.

Theo ông Xuân, tại khu khai trường được bảo vệ rất nghiêm ngặt 24/24 giờ, mỗi ca có 6 bảo vệ tuần tra cơ động, phía cửa vào còn có trạm gác cố định điểm danh các chuyến xe ra vào nên không có chuyện chuyển than ra khỏi khai trường.

Tuy nhiên, theo những gì chúng tôi ghi nhận được, cũng như theo Đ., cán bộ một phân xưởng sàng tuyển than ở khu vực kho G9, than được vận chuyển tới bãi tập kết với số lượng lớn như vậy chỉ có thể lấy từ khu vực mỏ.

“Có thể, họ đã mượn chiêu bài bốc xúc đất đá trong mỏ rồi rút ruột than mang ra ngoài”, Đ nói.

UBND TP Cẩm Phả đánh giá tình trạng khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than trái phép tiềm ẩn những diễn biến phức tạp có thể tái diễn và bùng phát nếu không có sự kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời

 Sau nhiều lần bám, chúng tôi nhận thấy các xe “hổ vồ” đều chuyển hàng tới bãi than của nữ trùm than P.T. Bãi than này nằm ở mép biển, lối vào ngoằn ngoèo, bên ngoài có các bãi xít cao ngất che chắn nên khó có thể thấy được các hoạt động bên trong.

Bãi này dài non nửa cây số chạy dọc theo bờ biển. Chình ình ngay đầu bãi là một đống than nguyên khai, cạnh đó là một những chiếc máy sàng tuyển than đang hoạt động phân loại than. Ở cuối bãi than, một chiếc tàu đang “ăn” than.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, chủ bãi trước đây chỉ mua gom than nhỏ lẻ, nhưng từ 2-3 năm nay đã vươn lên trở thành một đầu nậu tiêu thụ lớn ở Cẩm Phả, có quan hệ tốt với khách hàng tiêu thụ than bên Trung Quốc. Sau khi mua gom than của các đầu mối “thổ phỉ”, P.T cho sàng tuyển phân loại theo yêu cầu của khách đặt rồi chuyển lên tàu đưa đi.

Nỗi lo “tái diễn và bùng phát”. 

Chiều 29.10, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã có buổi làm việc với lãnh đạo Thành ủy, UBND TP Cẩm Phả về công tác quản lý than trên địa bàn. Ông Nguyễn Trọng Minh, Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, cho biết cùng thời điểm khi lực lượng công an phát hiện, thu giữ đống than hơn 500 tấn tại khu vực bãi tập kết của nhóm than tặc ở gần băng tải kho G9 Mông Dương, UBND TP Cẩm Phả cũng đã ra văn bản đề ngày 22.10, chỉ đạo các cơ quan chức năng, chính quyền phường xã và doanh nghiệp than tăng cường công tác kiểm tra phát hiện, xử lý đối với hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh than trái phép trên địa bàn.

UBND TP Cẩm Phả đánh giá tình trạng khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than trái phép tiềm ẩn những diễn biến phức tạp có thể tái diễn và bùng phát nếu không có sự kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời.

Theo đó, TP Cẩm Phả yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh than thuộc Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt  Nam (Vinacomin) cần tăng cường công tác quản lý bảo vệ ranh giới mỏ, phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra, xử lý những hoạt động khai thác, vận chuyển, tiêu thụ than trái phép. Các doanh nghiệp phải có kế hoạch kiểm soát, bảo vệ tài nguyên than tại các điểm có dự án, công trình đang thi công, khi phát hiện có than lập phương án tận thu triệt để tránh tình trạng khai thác, trộm cắp than.

Phòng Tài nguyên-Môi trường phải chủ động kiểm tra, giám sát các dự án xây dựng đường giao thông vận chuyển than chuyên dùng của Vinacomin, các dự án san gạt đất đá. Trong quá trình thi công nếu phát hiện có than, phải yêu cầu dừng thi công để phối hợp với doanh nghiệp quản lý than tiến hành tận thu.

UBND TP yêu cầu các phường, xã chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng, doanh nghiệp than đóng trên địa bàn tổ chức kiểm tra, xử lý đối với các hoạt động khai thác, tiêu thụ than trái phép. Các phường, xã Quang Hanh, Mông Dương, Dương Huy vốn là điểm nóng về than lậu cần tiếp tục duy trì tổ kiểm tra liên ngành để kiểm tra, phát hiện những trường hợp sai phạm.

Các lực lượng công an, ban chỉ huy quân sự, quản lý thị trường, đội kiểm tra tài nguyên khoáng sản tăng cường kiểm tra, phát hiện những vụ vi phạm đủ yếu tố cần đề nghị truy tố trước pháp luật. Ngoài ra, TP Cẩm Phả cũng củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của 2 tổ liên ngành để kiểm tra hoạt động khai thác vận chuyển than, nhất là một số cảng than.

Nhóm PV